Hvers vegna eru sumir djúpraddaðri en aðrir?

Rödd­in er ein af meg­in­tján­ing­ar­mát­um mann­fólks­ins og eru radd­ir fólks eins mis­mun­andi og þær eru marg­ar. En hvers vegna eru radd­ir karla dýpri en radd­ir kvenna?

Þóra Más­dótt­ir, dós­ent í tal­meina­fræði, tók það að sér að svara þeirri spurn­ingu í grein sem birt­ist á Vís­inda­vefn­um í síðustu viku.

Hún seg­ir mun á rödd­um fólks bæði líf­fræðileg­an og ein­stak­lings­bund­inn.

Líf­fræðileg­ur mun­ur

Hún seg­ir að í barnæsku sé eng­inn mun­ur á radd­bönd­um kynj­anna, en meðal þeirra breyt­inga sem kynþrosk­inn boðar í för með sér eru radd­breyt­ing­ar. Á kynþroska­skeiðinu auk­ist þó andrógenhorm­óna­fram­leiðsla, til dæm­is testó­sterón­fram­leiðsla hjá körl­um.

Það hafi þau áhrif að barka­kýlið stækk­ar og verður út­stæðara sem lýs­ir sér í hinu svo­kallaða adamsepli. Radd­bönd­in lengj­ast og þykkna og radd­glufu­svæði stækk­ar.

Barka­kýli. Teikn­ing/​Wiki­media Comm­ons(סתו כסלו)

Niðurstaðan er sú að radd­bönd karla eru að meðaltali 17-22 mm að lengd, en 11-15 mm hjá kon­um.

Það er á kynþroska­skeiðinu sem rödd karla dýpk­ar oft um heila átt­und, en hún dýpk­ar ein­ung­is lít­il­lega hjá kon­um.

Þessi snögga breyt­ing á rödd stráka ger­ir það að verk­um að þeir eiga oft í erfiðleik­um með að stjórna henni. Mun það vera vald­ur hins al­ræmda og oft á tíðum hvim­leiða mútu­skeiðs. Smám sam­an ná þeir þó stjórn á rödd­inni og grunntíðni talradd­ar verður stöðugri.

Ein­stak­lings­bund­inn mun­ur og kyn­grein­ing

Þótt radd­ir karla séu að meðaltali lægri í tíðni en radd­ir kvenna eru und­an­tekn­ing­ar frá þeirri reglu – lík­ams­hæð og lög­un barka­kýl­is og hol­rúms ofan radd­banda hafa einnig veru­leg áhrif á tíðni og hljóm radd­ar.

Þessi mun­ur, ásamt radd­beit­ingu sem lær­ist oft í bernsku, veld­ur því að radd­ir fólks hljóma mis­mun­andi.

Radd­styrk­ur ólík­ur milli kynja

Það er þó ekki ein­göngu raddtíðnin sem er frá­brugðin hjá kon­um og körl­um, held­ur benda rann­sókn­ir til þess að radd­styrk­ur sé einnig mis­mun­andi.

Sam­kvæmt rann­sókn­un­um get­ur kon­um reynst erfiðara að hækka rödd­ina til að yf­ir­gnæfa hávaða, og það gæti að hluta skýrt hvers vegna kon­ur eru lík­legri til að skaða á sér rödd­ina ef þær eru í um­hverfi þar sem þær þurfa mikið að yf­ir­gnæfa hávaða.

Hjá trans fólki get­ur þessi mun­ur valdið því að rödd­in hljóm­ar skær­ari eða dýpri en viðkom­andi kýs. Í slík­um til­vik­um er oft gripið til ráðstaf­ana á borð við horm­óna­gjöf til að hækka eða lækka rödd­ina. Einnig er al­gengt að trans ein­stak­ling­ar leiti sér aðstoðar eða þjálf­un­ar í radd­beit­ingu hjá sér­hæfðum tal­meina­fræðingi.

• Blogga um frétt