Ingibjörg Gísladóttir

Það er svo sannarlega sjónarsviptir að henni móður minni, Ingibjörgu Gísladóttur, þegar hún nú kveður lífið, södd lífdaga. Það að segja að móðir mín hafi verið „södd lífdaga“ er reyndar svolítið tvíbent því fáar manneskjur held ég að hafi átt jafn mikið af því sem á dönsku kallast „livsappetit“ áður en veikindi fóru að taka af henni toll. Eins og ég man móður mína í blóma lífsins var hún brosmild, hress, afar „coquette“, sem og áræðin og fljót að svara fyrir sig. Enda vissi hún sinn vilja og hafði oftar en ekki skýra sýn á það hvernig hlutum yrði best hagrætt. Þessi persónueinkenni nutu sín vel þegar hún sem ung tók virkan þátt í starfi Sjálfstæðisflokksins. Við, dæturnar þrjár erum börn þeirrar kynslóðar sem hafði hlutverkaskipti kynjanna kirfilega afmörkuð og sáum húsmóðurina ekki fyrir okkur annars staðar en heima, urðum vægast sagt agndofa þegar einn frændinn sagði okkur að hún mamma hefði átt góða möguleika á að öðlast frama í stjórnmálum. En þannig var hún mamma í essinu sínu; að segja frá félagsandanum á „Mogganum“ þar sem hún starfaði um árabil, ásamt kosningavökunum og starfinu innan vébanda Sjálfstæðisflokksins. Var enda eins og henni hefði verið flutt véfrétt þegar ég sagði henni að ég væri ekki flokksbundin sjálfstæðismanneskja og spurði fyrir hverjar einustu kosningar hvort ég ætlaði virkilega ekki að „kjósa sjálfstæðið“! „Þú ætlar þó ekki að kjósa kommana, Auður mín?“ Og ekki tók hún mig trúanlega þegar ég sagði henni að í dag væru ekki einu sinni til kommúnistar í Rússlandi; enda nógu erfitt fyrir okkur sem fengum hryllingssögur af kommúnistaríkjunum með móðurmjólkinni að skilja hrun Berlínarmúrsins, hvað þá kynslóðina sem var upp á sitt besta þegar „blessað stríðið“ kom og færði Ísland inn í nútímann og velmegunina. Mömmu þótti alla tíð mjög óviðeigandi og í raun móðgandi fyrir alþjóðasamfélagið að verið væri að gagnrýna „Ameríku“ þó svo að henni þætti Bush forseti óttaleg hjáræna og vitleysislegur í þokkabót. Í huga þeirrar kynslóðar, sem nú svo óðum er að týna tölunni, var Ameríka með Hollywood, Frelsisstyttuna, ísskápana og sjálfvirku þvottavélarnar, land tækifæranna og nýrra tíma. Tímar sem einkenndust af svart-hvítri heimsmynd sem leiddi af sér áræði og einhug um að sigra „óvininn“; hvort sem hann nú var fátæktin, gamli tíminn og sauðalitirnir eða kommarnir. Hún móðir mín var svo einlæglega mikil „Reykjavíkurdóttir“ þess tíma. Fædd „á mölinni“, lærði kvenlegar dyggðir í húsmæðraskóla í Danmörku, þó svo að hún seinna meir hefði sagt barnabörnunum frá því frelsi sem fólst í því að fá tækifæri til að dvelja erlendis; að fara með vinkonunum á „Valencia“; dansa og púa „Lucky strike“! En að tala um mömmu án þess að minnast á systur hennar tvær væri bara hálf saga. Ég, ásamt frændsystkinum mínum, börnum Jónínu og Valgerðar, átti því láni að fagna að alast upp í skjóli „mæðraveldis“ systranna þriggja. Það er einstakt veganesti út í lífið að hafa upplifað þá ríku samkennd, vináttu og væntumþykju sem þær systur áttu. En það væri efni, ekki bara í aðra grein, heldur heila bók, en ætla samt að þakka þeim Völu og Nínu alla þeirra elsku og umhyggju fyrir mömmu eftir að veikindi hennar ágerðust.

Blessuð sé minningin um Ingibjörgu Gísladóttur.

