„Í raun­inni er verið að styrkja fag­legt sjálf­stæði skól­anna til að leggja mat á hvernig þeir haga sinni inn­töku,“ seg­ir Guðmund­ur Ari í sam­tali við mbl.is um nýja frum­varpið, sem vakið hef­ur mikla at­hygli eft­ir að fjallað var um efni þess á mbl.is í gær­kvöldi.

Aug­ljós skila­boð til fram­halds­skóla

Sig­ríður Á. And­er­sen þingmaður Miðflokks­ins seg­ir aug­ljóst að verið sé að beina því til fram­halds­skóla að horfa til annarra sjón­ar­miða en náms­ár­ang­urs við inn­töku.

„Þetta er klár­lega að minnsta kosti samþykki fyr­ir því að horfa til annarra þátta held­ur en náms­ár­ang­urs, sem ég er ekki sam­mála. Það er verið að samþykkja það án þess að það fyr­ir liggi að þetta sé til ár­ang­urs fyr­ir nokk­urn mann,“ seg­ir hún um frum­varpið og held­ur áfram:

„Hvorki fyr­ir nem­andann sem er tek­inn inn í skól­ann né fyr­ir hina nem­end­urna sem er hafnað – og ekki held­ur fyr­ir þá sem þurfa að sæta því að vera í námi með öðrum nem­end­um sem ekki hafa for­send­ur náms­lega séð til að stunda nám í skól­an­um.“ 

Frétt af mbl.is

Seg­ir ósann­gjarnt að meta nem­end­ur út frá ein­kunn­um

Heim­ild­in færð í lög

Frum­varp til breyt­ing­ar á lög­um um fram­halds­skóla ligg­ur nú fyr­ir þing­inu, eins og áður sagði, og er þar lögð til breyt­ing á 1. og 2. málsl. 2. mgr. 32. gr. lag­anna.

Á hún að hljóða svo: 

„Hver fram­halds­skóli ber ábyrgð á inn­rit­un nem­enda í viðkom­andi skóla í sam­ræmi við reglu­gerð skv. 3. mgr. og önn­ur fyr­ir­mæli ráðherra um inn­rit­un. Við ákvörðun um inn­rit­un nem­anda er heim­ilt að líta til sjón­ar­miða sem tengj­ast nem­and­an­um, þ.m.t. náms­ár­ang­urs úr grunn­skóla og annarra upp­lýs­inga sem nem­andinn læt­ur skól­an­um í té, og sjón­ar­miða sem tengj­ast skóla­sam­fé­lagi viðkom­andi skóla, þ.m.t. sem miða að því að auka fjöl­breytni í nem­enda­hópn­um.“ 

Þess skal getið að fram­halds­skól­um er þegar heim­ilt að líta til annarra þátta en ein­kunna, við val á nem­end­um, sam­kvæmt reglu­gerð um inn­rit­un nem­enda í fram­halds­skóla.

Taki frum­varpið gildi er heim­ild­in aft­ur á móti færð í lög.

„Allir fram­halds­skól­ar axli ábyrgð á fjöl­breytt­um nem­enda­hópi“

Í sam­tali við mbl.is um frum­varpið sagði Guðmund­ur Ingi Krist­ins­son, mennta- og barna­málaráðherra, að hann teldi ósann­gjarnt að fram­halds­skól­ar litu aðeins til ein­kunna þegar nem­end­ur væru tekn­ir inn.

Nem­end­ur byggju oft yfir öðrum hæfi­leik­um.

Í grein­ar­gerð með frum­varp­inu seg­ir að fjöl­breytni meðal fram­halds­skóla­nema hafi auk­ist á und­an­förn­um árum, m.a. með fjölg­un nem­enda með fjöl­breytt­an tungu­mála- og menn­ing­ar­bak­grunn og nem­enda sem vegna fötl­un­ar eða annarra ástæðna þurfa sér­stak­an stuðning.

„Mik­il­vægt er að jafna tæki­færi nem­enda í inn­rit­un­ar­ferl­inu og að all­ir fram­halds­skól­ar axli ábyrgð á fjöl­breytt­um nem­enda­hópi. Er því til­efni til að skýra og eft­ir at­vik­um styrkja laga­stoð reglna um inn­rit­un í fram­halds­skóla.“

Frétt af mbl.is

„Eng­inn skil­ur hvað eigi að taka við“

Nauðsyn­legt að skerpa á heim­ild­inni

„Það er ekki verið að senda þau skila­boð að þau eigi að haga inn­tök­unni með ákveðnum hætti held­ur að styrkja þá heim­ild sem umboðsmaður Alþing­is var bú­inn að úr­sk­urða – að nauðsyn­legt væri að lög­gjaf­inn myndi skerpa á þeim heim­ild­um, ef fram­halds­skól­ar eiga að hafa tök á að líta til fleiri þátta en ein­ung­is náms­ár­ang­urs. Þarna er verið að taka á því,“ seg­ir Guðmund­ur Ari.

