Nýlega hafa komið upp dæmi hérlendis þar sem börn á grunnskólaaldri hafa orðið fyrir kynlífskúgun af hálfu íslenskra jafnaldra sinna þar sem þau hafa verið krafin um að greiða háar fjárhæðir til að koma í veg fyrir að nektarmyndir af þeim fari í dreifingu.
Þetta segir Kolbrún Hrund Sigurgeirsdóttir, verkefnastýra ofbeldis- og kynheilbrigðismála hjá Barnaheill. Hún segir að í þessum tilvikum hafi bæði gerendurnir og brotaþolarnir verið íslenskir drengir á unglingsaldri.
Kolbrún tekur fram að þessi mál séu undantekning. Í flestum tilfellum þar sem kynlífskúgun hefur komið inn á borð Barnaheilla eða lögreglunnar eru það erlendir glæpahópar sem eiga í hlut. Þá er það oftast frekar tilviljanakennt hverjir verða að skotmarki glæpahópanna þar sem hóparnir herja á stóran hóp fólks í von um að einhver falli fyrir blekkingunni.
Það er hins vegar ólíkt því í þeim málum sem hafa ratað inn til Barnaheillar, þar sem íslenskir drengir eru bæði brotaþolar og gerendur. Í þeim málum eru drengirnir valdir markvisst með það að markmiði að koma höggi á þá.
Hugtakið kynlífskúgun vísar til þess að einstaklingi sé hótað um dreifingu kynferðislegra mynda greiði þeir ekki tiltekna fjárhæð.
Kolbrún segir að í þessum tilfellum séu það oftast einstaklingar í nærumhverfi brotaþolanna sem eiga í hlut. Stofna þeir þá samfélagsmiðlareikning undir fölsku flaggi og nota jafnvel mynd og nafn stúlku sem er einnig í nærumhverfi brotaþolans, þó svo að hún hafi ekkert með málið að gera.
„Þetta byrjar oft með vinskap en fer fljótlega út í kynferðislegt tal sem endar svo með því að þau ná að lokka viðkomandi til að senda af sér kynferðislega mynd og fara svo að hóta að hún fari í dreifingu ef þeir borga ekki ákveðna upphæð,“ segir Kolbrún.
Aðspurð segir Kolbrún að hún viti aðeins um eitt dæmi þar sem kynferðisleg mynd fór í dreifingu í slíku máli þar sem ekki var orðið við greiðslukröfunni. Í flestum tilfellum fer myndin ekki í dreifingu.
Kolbrún segir að drengirnir upplifi oft mikla niðurlægingu og verði fyrir andlegu áfalli þegar þeir verða fyrir kynlífskúgun. Oftast eru það foreldrar drengjanna eða starfsfólk grunnskólanna sem hafa samband við Barnaheill eftir að þeir hafa opnað sig um ofbeldið.
„Við leggjum mikla áherslu á að þeir fái mikinn stuðning í kjölfarið og hafi alltaf beint samband við lögreglu,“ segir hún.