Það er með söknuði, en líka sátt að ég kveð í dag tengdamóður mína til nær 30 ára, Ingibjörgu Gísladóttur. Ekki bara tengdó, heldur líka kæran og náinn vin, því samband okkar var ætíð innilegt og kærleiksríkt. Ég hef oft sagt að ég hafi eignast bestu tengdamóður norðan Alpafjalla og aldrei varð okkur sundurorða. Ingibjörg var persóna, sem auðvelt var að eiga samskipti við, lífsglöð og brosandi alla tíð. En hún var samt kona, sem vissi sinn vilja, hafði í sér drottningareðli, sem sumir áttu erfitt með að skilja. Sagðist oft í gríni hafa blátt blóð í æðum og naut þess að vera fögur og fín og því varð margt á efri árum henni þyngra að umbera en okkur almúganum. Og vissulega urðu síðustu mánuðir henni mjög erfiðir og það var henni þungbær sorg að finna mátt sinn dofna eftir byltur og brot í glímunni við elli kerlingu. En lífið er lærdómur og ég trúi því að hún hafi þrátt fyrir mikinn lífsvilja innst inni verið hvíldinni fegin.

Við tvö ræddum oft rök tilverunnar og trúðum einlæglega á tilvist sálarinnar eftir líkamsdauðann. Þannig er ég fullviss um að hópur látinna ættingja og vina hafi fagnað henni við heimkomuna, með Leif hennar í broddi fylkingar. Og að hann; eiginmaður til rúmlega 50 ára og sem ekta Dani hafi slegið upp góðum „frokost“ til að fagna Imbu sinni. Leifur var mér líka mjög kær sem tengdafaðir og vinur og minnisstæðar margar stundir með þeim hjónum, með mat og drykk en líka geislandi lífsgleði, hlátur og húmor við borðið. Þau tvö, sem deildu lífi sínu, voru þó um margt svo ólík, hún opin og félagslynd, hann meira fyrir bara sinn innsta hring og að grúska í listinni, en þau bættu hvort annað upp. Og oft fann maður að Imba saknaði félagsskapar Leifs, fannst hún oft verða vör við sinn eftir að hann lést fyrir 4 árum, aðallega að hún fyndi lykt af Old spice, pípu eða sígarettum. Og þá göntuðumst við með að ekki hefði hann nú blessaður hætt að reykja við vistaskiptin!.

Imba var mikil veisludama, naut þess að vera fínust af öllum og skála við góða vini, glitrandi í skarti og breiðu brosi. Áhugamál hennar var mjög velferð afkomendanna, en svo sannarlega líka vinir og veislur, Billedbladet og að komast á Jómfrúna og í flottar búðir. Leikhús með elskulegum systkinum var hennar líf og yndi og einstakt samband þeirra á milli, eru þeim færðar mínar samúðarkveðjur. Glaðvær rödd og hlátur hennar Imbu okkar er nú þagnaður og tilveran er svo sannarlega litlausari við burtför hennar. Ég vil af alhug þakka tengdamóður minni fyrir samfylgdina og er sérlega þakklátur fyrir þær dýrmætu og nánu stundir sem við tvö áttum saman um jólin síðustu. Ég trúi því að nú gangi hún hnarreist, glöð og frísk um hin andlegu svið og að hvell rödd hennar, glettni, bros og hlátur gleðji í himnaríki.

Guð blessi sálu Ingibjargar Gísladóttur og gefi henni líkn og frið.

Elsku amma.

Nú ertu farin yfir móðuna miklu, haldin í ferðalag sem bíður okkar allra en enginn veit hvert leið liggur.

Samverustundir okkar hafa verið ómetanlegar og óborganlegar í gegnum árin. Gleði, sorg og auðvitað glettni. Þín glettni.

Ég hugsa til baka til Gullteigsins góða, ykkar hlýlega heimili, þar sem alltaf var boðið upp á pylsur, suðusúkkulaði og teiknimyndir. Þar var sjóræningjamyndin í miklu uppáhaldi hjá mér. Já, þú manst „hæhó og reiagó“.

Í gegnum árin varst þú mikil matrósa og góður gestgjafi, alltaf við eldhúsið að stússast. Vöfflur og nýbökuð, ísfrosin hafraterta, beint upp úr frystinum. Það var best. Alveg eins og það átti að vera.

Eftir að afi dó, árið 2004 sýndir þú á þér nýja hlið sem barnabörnin höfðu ekki áður séð.

Afi hafði alltaf séð um það að nóg væri af bröndurum, með sínum einstaklega laumulega hætti og þú sást um að selskapið hefði það gott matarlega séð.

Þessi nýja hlið var glettnin þín og alveg einstök hreinskilni sem gat haldið uppi heilu selskapsveislunum.

Elsku amma, þú varst sannkallaður gleðigjafi, það sagði ég þér, þó svo að þú tryðir því ekki. Þegar ég fór og hitti vinkonur mínar núna á seinni árum var það alltaf ég sem sá um að segja ömmu-sögur, þ.e. sögur af þér og þínum óborganlega húmor.

Margt af þínum húmor er nú komið inn í orðaforða fjölskyldunnar og mun þannig áfram lifa með okkur, þó svo að þú sért farin. Og þannig munum við áfram minnast þín.