Hann nefn­ir auk þess að fram­halds­skól­ar hafi und­an­far­in ár horft til fleiri þátta en náms­ár­ang­urs þegar nem­end­ur eru tekn­ir inn, þó svo að náms­ár­ang­ur­inn sé enn sá grunn­ur sem horft sé til.

„Það er verið að taka inn stráka sem eru með aðeins lægri ein­kunn­ir til að skól­arn­ir verði ekki of eins­leit­ir hvað kyn varðar. En talið var nauðsyn­legt að skýra heim­ild­ina í lög­un­um,“ ít­rek­ar hann.

„Mik­il­vægt er að jafna tæki­færi nem­enda í inn­rit­un­ar­ferl­inu og að all­ir fram­halds­skól­ar axli ábyrgð á fjöl­breytt­um nem­enda­hópi. Er því til­efni til að skýra og eft­ir at­vik­um styrkja laga­stoð reglna um inn­rit­un í fram­halds­skóla,“ seg­ir í grein­ar­gerðinni. mbl.is/​Karítas

Ekki óeðli­legt að velja þá sem eru tald­ir geta spjarað sig best

Sig­ríður seg­ir að þó svo að skól­arn­ir hafi litið svo á að þeim hafi verið heim­ilt að líta til fleiri sjón­ar­miða en náms­ár­ang­urs, við inn­rit­un nem­enda, þá séu ákveðin til­mæli sem fel­ist í frum­varp­inu frá ráðherra til fram­halds­skól­anna.

Þau séu á þá leið að horfa skuli í aukn­um mæli í annað en ein­kunn­ir til að auka fjöl­breytni í nem­enda­hópn­um.

„En spurn­ing­in sem vakn­ar auðvitað er hvort þetta sé eðli­legt viðmið í fram­halds­skóla, að líta til annarra þátta en hæfni nem­anda til þess að stunda nám við viðkom­andi skóla,“ seg­ir hún.

„Núna eru skól­arn­ir auðvitað mjög mis­mun­andi og sum­ir mjög sér­hæfðir. Það er ekk­ert óeðli­legt að mínu mati að skól­arn­ir velji þá nem­end­ur sem þeir telji að geti spjarað sig best í þeim skóla.“

Frétt af mbl.is

Nem­end­ur upp­lifa að náms­matið sé ósann­gjarnt

Get­ur verið af­rek­sein­stak­ling­ur í öðru en námi

En hverj­ir eru kost­ir þess að líta fram hjá ein­kunn­um?

„Þó þú sért kannski með líttil­lega lægri meðal­ein­kunn í ein­hverj­um bók­leg­um áföng­um en ert kannski bú­inn að vera af­rek­sein­stak­ling­ur í öðru sem snýr að skóla­sam­fé­lag­inu, hvort sem það er fé­lags­starf, mál­funda­fé­lög eða íþrótt­astarf, þá er í raun verið að veita heim­ild til skól­anna til að líta til þeirra þátta líka ef þeir vilja það,“ seg­ir Guðmund­ur Ari.

En er ein­hver hætta á að ef við erum að líta til ár­ang­urs í íþrótt­um, tóm­stund­um eða til dæm­is hljóðfæra­leiks, að það sé þá verið að hampa nem­end­um sem eru með sterk­ara bak­land en aðrir nem­end­ur – að það sé verið að teygja sig eft­ir þeim hópi frek­ar en öðrum?

„Ég tel ekki svo vera. Þetta eru ólík­ir hæfniþætt­ir sem er þá verið að líta til. Ég treysti fram­halds­skól­un­um mjög vel til að út­búa sinn inn­töku­fer­il fag­lega og út frá þeim þátt­um sem þeir telja mik­il­væga fyr­ir sitt skólastarf,“ seg­ir Guðmund­ur Ari og held­ur áfram:

„Þarna er líka verið að draga fram nem­end­ur sem eru með fatlan­ir eða grein­ing­ar ef fram­halds­skól­ar vilja taka þátt í að styðja við fjöl­breytta nem­enda­hópa. Sum­ir fram­halds­skól­ar hafa fengið ákveðna elítustimpla á sig en þarna er þeim í raun­inni gef­in heim­ild ef þeir vilja að ákveðinn hluti nem­enda sinna séu ein­stak­ling­ar sem þurfa kannski viðbót­arstuðning – þeir eru kannski með ein­hvers kon­ar fatlan­ir, grein­ing­ar eða annað. Þá geta þeir tekið þátt í því að mennta þessa nem­end­ur líka og stuðla þannig að fjöl­breytni í nem­enda­hópn­um.“

Frétt af mbl.is

Enn dregið úr vægi náms­ár­ang­urs

Hróp­andi úrræða- og sinnu­leysi stjórn­valda

Sig­ríður er á öðru máli og dreg­ur í efa þá kosti sem áhersla á að auka fjöl­breyti­leika kunni að hafa í för með sér. Seg­ir hún í raun al­veg óljóst hvaða kosti það hef­ur að horfa ekki aðeins til ein­kunna.

