Vorum leiðandi en aðrir hafa tekið fram úr

For­seti menntavís­inda­sviðs Há­skóla Íslands seg­ir sér þykja miður að skól­inn taki ekki inn nem­end­ur í starfstengt diplóma­nám á næsta skóla­ári. Ýmsar ástæður liggi þar að baki, m.a. skort­ur á fjár­magni og skort­ur á stefnu og laga­leg­um ramma um námið af hálfu stjórn­valda.

Há­skóli Íslands hafi verið leiðandi hvað þetta nám varðar en nú hafi aðrir há­skól­ar í Evr­ópu tekið fram úr. Brýn þörf sé á stefnu­mót­un í mála­flokkn­um.

Fjöl­breytt­ur hóp­ur nem­enda sæk­ir starfstengda námið í há­skól­an­um, m.a. fólk með þroska­höml­un. Núna er HÍ eini há­skól­inn sem býður upp á slíkt nám og hef­ur skól­inn und­an­far­in fjög­ur ár tekið inn nem­end­ur á hverju ári. Nú verður breyt­ing þar á og hyggst skól­inn ekki taka inn nem­end­ur næsta skóla­ár.

Hauk­ur Guðmunds­son vakti at­hygli á breyt­ing­unni í aðsendri grein á Vísi und­ir lok síðasta mánaðar og hvatti fólk til að skrifa und­ir lista þar sem breyt­ing­unni er mót­mælt. Alls hafi 1.551 und­ir­skrift safn­ast.

„Við setj­um spurn­ing­ar­merki við það af hverju fjár­skort­ur í há­skól­an­um bein­ist að fötluðum nem­end­um og því litla námi sem er í boði fyr­ir þá,“ seg­ir m.a. á Ísland.is þar sem und­ir­skrift­un­um var safnað.

Fátt sem stend­ur nem­end­un­um til boða

Fimmtán til átján nem­end­ur hafa fengið inni í diplóma­nám­inu und­an­far­in ár, og eru færri sem kom­ast að en vilja.

„Við mynd­um gjarn­an vilja geta boðið fleir­um að fara í námið, það er al­veg á hreinu. En við verðum að nýta þá innviði sem við höf­um. Það eru tveir verk­efna­stjór­ar í nám­inu og það eru í raun bara stöðugildi sem duga til að halda utan um einn nem­enda­hóp,“ seg­ir Kol­brún Þ. Páls­dótt­ir for­seti menntavís­inda­sviðs.

„Við höf­um oft­ast þurft að hafna ein­hverj­um á hverju ári, sér­stak­lega þegar þetta var annað hvert ár.“

Hún tek­ur fram að fá tæki­færi hafi staðið ungu fólki með þroska­höml­un til boða þegar kem­ur að námi í há­skól­um. Eins og fyrr seg­ir er Há­skóli Íslands eina stofn­un­in á há­skóla­stigi sem býður upp á starfstengt diplóma­nám.

Há­skól­inn á Ak­ur­eyri og Lista­há­skóli Íslands hafa slíkt nám þó til skoðunar.

Þörf á lög­um

Kol­brún seg­ir brýna þörf á stefnu­mót­un í þess­um mála­flokki og rit­ar nú minn­is­blað sem hún hyggst senda ráðherra.

„Það þarf laga­leg­an ramma og heim­ild til há­skóla að skipu­leggja svona nám, bæði til að tryggja rétt­indi nem­enda og líka stjórn­sýslu­legt vægi náms­ins. Þetta er und­anþága frá hefðbundn­um aðgangs­kröf­um í há­skóla. Nem­end­urn­ir eru ekki með stúd­ents­próf en það er gerð krafa um að þeir hafi lokið starfs­braut á fram­halds­skóla­stigi.“

Hún seg­ir há­skól­ann einnig hafa haft til skoðunar hvernig megi auka náms­fram­boðið inn­an skól­ans fyr­ir þenn­an nem­enda­hóp.

„Þetta hef­ur al­farið verið í boði inn­an menntavís­inda­sviðs þannig að þau hafa getað valið sér­hæf­ingu í námi sem teng­ist frí­stund­a­starfi, leik­skóla­starfi og í því að vera mál­svar­ar fatlaðs fólks. Efla þau sem vilja taka virk­an þátt í hags­muna­bar­áttu fatlaðs fólks,“ seg­ir Kol­brún.

„En svo vit­um við það að fólk með þroska­höml­un hef­ur áhuga á mörgu og þau vilja líka til dæm­is geta tekið nám í fé­lags­fræði, sagn­fræði, heim­speki og sál­fræði. Það þarf að leggja grunn að því að það verði hægt að bjóða upp á fjöl­breytt­ara nám inn­an há­skól­ans, og þá þarf að skýra þessa stjórn­sýslu­legu stöðu náms­ins. Við höf­um lent í alls kon­ar áskor­un­um við það að opna á nám­skeið í öðrum deild­um, þótt það hafi líka gengið vel.“

Hún seg­ir önn­ur lönd sem eru kom­in hvað lengst með svona nám hafa mótað reglu­gerðir t.d. um hvaða vægi það hef­ur og hvaða rétt­indi það veit­ir.

„Í hvaða skiln­ingi er þetta há­skóla­nám.“

Nám sem skil­ar ár­angri

Há­skóli Íslands hef­ur boðið upp á starfstengt diplóma­nám frá ár­inu 2007.

„Í raun­inni hef­ur þetta verið til­rauna­verk­efni árum sam­an en fest sig í sessi líka af því að þetta hef­ur skilað ár­angri. Við höf­um verið að sjá að nem­end­ur okk­ar sem ljúka þessu námi eru miklu lík­legri en annað ungt fólk til að fá starf við hæfi, finna sér spenn­andi starf.“

Könn­un sem lögð var fyr­ir fyrr­ver­andi nem­end­ur hafi m.a. sýnt að um 75% þeirra væru á at­vinnu­markaði tveim­ur árum eft­ir út­skrift. Hlut­fallið er al­mennt mun lægra meðal ungs fólks með þroska­höml­un.

„Þetta er nám sem skil­ar ár­angri, þetta er vald­efl­andi, þau auka hæfni sína og þekk­ingu. Þetta er líka starfstengt nám þannig að þau fara í starfs­nám. Við höf­um verið í miklu alþjóðasam­starfi. Við vor­um leiðandi til að byrja með, við vor­um meðal fyrstu há­skóla í Evr­ópu til að byrja með en núna erum við að sjá önn­ur lönd og aðra há­skóla taka fram úr okk­ur af því að þar hef­ur verið stefnu­mót­un og fjár­magn hef­ur farið í að þróa námið. Það þarf að aðlaga náms­efnið, það þarf ráðgjöf til kenn­ara.“

• Blogga um frétt