Elsku amma mín, ég veit svo vel að það var kominn tími til að sleppa þér. Þú varst búin að standa við loforðið sem þú gafst mér í haust. Þetta er allt í lagi núna, við munum klára okkur.

Þú sagðir við mig í janúar að þú „myndir ekki lifa það af“ að verða upp á aðra komin. Þú reyndist sannspá.

Elsku amma, ég kveð þig nú, far þú í friði, við sjáumst síðar. En þangað til lifir í hjarta mér yndisleg minning um þig.

Þín ömmustelpa,

Elsku amma mín. Það er ekki auðvelt að kveðja þig. Þú og afi eruð búin að vera svo stór og kær hluti af mínu lífi og minningarnar svo margar. Þú varst hjartahlý og hugulsöm amma og mér finnst ég ekki hafa sagt nógu oft „takk“ fyrir allt sem þú gerðir fyrir mig. Í hvert skipti sem ég reyndi þá vildir þú ekki hlusta á mig og sagðir „Nei, það er ég sem á að þakka fyrir að fá að taka þátt í ykkar lífi“. Þetta var dæmigert svar fyrir þig, svo þakklát fyrir þann yndislega tíma sem við áttum saman. Það var ekki alltaf auðvelt okkar á milli. Við vorum báðar ákveðnar í skapi og ég var ekki gömul þegar ég setti fyrst fótinn niður yfir stjórnseminni í þér, nokkuð sem ég hef fengið að heyra reglulega frá þér orðrétt í 30 ár. Þú hafðir svo sannarlega mikinn húmor og hafðir alltaf hnyttin og rétt svör til handar.

En ég vil samt segja „takk“ fyrir mig, elsku amma. Takk fyrir allar stundirnar sem þú hjálpaðir mér eins og hershöfðingi með heimanámið mitt. Það var ómetanlegt að eiga annað heimili hjá ykkur afa eftir skóla. Takk fyrir jarðarförina sem þú hélst fyrir Jakob páfagaukinn minn úti í garði á Gullteignum, hún var mjög virðuleg og Kobba mínum verðug. Takk fyrir að þú hjálpaðir mér að prjóna og hekla litlu fötin á Barbiedúkkurnar mínar, mér finnst þetta ennþá vera flottustu föt í heimi. Takk fyrir að taka mig í fangið þitt og hugga mig þegar ég var döpur og segja mér söguna um að ég yrði fegurðardrottning þegar ég yrði stór, sú saga sló alltaf í gegn. Takk fyrir að fara með mig í sund og kenna mér fótaleikfimi í pottunum. Takk fyrir að leyfa mér að búa hjá ykkur afa fyrst eftir skilnað mömmu og pabba. Þú hugsaðir vel um mig og passaðir svo sannarlega að ég fengi nóg að borða, vöfflur og hafratertur þess á milli. Takk, elsku amma mín, fyrir að vera þú sjálf og nú segi ég eins og þú „I love you“. Ég get ekki hætt að hugsa um hann afa minn sem situr nú með bros á vör allan hringinn ánægður með að fá Imbu sína heim í fína húsið. Njótið þess að vera loksins saman á ný.

Þín

Lífið finnst mér í raun svolítið eins og túnfífill, óttalegt arfagras stundum en alltaf ósköp fallegt á litinn.

Þegar ég settist niður og vildi skrifa nokkur orð um hana ömmu mína, Ingibjörgu Gísladóttur, heyrði ég út undan mér Vilhjálms-lagið Leiðir liggja til allra átta. Leiðir liggja til allra átta, enginn ræður för...

Það er næstum hjákátlegt að hugsa til þess hve einlægt og gott samfélag ég átti við ömmu mína. Þó að árin skildu okkur, sextíu og fimm, var oft ekki að greina að svo væri. Ætli við höfum ekki upplifað svolítið af sjálfum okkur hvort í öðru – ég sá alltént margt í hennar fari speglast í mér og eflaust var því eins háttað hjá henni. Lífsnautnaviljinn hefur verið allríkjandi í okkur báðum. Það var af þeim ástæðum sem við gerðum okkur stundum glaðan dag saman. Ég tel mig geta fullyrt að ég sé einn af fáum sem hringdi í ömmu sína og spurði hvort við ættum ekki að kíkja saman út á Jómfrúna og fá okkur smörrebröd og einn kaldan? Hvort sem það var til að skeggræða dönsku konungsfjölskylduna, málefni líðandi stundar eða hneisumál innan okkar eigin fjölskyldu mættumst við sem jafningjar – orð mín báru alveg jafnmikið sannleiksgildi og þau í Billed bladet, og þau vógu þyngra en flest.

