Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
SÁ ÍSLENDINGUR sem þekkti Bobby Fischer hvað lengst er Friðrik Ólafsson skákmeistari. Í ár eru fimmtíu ár liðin frá því að þeir hittust fyrst – á skákmóti – en þeim kom ávallt vel saman frá þeim kynnum. Í seinni tíð hittust þeir annað slagið og fóru meðal annars yfir skákir.
„Við áttum mikið saman að sælda á yngri árum og núna þann tíma sem hann var á Íslandi,“ segir Friðrik og rifjar upp fyrstu kynnin. „Hann kom mér vel fyrir sjónir. Nokkuð myndarlegur strákur, þá fimmtán ára, og heilmikill töggur í honum. Hann var með það á hreinu hvert hann ætlaði. Ég var með sömu hugmyndir þannig að við vorum bæði keppinautar og kunningjar.“
Friðrik og Fischer öttu oft kappi á skákvellinum, mest á sjötta og sjöunda áratug síðustu aldar. Oftast nær hafði Fischer sigur í viðureignum þeirra eða að undanskildum tveimur skákum. „Ég kynntist honum vel og gat því fylgst vel með hans árangri, framförum, skákstíl og styrkleika. Það var mér fróðlegt.“
Skoðaði að tefla gotneska skák
Eftir að Fischer kom til Íslands árið 2005 glæddist sambandið og á milli þeirra hélst gott samband. Þrátt fyrir það segir Friðrik að þeir hafi aldrei dregið upp taflborðið. „Hann var á móti þessari klassísku skák sem hann taldi tölvuna hafa eyðilagt, eða þá hugkvæmni sem menn þurfa að beita. Sagði þetta orðið svo vélrænt.“Í stað þess að tefla fóru þeir yfir skákir í sameiningu, bæði gamlar og nýjar. „Það var einnig eitt form sem við skoðuðum og möguleikar á að hann fengist að tefla það, gotneska skák. Við vorum svolítið að rjátla við það, því það kom til tals að keppa einvígi við einhvern sterkan skákmann í þessu tafli, en það varð nú reyndar ekki,“ segir Friðrik og nefnir að Anatoly Karpov og Viswanathan Anand, núverandi heimsmeistari í skák, hafi verið í umræðunni.
Friðrik segist síðast hafa hitt Fischer um áramótin og þá hafi hann litið þokkalega út og verið að braggast eftir spítaladvöl undangenginna mánaða.
Skýrist um helgina
ENGAR ákvarðanir hafa verið teknar um útför Bobbys Fischers en von er á Miyoko Watai, unnustu Fischers, til landsins um helgina og skýrast þá málin. Formaður RJF-hópsins, sem beitti sér fyrir því að Fischer yrði leystur úr fangelsi í Japan, segir hann hafa átt við heilsubrest að stríða í töluverðan tíma.„Við hvöttum hann mjög til þess að láta rannsaka sig og fara í almennilega læknisskoðun eftir að hann kom til landsins. En hann var þeirrar gerðar að hafa ekki mikla trú á vestrænum lækningum og var erfiður sjúklingur þannig séð,“ segir Einar S. Einarsson, formaður RJF-hópsins.
Talið er að dánarorsök Fischers hafi verið nýrnabilun en hann þurfti á aðhlynningu að halda vegna nýrnaveiki í október sl.
RJF-hópurinn var stofnaður í október 2004 og hafði það markmið að frelsa Fischer og fá honum íslenskan ríkisborgararétt. Á aðeins nokkrum mánuðum náðist mikill árangur og í mars 2005 var Fischer kominn á íslenska grundu. „Ef maður lítur til baka má segja að þetta hafi gengið hratt fyrir sig en þetta var náttúrlega langur tími fyrir mann sem situr í prísund í Japan út af einhverju vegabréfi,“ segir Einar sem þekkti Fischer ekki persónulega áður en hann barðist fyrir lausn hans. Þeim varð vel til vina fyrsta árið eftir að hann kom hingað til lands og höfðu haldið kunningsskap síðan.
