JAKOBÍNA H. SCHRÖDER

Eitthvað er það

sem engin hugsun rúmar

en drýpur þér á auga

sem dögg - þegar húmar.

(Hannes Pétursson.)

Þá er hún Bína tengdamóðir mín farin frá okkur. Mikið ósköp var gott að eiga hana að vini öll þessi ár. Hálf öld er liðin frá því að ég kom fyrst á heimili þeirra heiðurshjóna Jóhanns Schröder og Jakobínu H. Schröder garðyrkjubænda í Birkihlíð við Nýbýlaveg í Kópavogi. En þannig var að ég hafði kynnst dóttur þeirra Ernu þar sem við vorum bæði í hvítri höll upp til heiða (Vífilstöðum). Ég man alltaf eftir þeim degi er ég sá hana fyrst, það var á fögrum degi sumarið 54.Við Lilli vinur minn sátum í gluggakistu uppi á annarri hæð og vorum að horfa út á heimkeyrsluna á fólk sem var að koma og fara er Willys-jeppi renndi í hlað. Út úr honum steig reffilegur maður og opnaði farþegadyrnar fyrir ungri rauðhærðri stúlku í síðri grárri kápu og gengu þau saman inn höllina.

Við Erna ákváðum að vera saman fyrir lífstíð þarna á Vífilsstöðum og þá var komið að því að kynna strákinn fyrir tilvonandi tengdaforeldrum þegar við vorum bæði orðin rólfær. Vífilsstaðavagninn var tekinn og stoppaði hann við mót Nýbýlavegar á leið í bæinn. Síðan var að labba heim að Birkihlíð, í vestanbyljanda. Vel var tekið á móti okkur en ég spurði Bínu að því seinna hvernig henni hafði litist á að dóttirin væri að koma heim með tíu árum eldri mann sem hún ætlaði að binda trúss við. Þá sagði Bína, ég horfði á ykkur ganga hér niður brekkuna og ég sá að þú gekkst áveðurs við hana, þá sá ég strax að hægt var að treysta þér.

Við Erna giftum okkur á afmæli hennar 1956, bjuggum í fjögur ár í Birkihlíð og var sambúðin góð. Jóhann var hreinskiptinn og hreinlyndur maður, og greiðugur í besta lagi. Þau hjón komu í Kópavoginn 1937 og byrjuðu að ryðja land á svæði sem þeim hafði verið úthlutað sem nýbýli við Nýbýlaveginn. Hús byggðu þau strax og fluttu inn 1938. Jóhann lést 16. apríl 1971.

Bína var létt í lund, svolítið stríðin. Það var oft gaman við matborðið og margt rætt og ekki allir sömu skoðunar, hvort sem rætt var um stjórnmál eða dægurmál. Það var mikill gestagangur í Birkihlíð og Bína hafði í nógu að snúast við eldavélina og hún vann einnig úti með Jóhanni við gróðurhúsið svo dagurinn var langur hjá henni en alltaf var hún létt og kát.

Eftir að Jóhann féll frá rak hún gróðrarstöðina í nokkur ár með sóma og fengu barnabörnin vinnu hjá henni á vorin þegar plöntusala byrjaði. Þeim þótti gott að vinna hjá henni og dýrkuðu hana alveg.

Þegar Jóhann lést hafði amma Bína eins krakkarnir kölluðu hana ekki keyrt bílinn í mörg ár og prófið útrunnið. Hún dreif sig í bílprófið og keyrði eins og herforingi til níræðisaldurs en sagði þá stopp.

Bína bjó í Birkihlíð fram að aldamótum, þá keypti hún sér íbúð í Fannborginni og líkaði þar vel. Hún hélt heilsu fram á síðasta ár en í haust er leið lést Hans, eldri sonur hennar, og þá sá maður að hún beygði af, hún tregaði hann sárt. Hún hélt sinni reisn fram á síðasta mánuð en þá sást að krafturinn var búinn og að hún var á leiðinni frá okkur. Ég þakka samfylgdina öll þessi ár, guð blessi minningu þína.

Flestir eiga sér einhverja fyrirmynd í uppvextinum. Í mínu tilviki var það alveg á hreinu, það var hún amma Bína í Birkihlíð. Eitt var að ég bjó fyrsta æviárið í Birkihlíð og síðar í næsta nágrenni og tengslin því náin. Hitt skipti þó meiru, mér fannst hún óborganlega skemmtileg, lífsglöð og víðsýn kona. Ekki var amalegt að geta státað sig af því að eiga ömmu sem ók um sem ung kona á Willys jeppa og síðar á ögn borgaralegri bílum, merktum Y 47, fram yfir nírætt.

Ömmu sem sagði sögur af forfeðrum sínum allt frá tímum Tyrkjaránsins. Frá nafngift móður sinnar, Mekkínar, sem rekja mátti til ambáttar í borginni Mekku. Frá enska langafanum sem fór til sjós á tólfta ári, lenti í klónum á frönskum sjóræningjum sem drápu alla um borð nema hann og þegar skip sjóræningjanna fórst síðar við Jótlandsstrendur lifði langafinn það af líka. Einnig voru litríkar frásagnir af uppvextinum á Sómastöðum og fyrstu frumbýlingsárunum í Kópavogi. Þetta voru sögur sveipaðar ævintýraljóma, líkt og lífið í Birkihlíð er í minningunni.

