Innlent | mbl | 31.3.2025 | 22:29 | Uppfært 22:44

Til skoðunar að stofna sérstakt innviðafélag

Daði Már Kristófersson fjármálaráðherra kynnti fjármálaáætlun 2026-2030 í morgun. mbl.is/Ólafur Árdal

Þetta kemur fram í nýrri fjármálaáætlun sem fjármálaráðherra kynnti í dag, en þar er að finna kafla þar sem fjallað er um nýjar leiðir í fjármögnun til að flýta samgönguframkvæmdum.

Takmarkað svigrúm

Bent er á að í tillögu til þingsályktunar um samgönguáætlun fyrir árin 2024–2038, sem hafi ekki hlotið afgreiðslu þingsins, hafi verið kynnt áform um jarðgangaframkvæmdir fyrir allt að 185 milljarða kr. yfir 15 ára tímabil. Tekið er fram að harðgangaáætlunin hafi verið sett fram utan ramma fjármálaáætlunar og því óljóst sé hvernig staðið verði að fjármögnun jarðganga og annarra flýtiframkvæmda.

„Vegna þröngrar stöðu ríkisfjármála liggur fyrir að afar takmarkað svigrúm verður til að ráðast í slíkar stórframkvæmdir á næstu árum á grundvelli beinna framlaga úr ríkissjóði samkvæmt samgönguáætlun,“ segir í áætluninni.

Frétt af mbl.is

Beint: Fyrsta fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar kynnt

Ef rjúfa á þá kyrrstöðu sem ríkt hefur í jarðgangagerð hér á landi er mikilvægt að leita nýrra leiða til að fjármögnunar sem einnig gætu nýst til að flýta öðrum mikilvægum samgönguverkefnum, að því er segir í fjármálaáætluninni. mbl.is/Helgi Bjarnason

Mikilvægt að leita nýrra leiða

Þá segir að ef rjúfa eigi þá kyrrstöðu sem ríkt hafi í jarðgangagerð hér á landi sé mikilvægt að leita nýrra leiða til fjármögnunar sem einnig gætu nýst til að flýta öðrum mikilvægum samgönguverkefnum. Í því samhengi megi horfa til reynslu nágrannaríkja með áherslu á þjóðhagslega arðsamar flýtiframkvæmdir.

„Talsverður ávinningur fylgir því fyrir þjóðarbúið að ráðist verði í auknar framkvæmdir á sviði samgangna, m.a. til að auka umferðaröryggi, stytta umferðarleiðir og bæta tengingar milli byggða og atvinnusvæða.

Til að greiða fyrir auknum innviðaframkvæmdum er til skoðunar að stofna sérstakt innviðafélag eða ríkisaðila sem sér um fjármögnun stærri samgönguframkvæmda, s.s. vegna jarðganga og sambærilegra flýtiframkvæmda. Umgjörð um fjármögnun, framkvæmd og rekstur umferðarmannvirkja sem falla undir fyrirkomulag af þessu tagi þarf að skilgreina vel með fjárhagslega sjálfbærni að leiðarljósi enda yrði fjármögnun utan A1-hluta fjárlaga,“ segir í fjármálaáætluninni.

Frétt af mbl.is

Kristrún: Fáheyrt að vinna svona hratt

Mætti hvetja til aukinnar aðkomu lífeyrissjóða

Þá segir að til komi að leggja slíkum aðila til eigið fé frá ríkinu, t.a.m. í formi fyrirliggjandi samgönguinnviða til að búa til tekjustreymi sem nýtt yrði til að ráðast í arðsamar nýframkvæmdir og uppfærslu á eldri innviðum. Slíkum aðila mætti einnig veita heimildir til lántöku, þar sem framtíðartekjustreymi af samgönguinnviðum yrði veðsett til að fjármagna arðbærar fjárfestingar í nýjum samgönguinnviðum en þó þannig að það valdi ekki óásættanlegri áhættu fyrir ríkissjóð. Þannig mætti t.a.m. hvetja til aukinnar aðkomu lífeyrissjóða og annarra fjárfestingarsjóða að innviðafjárfestingum. Þar sem um ríkisaðila væri að ræða myndi þó áhætta af afkomu verkefna slíks innviðafélags liggja hjá ríkissjóði.

Enn fremur segir að samhliða þessu þyrfti að ráðast í endurskoðun á lögum um samvinnuverkefni um samgönguframkvæmdir til að mögulegt verði að koma á árangursríku samstarfi milli ríkis, lífeyrissjóða og einkaaðila við innviðauppbyggingu.