Uggandi yfir uppsögnum: „Mikil blóðtaka fyrir fögin“

Forn­leifa­fræðing­ar og for­verðir eru ugg­andi yfir upp­sögn­um á Þjóðminja­safni Íslands. Fjór­um starfs­mönn­um var ný­lega sagt upp á safn­inu í hagræðing­ar­skyni og fé­lög­in segja að nú sé aðeins ein staða forn­leifa­fræðings eft­ir á safn­inu, og aðeins ein staða for­varðar.

Fé­lag forn­leifa­fræðinga og Fé­lag nor­rænna for­varða á Íslandi telja hart vegið að stétt­un­um en upp­gefn­ar ástæður fyr­ir upp­sögn­un­um voru hagræðing­ar og áherslu­breyt­ing­ar inn­an safns­ins. 

„Helm­ingi þess fólks sem er menntað í forn­leifa­fræði og starfar við Þjóðminja­safnið var sagt upp á einu bretti. Þetta eru sér­fræðing­ar sem sum­ir hverj­ir hafa starfað fyr­ir safnið í meira en ára­tug,“ seg­ir í yf­ir­lýs­ing­unni fé­lag­anna sem ber yf­ir­skrift­ina „Þjóðminja­safn án forn­leifa­fræðinga“.

Snæ­dís Sunna Thorlacius, formaður Fé­lags forn­leifa­fræðinga, ræddi málið einnig við mbl.is í vik­unni.

Frétt af mbl.is

„Hrædd um að það verði ákveðið þekk­ing­ar­tap“

Þjóðminja­safn Græn­lands eigi fleiri forn­leifa­fræðinga

„Fé­lög­in gera sér grein fyr­ir að hagræðing­ar þurfi að eiga sér stað en að fórna þurfi störf­um forn­leifa­fræðinga og for­varða inn­an Þjóðminja­safns­ins til þess að skapa nýj­ar stöður í staðinn er ósann­gjarnt, og þá sér­stak­lega inn­an höfuðvíg­is okk­ar, Þjóðminja­safns­ins,“ seg­ir í yf­ir­lýs­ing­unni.

„Þetta er mik­il blóðtaka fyr­ir fög­in, enda ekki marg­ar fast­ar stöður inn­an þeirra í boði á Íslandi.“

Fram kem­ur að eft­ir upp­sagn­irn­ar sé aðeins ein staða forn­leifa­fræðings eft­ir við Þjóðminja­safnið – „sér­fræðing­ur forn­minja” – og sá eigi einn að taka við öll­um forn­mun­um sem ber­ast safn­inu úr forn­leifa­rann­sókn­um og hafa yf­ir­sýn yfir þá.

Þau nefna þó að eng­in eig­in­leg staða forn­leifa­fræðings í hinum hefðbundna skiln­ingi hafi verið við safnið í ára­tugi þó að þar hafi marg­ir sér­fræðing­ar með mennt­un í forn­leifa­fræði sinnt ýms­um mik­il­væg­um störf­um.

„Bæði þjóðminja­safn Fær­eyja og Græn­lands, tölu­vert fá­menn­ari þjóðir, hafa fleiri forn­leifa­fræðinga inn­an­húss en Þjóðminja­safn Íslands.“

Enn frem­ur sé nú ein­ung­is einn „for­vörður í muna­safni” eft­ir á safn­inu sem eigi að sinna for­vörslu á öll­um forn­mun­um.

„Til sam­an­b­urðar störfuðu árið 1985 þrír for­verðir hjá safn­inu en þá fóru miklu færri forn­leifa­rann­sókn­ir fram ár­lega en í dag,“ skrifa fé­lög­in. Enn frem­ur segja þau að ráðamenn verði að gera sér grein fyr­ir því hversu lítið megi út af bregða til að forn­minj­ar sitji und­ir skemmd­um vegna mann­eklu „og ótt­umst við að það verði þekk­ing­ar­tap á Þjóðminja­safn­inu á sviði forn­minja með svo fáa forn­leifa­fræðinga og for­verði inn­an­borðs“.

Fé­lög­in benda á að Þjóðminja­safnið þurfi að sinna skyld­um sín­um eins og kveður á í lög­um um menn­ing­ar­minj­ar (80/​2012) um mót­töku og varðveislu forn­minja. Telja fé­lög­in að óraun­hæft sé að leggja þá ábyrgð á ein­ung­is tvo starfs­menn.

Þar að auki sé Þjóðminja­safnið eitt af höfuðsöfn­um Íslands og á að heita há­skóla­stofn­un en því fylgja ákveðnar skyld­ur. Safnið eigi að vera miðstöð varðveislu og rann­sókna menn­ing­ar­minja og hafa for­ystu í mál­efn­um á sínu sviði.

„Þess­ar upp­sagn­ir eru til marks um al­gjört áhuga­leysi á fræðilegri upp­bygg­ingu og draga þær úr trú­verðug­leika safns­ins sem vís­inda­stofn­un­ar,“ segja fé­lög­in.

„Einnig vek­ur það furðu fé­lag­anna að þjóðminja­vörður skuli láta hafa eft­ir sér að enn starfi fimm forn­leifa­fræðing­ar við safnið og það sé áfram stærsti ein­staki fag­hóp­ur­inn á safn­inu, þegar staðreynd­in er sú að eng­inn þess­ara forn­leifa­fræðinga sit­ur í raun­veru­legri stöðu forn­leifa­fræðings.“

• Blogga um frétt