Afar gestkvæmt var á heimilinu, ekki síst þegar plöntusalan var í algleymingi. Þá skiptu stjúpur og dalíur hratt um hendur og stemmingin náði ætíð hápunkti sautjánda júní. Ég var svo lánssöm að fá að taka þátt í vertíðinni frá barnsaldri og vann öll sumur fram á unglingsár undir stjórn ömmu í Birkihlíð. Hún kunni svo sannarlega að hvetja til árangurs, launin voru prósentur af öllum söluágóða. Það var aðeins eitt sem þurfti að læra; kúnninn alltaf í fyrsta sæti.

Garðyrkjan var bæði ævistarfið og áhugamálið. Stöðugt var verið að hlúa að plöntunum og gera ýmsar tilraunir til að herða þær, svo þær stæðust örugglega næturhél. Ekki kom til álita að selja sumarblóm sem höfðu alið allan sinn aldur í gróðurhúsunum, plönturnar áttu að vera þolnar, dökkgrænar að lit og lágvaxnar.

Aðventan var ekki síður spennandi tími í Birkihlíð. Afi og amma hófu innflutning á jólatrjám til landsins á sjöunda áratugnum og seldu á Klapparstíg og síðar á Vesturgötunni. Angan af greni ilmaði um gróðurhúsin og notalegt var að stússast í kringum ömmu þar sem hún útbjó fagurskreytta krossa og kransa eftir pöntunum. Síðustu viðskiptavinirnir keyptu jólatré undir hádegi á aðfangadag og klukkan tólf hófst undirbúningur jólanna hjá stórfjölskyldunni. Allir sem vettlingi gátu valdið höfðu tekið þátt í sölunni. Safnast var saman í Birkihlíð eftir hádegið og bar amma fram súkkulaði með rjóma í fína bláa postulínsstellinu. Þessi siður hélst á heimili ömmu eftir að hún flutti í Fannborgina, þó engin væri jólatrésvertíðin lengur.

Amma og afi ferðuðust mikið og héldu góðum tengslum við fjölskyldu afa í Danmörku sem var reyndar þýsk að uppruna, frá Slésvík-Holstein. Mikill samgangur var við ættingja ömmu og ósjaldan voru reykvísk ættmenni send í sveitina í Birkihlíð til að öðlaðst sína fyrstu atvinnureynslu.

Saumaklúbburinn var uppspretta mikillar gleði í lífi ömmu. Hláturmildar systur, frænkur og mágkonur hittust á laugardögum og var ávallt glatt á hjalla. Amma hafði líka yndi af því að spila bridge, prjóna lopapeysur og lesa góða reyfara og var hún jafnvíg hvort sem þeir voru á íslensku, dönsku, ensku eða þýsku.

Í minningunni var Birkihlíð sælureitur. Fallega danska húsið umvafið fögrum skrúðgarði með gosbrunni, tjörn, fuglahúsi, birkitrjám og greni svo langt sem augað eygði. Sálin í Birkihlíð var amma Bína og tókst henni að skapa sama góða andrúmsloftið í kringum sig í íbúðinni í Fannborg, þar sem hún bjó síðustu árin.

Ég þakka öllu því góða fólki í heimahjúkrun og heimaþjónustu sem gerði ömmu kleyft að halda heimili með reisn allt fram undir það síðasta.

Hvíl þú í friði, elsku amma mín.

Elsku amma Bína.

Hér skiljast leiðir eftir langan tíma og það er sárt að kveðja þig eftir öll þessi ár . Þú sem gafst okkur svo margt um ævina og þegar við systurnar hugsum til baka eru minningarnar svo margar. Við nánast ólumst upp með þér í Birkihlíðinni og þú tókst þátt í okkar lífi frá því að við munum eftir okkur. Þú þekktir vini okkar og áhugamál, tókst þátt í gleði okkar og sorgum og því má segja að sterkasta minningin sé úr Birkihlíðinni.

Elsku amma, þú varst svona ekta amma ef maður getur sagt svo. Okkar tilfinning er að þegar við heyrum orðið amma þá birtist mynd af þér í huga okkar, sætri og fínni með krullur í hárinu, í pilsi og fínni blússu, alltaf svo smart og fín.

Lífsgleðin og umhyggjan var stór hluti af þínu lífi, alltaf var passað upp á það að okkur liði vel. Þú hafðir mikinn áhuga á fólkinu í kringum þig og vildir vera með í því sem var að gerast hverju sinni.

Margar minningar eru sterkar í huga okkar eins og þegar þú sast við eldhúsborðið og varst að leggja kapal eða bakaðir handa okkur dýrindis pönnukökur þannig að húsið ilmaði. Á haustin mallaðir þú sultu í stóra pottinum úr rifsberjunum sem við hjálpuðum þér að tína og svo sátum við saman við eldhúsborðið að borða ristað brauð með nýrri rifsberjasultu og höfðum það huggulegt.

Elsku amma, við eigum eftir að sakna þín afskaplega mikið og það er margt í lífinu sem mun ætíð minna okkur á þig. Allar stundirnar okkar munu lifa áfram í hjartanu. Við þökkum samfylgdina í gegnum árin og megi guð geyma þig