„Fólk veit að eitthvað er að”

Sandrine Dixon Decléve seg­ir íbúa heims­ins ótta­slegna um framtíðina og mik­il­vægt sé að þróa hag­kerfi í sam­ræmi við hlýn­un jarðar. „Við vit­um að verg lands­fram­leiðsla mun drag­ast sam­an með áfram­hald­andi hlýn­un jarðar. Ef mann­kynið gríp­ur til aðgerða núna gæti það tapað 3% af vergri lands­fram­leiðslu en ef við bíðum og meðalyf­ir­borðshita­stig hækk­ar í 3 gráður, gæt­um við tapað 10-17% af vergri heims­fram­leiðslu,” seg­ir Dixon-Decléve í sam­tali við mbl.is.

Dix­son-Declève er fyrr­ver­andi for­seti Rómar­klúbbs­ins, Club of Rome, og nú­ver­andi formaður Eart­h4All var gest­ur á Vel­sæld­arþingi í Hörpu í síðustu viku. Rómar­klúbbur­inn eru alþjóðleg sam­tök stofnuð árið 1968 sem vinna að því að greina hnatt­ræn­ar áskor­an­ir og þróa sjálf­bær­ar lausn­ir fyr­ir framtíð mann­kyns­ins og jarðar­inn­ar.

Dix­son-Declève hef­ur unnið með rík­is­stjórn­um um all­an heim að því að bæta vel­ferðar­hag­kerfi og skapa nýja sýn á efna­hags­vöxt. Hún var talsmaður miðstöðvar kerf­is­breyt­inga í Brus­sel og hef­ur einnig verið ráðgjafi Sam­einuðu þjóðanna í þróun nýrra mæli­kv­arða sem ná utan um annað en hefðbundna verga lands­fram­leiðslu.

Vel­ferðar­kerfi sem stenst áskor­an­ir nýrra tíma

Dix­son-Declève grein­ir frá því að framtíð mann­kyns­ins byggi á því að skapa vel­ferðar­kerfi sem stand­ist áskor­an­ir 21. ald­ar­inn­ar. „Við þurf­um að setja fjár­magn í breyt­ing­ar því það mun aðeins hafa já­kvæðar af­leiðing­ar fyr­ir mann­kynið“. Þetta kall­ar hún „gi­ant leap“ eða risa­stökk.

Til að ná þessu svo­kallaða risa­stökki þarf að hrinda nokkr­um lyk­il­breyt­ing­um í fram­kvæmd. Sú fyrsta er út­rým­ing fá­tækt­ar, sem fel­ur í sér að draga úr ójöfnuði og tryggja að grunnþörf­um allra sé mætt. Önnur breyt­ing er vald­efl­ing kvenna, sér­stak­lega í þró­un­ar­ríkj­um þar sem marg­ar kon­ur hafa ekki aðgang að mennt­un eða störf­um inn­an hag­kerf­is­ins. Með því að tryggja þeim þessi tæki­færi eign­ast þær færri börn og hæg­ist þar með á fólks­fjölg­un. Það stuðlar að heil­brigðara vist­kerfi,” seg­ir Dix­son-Declève í sam­tali við mbl.is.

Hún legg­ur áherslu á að nýir mæli­kv­arðar verði að end­ur­spegla heild­stæða sýn á end­urupp­bygg­ingu hag­kerfa, þar sem vellíðan, fé­lags­leg­ur stöðug­leiki og um­hverf­is­vernd séu í for­grunni. Aðspurð seg­ir Dix­son-Declève að sam­fé­lag­inu sé að fara aft­ur á bak í lofts­lags­mál­um.

„Fyr­ir ári síðan hafði ég miklu meiri trú á að rík­is­stjórn­ir skildu að hag­kerfi heims­ins væri brotið. Ég átti góð sam­töl við demó­krata í Banda­ríkj­un­um og fann að vilji væri til að hugsa öðru­vísi. Ursula von der Leyen, for­seti fram­kvæmda­stjórn­ar Evr­ópu­sam­bands­ins, sýndi einnig mik­inn áhuga á nýrri stefnu­mót­un sem tæki mið af fleiri þátt­um en ein­göngu hag­vexti.“

Heims­mynd­in breytt eft­ir stríð og kjör Trumps

En síðan þá hef­ur heims­mynd­in breyst. „Við kom­um út úr kór­ónu­veirufar­aldr­in­um, sáum inn­rás Rússa í Úkraínu og síðan kjör Trumps. Við höf­um ekki bara staðið í stað held­ur erum við föst í ótta, ótta við framtíðina, sem leiðir til þess að rík­is­valdið for­gangsraðar fjár­magni í varn­ir frek­ar en um­bæt­ur,“ seg­ir Dix­son-Declève. 

Hún seg­ir að nú sé tími sam­stöðu og nýrra tæki­færa: „Við get­um komið sam­an og sýnt að til sé önn­ur leið. Ég er ánægð að sjá þjóðarleiðtoga sýna mót­spyrnu gegn Trump og við þurf­um að gera eitt­hvað öðru­vísi," en Dix­son-Declève er mót­fall­in stefnu Trumps í lofts­lags­mál­um.

Sandrine seg­ist sann­færð um að fólk finni á eig­in skinni að eitt­hvað sé að. Vax­andi van­líðan, auk­in vímu­efna­neysla og geðræn vanda­mál séu merki um dýpri kerf­is­vanda. „Fólk veit að eitt­hvað er að, en veit ekki hvað á að kalla það”. Þess vegna þurfi að opna umræðuna og gefa fólki orð og tæki­færi til að skýra og skilja þann vanda sem það upp­lif­ir.

Að lok­um und­ir­strik­ar Sandrine mik­il­vægi þess að taka mið af vellíðan í ákv­arðana­gerð. „Við þurf­um að sann­færa fólk um að það sé til önn­ur leið og að sú leið sé raun­hæf“.

• Blogga um frétt