Innlent | Morgunblaðið | 5.6.2025 | 12:24

Staðan ekki viðunandi í dreifbýlinu

Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að staðan er ekki viðunandi. mbl.is/Eggert

Um 83% sjúkraflutningamanna sem starfa í bakvaktakerfi í dreifðari byggðum landsins telja sig ekki fá nægilega sí- og endurmenntun til að viðhalda hæfni í starfi samkvæmt verkefni sem unnið var af nemendum í Háskólanum á Bifröst.

„Skýringin getur þá verið sú að þetta fólk sinni öðrum störfum og þá jafnvel í fullu starfi annars staðar. Það hleypur í útköll þegar á þarf að halda. Erfitt er að gera kröfur til fólks um að sinna endurmenntun þess utan í frítíma sínum,“ segir Bjarni Ingimarsson, einn nemendanna sem unnu að verkefninu, en hann er jafnframt formaður Landssambands slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna. Þekkir hann því starfið afar vel.

Með honum unnu þau Erna Björg Jónmundsdóttir, Heiðar Örn Jónsson, Inga María Warén Árnadóttir og Viggó Matthías Sigurðsson að verkefninu, sem var verðlaunað sérstaklega þegar nemendur vörðu misserisverkefni sín fyrir dómara, leiðbeinendur og fundarstjóra, auk áheyrnarhóps.

Fékk glimrandi umsögn

„Verkefni hópsins er frábært dæmi um það hvernig misserisverkefni getur varpað ljósi á aðkallandi viðfangsefni og unnið mikilvæga greiningu á vandamáli og sett fram tillögur að úrbótum. Viðfangsefnið er menntun sjúkraflutningamanna og möguleikar þeirra til símenntunar til að viðhalda þekkingu og færni í starfi,“ segir meðal annars í umsögn Sævars Ara Finnbogasonar aðjunkts, leiðbeinanda hópsins. Leiðbeinandinn bendir einnig á að full ástæða sé til þess að niðurstöðurnar verði skoðaðar í stjórnkerfinu.

„Það er full ástæða til að hvetja höfunda til að kynna niðurstöðurnar fyrir hagsmunaaðilum og stjórnvöldum, enda sýnir rannsóknin að staðan er ekki viðunandi, þar eð um öryggi og mannslíf er að tefla.“

„Við byggðum að einhverju leyti á viðhorfskönnun sem Hjördís Sigurgeirsdóttir gerði árið 2006. Hún kannaði menntunarstig, endurmenntun og fleira hjá sjúkraflutningamönnum og við höfðum þær niðurstöður sem viðmið að einhverju leyti. Viðhorf sjúkraflutningamanna hefur að breyst að einhverju marki síðan þá. Við sjáum að menntunarstigið hjá sjúkraflutningamönnum á landsvísu er orðið örlítið hærra frá því 2006. Við náum hins vegar ekki að greina hvort það er tilkomið vegna þess að sjúkraflutningamönnum hafi fjölgað í aðalstarfi eða hvort þeir sem eru í aukastarfi hafi aukið við sig menntun,“ segir Bjarni og veltir fyrir sér hvort ekki þurfi að búa til áætlanir til að stjórnvöld nái markmiðum sínum.

Skýrslur en ekki áætlanir

„Stefna stjórnvalda hefur í mörg ár verið sú að sjúkraflutningamönnum í dreifðari byggðum sé komið í störf á heilbrigðisstofnunum og séu í starfshlutfalli í sjúkraflutningum. Tíðni verkefna er oft of lág til að viðhalda færni. Við fundum í rauninni enga áætlun um hvernig stjórnvöld ætla að ná markmiðum sínum. Margar skýrslur eru til, og markmiðin eru góð, en manni finnst vanta áætlanir og fjármagn til að framfylgja stefnu stjórnvalda.“

Bjarni tekur fram að ýmsar jákvæðar breytingar hafi verið gerðar. „Yfirlæknir er yfir sjúkraflutningum og tilraunaverkefni er í gangi sem gengur út á að nýta fjarskiptalækni í bráðaþjónustu. Sá getur hjálpað til við tilfelli á landsbyggðinni. Þess má einnig geta að á minni stöðum fer læknir oft með í verkefnin og það hækkar þjónustustigið.“