Hjördís Óladóttir

Tengdamóðir mín og vinkona Hjördís Óladóttir er öll eftir 85 ára farsælt líf.

Er mér barst fregnin um andlát hennar var ég stödd ásamt bónda mínum á Ítalíu. Hálfur máni var á himni sem bátur, og ljóskross upplýstur í hlíðum Valpolicella, táknræn mynd trúar um eilíft líf.

Við Hjördís höfum gengið götuna saman í góð fjörutíu ár og aldrei borið skugga á samskipti okkar á vegferð þeirri. Hún var mér sem móðir. Betri og skilningsríkari tengdamóður og vinkonu er vart hægt að hugsa sér. Hún var skaprík en réttsýn, klettur sem hægt var að treysta er eitthvað bjátaði á.

Ævikvöld hennar var erfitt nú síðustu misserin, heilsan brostin, ellikerling hafði náð yfirhöndinni. Mér var ljóst að hún þráði að ganga á vit feðra sinna, andlátið var kyrrlátt.

Já, nú er hvíldin loks fengin og ég þakka samfylgdina.

Guð blessi Hjördísi á ókunnum lendum.

Ég man fyrstu kynni okkar Hjördísar Óladóttur eins og það hefði gerst í gær. Það var einn laugardagseftirmiðdag í október fyrir tæpum aldarfjórðungi að ég knúði dyra í Engimýri 12. Ég hafði mælt mér mót við Emilíu dóttur hennar sem ætlaði að vera hjá mömmu sinni í sláturgerð. Ég hafði fengið mér hjartastyrkjandi til að losa mig við feimnina og var því góðglaður og nokkuð frakkur þegar ég kynnti mig, spurði eftir Emilíu og sagðist vera kominn til að aðstoða við sláturgerðina. Emilía var ekki komin en Hjördís bauð mig velkominn. Þar sem flest störf við sláturgerðina voru þegar skipuð var ég settur í að pikka keppina. Ég fann prjón númer 4 og pikkaði rösklega. Ekki veit ég hve marga keppi ég eyðilagði áður en ég fékk að lokum réttan prjón. Eftir nokkra stund bauðst Hjördís til að aka mér heim til Emilíu sem ég þáði. Hjördís var laus við alla fordóma og þó henni hafi örugglega þótt vafi leika á að þarna færi efnilegur tengdasonur þá hefur hún talið að ég ætti lögmætt erindi við dóttur hennar.

Þessar móttökur tengdamóður minnar og hvernig hún afgreiddi málið gerði þessa heimsókn að mesta gæfuspori lífs míns, en frá þessum degi hafa leiðir okkar Emilíu legið saman

Emilía og Hjördís voru mjög nánar og miklar vinkonur og barnabörnin voru Hjördísi mjög kær, þannig að samskipti okkar tengdamömmu urðu strax mikil. Hún leit við hjá okkur á hverjum degi og eftir að við fluttum búferlum til Danmerkur þá kom hún í heimsókn til okkar einu sinni til tvisvar á ári og dvaldi hjá okkur mánuð í senn. Tengdamamma var mjög dugleg og áræðin kona og ég minnist þess að þegar hún kom til okkar í Danmörku í fyrsta sinn þá keypti hún sér hjól og hjólaði með Emmu um alla borg. Hún hafði ekki hjólað lengi og var ekki alveg örugg, en sást ekki fyrir og hjólaði að lokum í ófæru og datt illa. Þetta fór þó betur en á horfðist enda var hún hraust og vel á sig komin á þeim tíma, vön að hreyfa sig mikið.

Þó tengdamamma væri fordómalaus þá hafði hún sterkar skoðanir á ýmsum málefnum og fór ekkert dult með. Skoðanir okkar fóru ekki alltaf saman en ég minnist þess þó ekki að það hafi nokkurn tíma kastast í kekki milli okkar eða borið skugga á okkar samskipti.

Síðustu árin, meðan heilsan leyfði, kom tengdamamma reglulega til okkar í kvöldmat um helgar. Oft settumst við inn í stofu fyrir matinn og ég skenkti henni koníak. Hún hresstist verulega við koníakið og við ræddum ættfræði og gamla tíma.

Elsku tengdamamma, þakka þér fyrir allt sem þú gafst mér.

