Örn er tignarlegur og lundinn ljúfur

Klif­ur­skríkja og el­rigreip­ur

Alls verpa um 80 fugla­teg­und­ir á Íslandi og á ann­an tug eru síðan far- eða vetr­ar­gest­ir. Til hinn­ar eig­in­legu fugla­fánu lands­ins telj­ast því inn­an við 100 teg­und­ir. Með veðri og vind­um berst svo hingað yfir hafið nokk­ur fjöldi flæk­inga á ári hverju; til að mynda klif­ur­skríkja, múr­svöl­ung­ur og el­rigreip­ur, svo nokkuð sé nefnt af handa­hófi. Sam­an­lagt sjást því á Íslandi öðrum hvor­um meg­in við 200 teg­und­ir ár hvert. Þetta þekk­ir Daní­el vel, sem fylgst hef­ur með nátt­úru lands­ins og fugla­lífi í ára­tugi.

„Ég fór að fylgj­ast með nátt­úr­unni og taka mynd­ir fyr­ir um 40 árum og fann mig strax í því. Var reynd­ar fram­an af í alls kon­ar ljós­mynda­verk­efn­um en í kring­um alda­mót­in ákvað ég að helga mig nátt­úrumynda­tök­um, sem eru mitt hálfa líf,“ til­tek­ur Daní­el sem býr vest­ur í Stykk­is­hólmi. Á þar heim­ili sitt á góðum út­sýn­is­stað í bæn­um þar sem oft sést til hafarna.

Heiðursorða Íslands er við fálka kennd. Ljós­mynd/​Daní­el Berg­mann

„Arn­arpör verpa í eyj­un­um úti á Breiðafirðinum, sum þeirra eru nærri Hólm­in­um, og stund­um má sjá þenn­an kon­ung fugl­anna sveima yfir bæn­um. Þetta er tign­ar­legt að sjá og nú þyk­ist ég vita að ass­an sé á hreiðrum, eft­ir að hafa orpið óvenjusnemma í vor. Á kápu ár­bók­ar­inn­ar er ein­mitt mynd af haferni, sem mér fannst á marg­an hátt við hæfi. Sá ein­stak­ling­ur er sá allra gæf­asti örn sem ég hef nokk­urn tím­ann hitt. Hann sat sem fast­ast þótt ég nálgaðist. Aðrir ern­ir sem ég hef kom­ist í ná­vígi við eru var­ir um sig og taka flugið við minnstu trufl­un,“ seg­ir Daní­el.

Hundrað staðir sem henta

Í ár­bók­inni nýju seg­ir frá alls um 100 stöðum á land­inu sem henta vel til fugla­skoðunar. Á höfuðborg­ar­svæðinu seg­ir í þessu sam­bandi meðal ann­ars frá Elliðavatni við Heiðmörk, Hval­eyr­ar­lóni í Hafnar­f­irði, Kast­hú­stjörn á Álfta­nesi, Kópa­vogs­læk, Vatns­mýri og Grafar­vogi í Reykja­vík og Leir­vogi í Mos­fells­bæ. Svo er haldið áfram og sagt frá áhuga­verðum stöðum til að skoða fugla allt í kring­um landið. Má þar nefna Arn­arstapa á Snæ­fellsnesi, Flat­ey á Breiðafirði, Látra­bjarg, Vig­ur í Djúpi, Kálfs­ham­ars­vík á Skaga, Kjarna­skóg við Ak­ur­eyri og Hrís­ey á Eyjaf­irði, sem er griðland rjúp­unn­ar. Svo má áfram halda og horfa líka til sunn­lensku sand­anna þar sem skúm­ur­inn held­ur sig og í Eyj­um er sungið um lund­ann sem ljúf­ast­an fugla.

Far­fugl­arn­ir sem hingað koma á vori hverju til varps eru um 20 millj­ón­ir, svo að fjöld­inn er mik­ill. En þó ber að taka fram að þeim hef­ur fækkað mikið und­an­farna ára­tugi, til dæm­is lund­an­um. Breyt­ing­ar á líf­ríki sjáv­ar og færri síli þar hafa valdið því að nú eru um tvær millj­ón­ir fugla í varp­s­tofni lunda á Íslandi en þeir voru tald­ir vera 4-5 millj­ón­ir fyr­ir rúm­um 20 árum, að því er Daní­el grein­ir frá.

Í margra vit­und er lóan þjóðar­fugl­inn. Ljós­mynd/​Daní­el Berg­mann

Til­vist á túndr­unni

„Mér finnst einna mest áhuga­vert að mynda hánor­rænu fugl­ana sem eru hér á suður­mörk­um út­breiðslu sinn­ar. Þar get ég nefnt til dæm­is fálka, kjóa og þórs­h­ana. Það er sér­stak­ur sjarmi yfir þess­um norðlægu teg­und­um og því víðfeðma lands­lagi túndr­anna sem þær byggja til­vist sína á. Þótt þess­ar teg­und­ir séu hér fáliðaðar er óvíða betra að sjá þær en hér á landi, því að flókið og dýrt er að ferðast um norður­slóðir. Þá er ekki síður gam­an að glíma við mynda­tök­ur af vaðfugl­um, sem svo víða eru á Íslandi. Fugl­ar setja sterk­an svip á alla nátt­úru lands­ins og nú rétt áðan heim­sótti ég Víf­ilsstaðavatn og sá þá fyrstu krí­una mína í ár. Það finnst mér ör­ugg­ur vitn­is­b­urður um að sum­arið sé komið,“ seg­ir Daní­el Berg­mann.