Upp­fært kl. 22.06: Þessi frétt var aprílgabb mbl 2025! 

Árna­stofn­un hyggst eyða orðum úr gagna­grunni sín­um vegna tak­mark­ana á gagna­geymsl­um. Orð sem ekki hef­ur verið flett upp á malid.is síðustu fimm ár verða því tek­in úr orðasafni stofn­un­ar­inn­ar.

Við flutn­inga yfir í Eddu, hús ís­lenskr­ar tungu, hef­ur farið fram til­tekt hjá Árna­stofn­un. Hús­gögn og úr­elt­ur tölvu­búnaður voru lát­in fara og skorið var lít­il­lega niður í bóka­kosti stofn­un­ar­inn­ar. Og nú er komið að til­tekt í gagna­grunn­um stofn­un­ar­inn­ar, svo hægt sé að rýma til fyr­ir nýj­um verk­efn­um.

En fleiri ástæður liggja að baki en bara pláss­leysi.

„Eins og við vit­um þá eru of mörg orð í ís­lensku,“ seg­ir Helga Hilm­is­dótt­ir, sviðsstjóri ís­lensku­sviðs Árna­stofn­un­ar, í sam­tali við mbl.is en stofn­un­in til­kynnti um þetta í frétta­til­kynn­ingu í morg­un.

Geti styrkt stöðu tungu­máls­ins

Meðal þeirra orða sem munu hverfa úr safn­inu eru t.d. aðhneig­ing, drymb­ildrút­ur, dug­and­leg­ur, glatarí, hnó­hnika, jarðvarp, lýðskyld­ur, mótor­hjól­hest­ur, nítug­ur, nýsmán­leg­ur, rampóneraður, reikn­is­hald­ari, röskvi, skýja­blesi, slauk­sam­ur, svíri, tís­alda­leg­ur, tís­ald­ar­leg­ur, traðjóla og veður­kápa.

„Eins og niður­stöður PISA-rann­sókna gefa til kynna eiga ung­ir Íslend­ing­ar erfitt með að læra orðaforða,“ bæt­ir Helga við.

Hún seg­ir að Árna­stofn­un von­ist enn frem­ur til þess að styrkja stöðu stöðu ís­lenskr­ar tungu með því að „taka út svona óþarfa“. Hún nefn­ir að þarna séu orð sem fáir skilja í dag, og enn færri nota: orð eins og svíri („hnakki“) eða að traðjóla („að traðka“).

„Sum eru hrein­lega ljót, eins og slauk­sam­ur eða rampóneraður,“ bæt­ir Helga við. „Þetta hljóm­ar ekk­ert sér­stak­lega fal­lega fyr­ir mér.“

Eina orðið sem hún seg­ist myndu sjá eft­ir væri mótor­hjól­hest­ur. „Mér finnst hjól­hest­ur afar fal­legt orð og finnst að við mætt­um taka það upp í staðinn fyr­ir hjól,“ seg­ir hún. En fyrst orðið sé svo lítið notað sé fyr­ir bestu að eyða því úr safn­inu.

Orðin verða enn aðgengi­leg í prentuðum orðabók­um.

Tengd­ar frétt­ir

Íslenska

Verklok­um frestað til vors 2026

• Ekki lík­legt að kyn­hlut­laust mál verði „ráðandi“
• Skila­boðin að það sé í lagi að tala ekki ís­lensku
• Benti Ak­ur­eyr­ar­bæ á lög­brot
• Tak­ast á um „woke-af­bök­un ís­lensk­unn­ar“

» Fleiri tengd­ar frétt­ir

• Blogga um frétt