„Mér finnst með þess­ari laga­breyt­ingu – óháð því hvort skól­arn­ir telji að sér hafi verið heim­ilt að gera þetta hingað til, menn vera að missa sjón­ar af mark­miði fram­halds­skól­anna,“ seg­ir hún.

Þá seg­ir hún til­mæli ráðherra til fram­hald­skól­anna, sem komi fram í grein­ar­gerðinni í frum­varp­inu, um að axla ábyrgð á fleiri nem­end­um með fötl­un og líta fram hjá náms­ár­angri, varpa ljósi á „hróp­andi úrræða- og sinnu­leysi stjórn­valda“ gagn­vart slík­um nem­end­um.

„Þetta er gert vegna þess að stjórn­völd – og for­eldr­ar láta þetta yfir sig ganga – vegna þess að stjórn­völd hafa ekki gert gangskör að því að tryggja slík­um nem­end­um eitt­hvað viðun­andi úrræði í skóla­kerf­inu,“ seg­ir hún.

„Það er auðvitað það sem þarf að gera – en ekki færa vand­ann, reyna að dreifa hon­um ein­hvern veg­inn og fela hann inn í al­menn­um skól­um. Það er eng­um greiði gerður með því og allra síst þeim nem­end­um sem eru tekn­ir inn í slíka skóla.“

Frétt af mbl.is

Aðgerðir til að bregðast við PISA kynnt­ar eft­ir PISA

Upp­lýsa þurfi um ávinn­ing af laga­breyt­ing­unni

Nú er mark­miðið að auka fjöl­breyti­leika í nem­enda­hópi fram­halds­skóla. Eru eng­ir kost­ir sem fylgja því að þínu mati?

„Það kem­ur hvergi fram í grein­ar­gerðinni fyr­ir hvern það er gott að auka fjöl­breytni nem­enda­hóps í skóla. Það þarf að vera skil­greint og það þarf að upp­lýsa um það fyr­ir hvern það á að vera gott,“ seg­ir Sig­ríður.

„Er það gott fyr­ir aðra nem­end­ur í skól­an­um að vera með nem­end­ur sem eru kannski ekki að halda takti við kennslu­áætlun? Er það gott fyr­ir þann nem­anda sem er að ströggla alla sína skóla­göngu í viðkom­andi skóla við námið?“ spyr hún.

„Eins og dæmi eru um, þar sem menn hafa til dæm­is í Verzl­un­ar­skól­an­um verið að taka inn drengi sem hafa sýnt minni náms­ár­ang­ur held­ur en stelp­ur sem er hafnað við skól­ann. Það eru dæmi um að þeir falli úr skól­an­um.“

Gert á kostnað ann­ars nem­anda

Hún seg­ir jafn­framt oft gleym­ast að þegar ein­hverj­um nem­anda sé veitt­ur for­gang­ur á grund­velli ann­ars mæli­kv­arða en þess sem ætti að liggja til grund­vall­ar við inn­töku í skóla, sem sé náms­ár­ang­ur, þá sé það gert á kostnað ann­ars nem­anda.

„Það er verið að út­deila tak­mörkuðum gæðum og þá þarf að svara því hvernig er sann­gjarn­ast að út­deila þess­um gæðum með til­liti til þess hvert mark­mið skól­anna er.“

Hún seg­ir fólk þurfa að horf­ast í augu við hlut­verk fram­halds­skóla, sem sé að mennta nem­end­ur en ekki ala þá upp. Þá ít­rek­ar hún að mark­mið fram­halds­skóla sé, eins og há­skóla, að út­skrifa góða nem­end­ur, ekki bara að út­skrifa nem­end­ur.

„Þetta eru þau sjón­ar­mið sem þarf að hafa í huga,“ seg­ir Sig­ríður.

„Hvort það sé já­kvætt að koma í veg fyr­ir að nem­andi, sem hef­ur gert allt sem í hans valdi stend­ur og stend­ur fylli­lega und­ir þeim kröf­um sem skól­inn ger­ir til náms, fái ekki inn­göngu í skól­ann vegna þess að ein­hver ann­ar, sem stend­ur ekki und­ir náms­kröf­um þess skóla, fái pláss.“

Frétt af mbl.is

Tíu mánaða bið, tutt­ugu „aðgerðir“