Grunnhugsun vantaði í fjöldastjórnun við skipulagningu fermingarveislu FM95BLÖ í Laugardalshöll um helgina. Stórhætta var á ferðum og mesta mildi að enginn lést.
Þetta segir Böðvar Tómasson, byggingar- og brunaverkfræðingur og framkvæmdastjóri Örugg verkfræðistofu. Hann hefur veitt ráðgjöf í tengslum við stórtónleika hérlendis með flytjendum á borð við Justin Timberlake, Justin Bieber, Guns N' Roses, Rammstein og Ed Sheeran.
Um 15 manns þurftu aðhlynningu á bráðamóttöku Landspítalans eftir tónleikana, þar á meðal var einn lagður inn eftir að hafa orðið undir í troðningi og hlotið beinbrot.
„Það kom mér mjög á óvart að þetta skyldi gerast núna," segir Böðvar. Hann bendir á öflug umgjörð hafi verið í kringum öryggismál og skipulag á flestum af þeim tónleikum sem hafi verið í gangi undanfarin ár og þeim tónleikum sem hann hafi komið að.
„Það sem þarna virðist hafa gerst er að það vantar grunnhugsun í fólksfjöldastjórnun,” bætir hann við, inntur eftir áliti á skipulagi tónleikanna.
Hann útskýrir það þannig að ekki sé nóg að vera með fjölda fólks á öryggisvakt heldur þurfi að skilgreina, hugsanlega reikna út og stýra öllu ferlinu í kringum tónleikana, frá því áður en þeir byrja, á meðan á þeim stendur, hvað gerist í hléum og hvernig flæðið er innan tónleikasvæðisins með tilliti til þess hvað er að gerast uppi á sviði og annars staðar.
„Það þarf að vera búið að hugsa þetta út í eitt, alveg til enda. Það sem er algjörlega augljóst í þessu er að það var í raun og veru í prinsipp engin hugsun á bak við þessi atriði,” segir Böðvar og segir greinilegt að tónleikahaldararnir hafi annað hvort ekki haft reynslu eða skilning á því hvernig heildaröryggi skuli háttað til að ná utan um þær hættur sem eru til staðar á viðburðum sem þessum.
„Við erum með fjöldamörg dæmi um allan heim þar sem fólk hefur látist í nákvæmlega svona aðstæðum, hvort sem það er uppi við svið eða á svæðum þar sem það er að fara á milli,” greinir Böðvar frá.
Hann bendir á að mikil fræði séu á bak við það hvernig stýra skuli stórum tónleikum og hvernig aðstæður og aðgerðir skuli vera á staðnum. Sem dæmi nefnir hann að máli skipti hvernig fólki sé hleypt inn og hvernig upplýsingum er komið á framfæri við tónleikagesti.
Böðvar telur einnig að rannsaka þurfi á hvaða forsendum leyfi séu veitt fyrir tónleikum sem þessum þar sem alla þekkingu virðist vanta á fólksfjöldastjórnun. Heildarendurskoðun þurfi að fara þar fram. Nefnir hann að Laugardalshöll, tónleikahaldarar, leyfisveitendur og opinberir aðilar þurfi að fara í naflaskoðun á því hvernig hlutirnir gátu farið úrskeiðis eins og þeir gerðu.
Ísleifur B. Þórhallsson tónleikahaldari var harðorður í garð tónleikahaldara í viðtali við mbl.is í gær og benti á ýmislegt sem mátti betur fara, þar á meðal að skipta hefði mátt tónleikasalnum í hólf þar sem útisvæði fylgdi hverju og einu þeirra. Einnig nefndi hann aukna öryggisgæslu og betri loftræstingu fyrir svona mikinn fólksfjölda.
Böðvar segir Ísleif hafa komið með marga mikilvæga punkta en segir málið enn stærra en kom fram í viðtalinu við hann.
„Til að tryggja öryggið þarf bæði útfærslan og skipulagið að vera í lagi og hugsað út frá heildarfunksjóninni á þessum viðburði. Því tengjast einmitt praktísk og raunveruleg atriði sem eru á staðnum,” segir hann og nefnir þar bæði skipulag, samráð og samskipti við stýringu á viðburðinum.
Hugsun virðist hafa vantað um hvernig skyldi bregðast við ef eitthvað færi úrskeiðis.
„Það er mjög auðvelt að hugsa um öryggi og halda að allt sé í lagi og lítil áhætta ef ekkert fer úrskeiðis og allt er innan þess ramma sem menn vænta og vonast til. Áhættan liggur einmitt í þessum frávikum og það er því rosalega mikilvægt að hafa þekkingu og reynslu í því að geta tæklað allt þetta líka ef eitthvað gerist en stóra málið er að það séu þekking, greining og útfærslur sem tækla þessa áhættu fyrirfram,” greinir hann frá.
Gera þurfi meiri kröfur til þeirra sem taki þá ábyrgð á sig að stýra svona stórum tónleikum, enda áhættan gífurlega mikil. Mjög víða í samfélaginu sé pottur brotinn vegna þess að litið sé afar léttvægt á áhættu af viðburðum sem þessum.