Léttlyndi, lífsglettni og lífsdugnaður koma mér kannski helst í hug ef ég ætti að setja þumalinn á einhver lykilorð í hennar fari. Vissulega er það aðeins brot af skapgerðalitrófinu sem hún sýndi en hvernig sem allt er eru það þau sem sitja eftir í minningunni.

Þau speglast kannski helst í viðbrögðum hennar daginn eftir, þegar ég fyrir nokkrum árum hafði komið heim um nóttina, ærið slompaður, og það móður minni til mikillar gremju. Um morguninn áttum við pantað flugfar til Spánar og amma var komin til að kveðja. Ég reyndi að halda höfði gegn ásökunaraugnliti móður minnar og kímnisglotti ömmu minnar sem greinilega vissi stöðu mála. Þegar við stóðum í dyrunum tók amma í höndina á mér og laumaði tvö þúsund krónum í lófann en bætti við: ,,Hérna, Ingi minn, fáðu þér einn tvöfaldan í flughöfninni. Amma splæsir.“

Ef svo er að amma situr einhvers staðar einhvern tímann og les þessi orð þá dettur mér í raun aðeins eitt í hug;

,,Við sjáumst á Jómfrúnni, ég á víst að splæsa næst.“

Þinn vinur og dóttursonur,

Við andlát systur minnar, Ingibjargar Gísladóttur, er fallinn frá sterkur einstaklingur. Hún hafði einstakt lag á að koma auga á jákvæð tækifæri sem lífið hafði upp á að bjóða og átti auðvelt með að hrífa aðra með sér.

Nám veittist henni auðvelt og stefndi hún án efa hátt í þeim efnum þegar hún varð að hætta í Verslunarskólanum, eftir að bíll keyrði utan í hana og hún fannst liggjandi meðvitundarlaus á Lækjargötunni.

Eftir slysið vann hún ýmis skrifstofustörf, m.a. hjá Morgunblaðinu. Hún giftist danska listasmiðnum Leif Bernstorff Hansen, sem síðar tók sér nafnið Leifur Valdimarsson, þegar hann fékk íslenskan ríkisborgararétt. Gripir úr járni eftir hann sjást víða í byggingum hérlendis og hafa vakið eftirtekt fyrir fegurð og listrænt form.

Við þökkum Ingibjörgu fyrir umhyggju hennar og kærleik um leið og við biðjum afkomendum hennar og Leifs guðs blessunar, en því miður getum við ekki verið viðstödd jarðarför hennar þar sem við erum stödd erlendis.

Látin er heiðurskonan Ingibjörg Gísladóttir eftir erfiða baráttu síðustu mánuði.

Ég kynntist henni þegar vinátta tókst með mér og Auði yngstu dóttur hennar þegar við vorum aðeins níu ára gamlar. Þá bjuggu þau hún og maður hennar Leifur Valdimarsson sem lést fyrir fáum árum á Gullteig 6, ásamt dætrum sínum Auði og Heiðu en Hrefna Eleonóra elsta dóttir þeirra var þá flutt að heiman. Ég átti lengra að sækja skóla en aðrir í hverfinu. Fannst þeim hjónum þess vegna sjálfsagt að ég gengi út og inn af þeirra heimili. Eðlilegt að ég væri þar í mat og gistingu ef því var að skipta. Þar fékk ég að smakka danskt bakkelsi en Leifur var danskur. Hún bauð sig fram í að passa systurdóttur mína ef á þurfti að halda þegar lasleiki herjaði á og hún gat ekki sótt leikskóla. Ekkert sjálfsagðara og þeirri stuttu þótti vistin afar góð. Á þeim tímum var ekki sjálfgefið að foreldrar fengju frí frá vinnu vegna veikinda barna sinna. Með söknuði kvaddi ég þessa góðu fjölskyldu sem hafði reynst mér svo vel þegar við Auður vorum 12 ára gamlar og þau fluttust til Danmerkur þar sem þau bjuggu næstu árin, en þráðurinn var tekinn upp að nýju eftir að þau fluttu heim aftur og alltaf mætti manni sama hlýja viðmótið þegar á Gullteiginn var komið. Mörgum árum seinna hagaði þannig til að þau Leif og Ingibjörgu vantaði aðstoð heima við með þrif o.fl. Ég sem þá var heimavinnandi tók verkið að mér í nokkra mánuði og gaf það mér mikið að geta að verki loknu sest niður með þeim hjónum í kaffi og spjall um málefni líðandi stundar.

Ég vil að leiðarlokum þakka Ingibjörgu alla þá hlýju og elskulegheit sem hún sýndi mér og mínu fólki alla tíð og sendi dætrum hennar og aðstandendum öllum mínar innilegustu samúðarkveðjur. Ingibjörg og Leifur munu ætið lifa í minningunni sem einstaklega góðar manneskjur.