Fannst færast ákveðin ró yfir Fischer á Íslandi
GUÐMUNDUR G. Þórarinsson, fyrrverandi forseti Skáksambands Íslands, segist telja að sagan muni dæma Bandaríkjamenn hart fyrir það hvernig þeir komu fram við skáksnillinginn Robert Fischer sem lést hér á landi í gær.„Þetta var ein skærasta stjarna skákheimsins fyrr og síðar og það er alveg hörmulegt hvernig komið var fram við hann,“ sagði Guðmundur í samtali við blaðamann fréttavefjar Morgunblaðsins. „Hann var útskúfaður og hundeltur fyrir það eitt að færa trémenn af hvítum reitum á svarta í Júgóslavíu á grundvelli reglugerðar sem bannaði samskipti við Júgóslavíu. Hann er eini maðurinn sem ákærður hefur verið fyrir brot á þessari reglugerð en vopnaframleiðendur sem brutu gegn henni hafa ekki einu sinni verið ákærðir.“
Fékk að vera í friði
Guðmundur segir að það fyrsta sem komi upp í huga sinn við fráfall Fischers sé gleði yfir því að stuðningshópi hans hér á landi hafi tekist að ná honum úr fangelsi í Tókýó og að honum skyldi vera veitt hæli hér á landi þannig að hann gæti átt nokkur þolanleg ár undir lok ævi sinnar. „Hann var einfari og einstæðingur en átti vini hér sem studdu hann. Mér fannst færast ákveðin ró yfir hann fyrst eftir að hann kom hingað enda fékk hann að mestu að vera í friði hér. Undir það síðasta leið honum hins vegar ekki vel og maður fann það.“Guðmundur var einn af skipuleggjendum heimsmeistaraeinvígisins í Laugardalshöll árið 1972 og segir það hafa verið átakasaman tíma sem hafi reynt á alla sem unnu að framkvæmd mótsins. „Loftið var þrungið spennu og það gekk á ýmsu. Oftar en einu sinni riðaði öll framkvæmdin og við héldum að við værum að missa hana út úr höndunum á okkur,“ segir hann.
Allra manna hjálplegastur
Guðmundur segist þó ekki hafa haft mikil bein samskipti við Fischer á þessum tíma heldur hafi hann aðallega verið í samskiptum við lögfræðinga hans og aðstoðarmenn. Hann hafi h.v. kynnst Fischer persónulega er hann heimsótti hann í fangelsið í Japan og eftir að Fischer flutti hingað. „Þá kynntist ég því að hans innri maður var ólíkur þeim harða keppnismanni sem þjóðin kynntist árið 1972. Hann var vissulega haldinn ákveðinni þráhyggju en var einnig mikill hugsjónamaður og allra manna hjálplegastur.“Góður vinur og einstakur snillingur
„AFAR sláandi var að fá þessar fréttir. Ég átti von á því að við ættum eftir að heyja marga hildi saman. Ég mun mjög svo sakna hans og vona að guð taki vel á móti honum,“ sagði Sæmundur Pálsson í samtali við fréttavef Morgunblaðsins, mbl.is. Sæmundur kynntist Bobby Fischer árið 1972, þegar Fischer háði sögulegt skákveinvígi við Borís Spasskí í Reykjavík. Vinskapur þeirra hélst alla tíð – þótt á stundum væri Fischer skapmikill – og minnist Sæmundur hans með mikilli hlýju.Spurður um hvað standi upp úr á langri tíð svaraði Sæmundur því til að það hlyti að vera þegar honum tókst, með dyggum stuðningi, að ná Fischer út úr japönsku fangelsi á vormánuðum 2005, en þar hafði hann dúsað í níu mánuði. „Þá var ég sérstaklega ánægður og það stendur upp úr að hafa komið honum hingað og hann hafi getað dáið frjáls maður,“ sagði Sæmundur sem efast um að nokkurn tíma komi fram á sjónarsviðið annar eins skákmaður. „Ég minnist hans sem góðs vinar og einstaks snillings skáksögunnar.“
Annar góðvinur Fischers, Garðar Sverrisson, baðst undan viðtali á þessari stundu en sagði í samtali við Morgunblaðið að Fishcers yrði sárt saknað.
Til baka
Leita í greinasafni
Prenta grein
