Innlent | Morgunblaðið | 14.5.2025 | 8:13

„Þetta er búið að vera í tómu rugli“

Það kostar 315 milljónir að laga húsið við Trilluvog 1 sem var byggt 2019. Formaður húsasmíðameistara vill að ábyrgðin sé á höndum fagmanna. mbl.is/Baldur

„Von mín, með þessum nýja vegvísi HMS, er að meistararnir verði aftur ábyrgir og hætti að skrifa upp á svona vitleysu eins og að heilt hús sé byggt af fólki sem hefur hvorki þekkingu, menntun né reynslu af húsbyggingum. Meistararnir eiga að hafa alla þessa faglegu ábyrgð. Með þessu byggingarstjórafyrirkomulagi hafa menn komist upp með að koma faglegri ábyrgð yfir á byggingarstjórann, þannig að þetta er búið að vera í tómu rugli.“

Þetta segir Jón Sigurðsson, formaður Meistarafélags húsasmiða, um stöðuna í byggingariðnaðinum og nýjan vegvísi Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar (HMS) sem kynntur var í vikunni.

Byggingum hrúgað upp

Hann segir að þessi viðleitni HMS kalli á frekari umræðu en tekur fram að ef byggja eigi betri hús á Íslandi þurfi að losna við fjárfestana út af markaðnum.

„Þeir sem hafa réttindi og getu til að byggja hús eiga að sjá um það, með viðunandi tryggingum fyrir húseigendur sem kaupa af þeim íbúðirnar. Nú eru komnir einhverjir fjárfestar sem ætla sér að hirða hagnaðinn á eins skömmum tíma og þeir geta. Vinnuaflið er innflutt, menn þekkja ekki íslenskar aðstæður, eru ekki iðnaðarmenn og tala hvorki íslensku né ensku. Byggingum er hrúgað upp án þess að nokkur iðnaðarmaður komi nálægt þeim.“

Jón segir rót vandans vera breytinguna frá því sem var, þegar byggingarmeistarar voru með iðnaðarmenn í vinnu sem kunnu til verka.

„Starfsmennirnir hugsuðu um hag fyrirtækisins, höfðu faglegan metnað og hugsuðu um orðsporið. Þetta er allt farið. Við erum komin með allt of mikið af erlendu vinnuafli sem er ekki iðnaðarmenn. Ef þetta væru iðnaðarmenn sem kæmu hingað til að vinna værum við betur sett.“

Skortur á iðnaðarmönnum

Auka þarf kröfur til iðnaðarmanna en Jón segir að það sé erfitt vegna skorts á íslenskum iðnaðarmönnum.

„Við vísum frá einum Borgarholtsskóla á ári, á meðan okkur vantar iðnaðarmenn. Gamla meistarakerfið skilaði af sér miklu fleiri nemendum með meiri starfsreynslu en minni skólavist. Það er engin launung á því að strákar sem koma úr iðnnámi eftir 18 mánuði í verknámi kunna takmarkað og það er himinn og haf frá því sem var í gamla daga.“

Hann nefnir sem dæmi að þegar smiðir útskrifuðust í meistarakerfinu hafi þeir strax fengið 100% af uppmælingu. Í dag væri eðlilegt að nýútskrifaður sveinn væri á 60% hlut þar sem starfsreynsluna vantar.

Í tillögum HMS er gert ráð fyrir að eftirlitsstofur komi í stað byggingarstjóra.

„Hvað eiga eftirlitsstofur að gera? Fram að þessu hafa úttektirnar snúið að burðarvirki, en ekki frágangi á gluggum og þaki þar sem veikleikinn liggur. Við höfum verið þeirrar skoðunar að leggja ætti byggingarfulltrúaembættin niður og flytja starfsemi þeirra til HMS. Við búum við það að það séu jafn margar byggingarreglugerðir í gangi og fjöldi byggingarfulltrúa, því þeir túlka reglugerðina hver með sínum hætti,“ segir Jón Sigurðsson.