Amma Hjö eins og hún var svo oft kölluð af okkur systkinunum var einstök manneskja. Hún var sjálfstæð og vildi sjá um sig sjálf, allt fram á síðasta dag gat hún pirrað sig yfir því að fá ekki að keyra Toyotuna sína lengur. Amma hugsaði vel um fjölskylduna sína, fylgdist vel með því sem allir voru að gera og mundi alltaf alla afmælisdaga, þrátt fyrir að ömmubörn og langömmubörn væru orðin ansi mörg.

Amma var fastagetur í sundlaug Akureyrar og þannig hélt hún sér í flottu formi nánast alla tíð, þegar barnabörnin voru að keppa á skíðum setti amma það ekki fyrir sig að „hlaupa“ upp Hlíðarfjall til þess að hvetja þau til dáða.

Amma var tignarleg, jákvæð og glæsilega kona sem lifði lífinu lifandi, hún kenndi manni að maður getur allt sem maður ætlar sér.

Okkur þykkir vænt um að hafa fengið að alast upp í kringum manneskju eins og ömmu.

Takk elsku amma.

Að gista hjá ömmu í Engimýrinni er það sem kemur fyrst upp í hugann þegar við rifjum upp minningar um hana. Ég svaf við hliðina á ömmu, Tinna fékk auðvitað að gista á milli og Óli á bedda til fóta. Amma passaði að við færum með bænirnar og gerði allt til að barnabörnunum liði sem best, eins og hún gerði alla tíð. Á morgnana voru alltaf til nokkrar gerðir af morgunkorni áður en haldið var í sund eða í Kjarnaskóg að ganga. Bílferðirnar reyndar í líkingu við hasarmynd en við komumst alltaf á leiðarenda. Það var hins vegar einstaklega friðsælt heima hjá ömmu og því alltaf gaman að heimsækja hana. Hún sýndi öllu sem við gerðum áhuga og Engimýrin var yndislegur staður að heimsækja – alltaf nóg til af nammi, kökum og öðrum veitingum og síðan var hægt að steinrotast á sófanum svo klukkustundum skipti.

Hún eyddi stórum hluta ævinnar í sundi og í Kjarnaskógi – helst með viljasterkan hund í eftirdragi. Í sundinu stakk hún sér alltaf út í laugina með tilheyrandi hvelli og fór þetta venjulega ekki framhjá neinum. Ótrúleg seigla í gömlu sem við afkomendurnir tölum mikið um og dáumst að. Það eru ótalmargar minningar sem við sitjum með eftir að amma er farin. Hún var glæsileg kona og það var aldrei leiðinlegt að fá að kíkja á gömlu flíkurnar hennar. Hún var virðuleg og hörkudugleg alveg fram á síðasta dag. Það er ekki langt síðan við hlustuðum á viðstöðulausa afmælisræðu sem virtist þaulæfð og kom öllum að óvörum. Við erum þakklát fyrir þær ótalmörgu stundir sem við áttum með ömmu og þær eru dýrmætar minningarnar um hana. Við teljum okkur heppin ef við höfum erft helming dugnaðarins og þrautseigjunnar sem amma sýndi.

Síðustu stundirnar okkar í sumar voru yndislegar amma mín. Þegar ég og mamma vorum að syngja fyrir Emilíu og þú byrjaðir að syngja með eins og ekkert væri auðveldara. Þú komst okkur svo á óvart enda orðin þreytt og lúin. Ég mun alltaf hugsa til þín þegar ég syng þessi lög fyrir Emilíu. Takk fyrir allt sem þú hefur gefið okkur og kennt í gegnum ævina. Þú varst amma, fyrirmynd og góður vinur.

Ljúfa Anna, láttu mig vissu fá.

Þú ein getur læknað mín hjartasár.

Í kvöld er ég sigli á sænum

í svala ljúfa blænum,

æ, komdu þá svo blíð á brá

út í bátinn mér einum hjá.

(Höf. ók.)

Elsku amma, Skål i stuen.

Þegar við hugsum um framtíðina og hvernig okkur langar til að eldast þá hugsum við til ömmu Hjö. Hún sat sko ekki heima og lét sér leiðast. Hver dagur var fullur af skemmtilegum verkefnum. Hún fór í gönguferðir með hundunum sínum sem voru ofdekraðir af eigandanum, fóðraðir með súkkulaðirúsínum og kjötbeini af læri. Hún fór í sund á hverjum degi og var fræg fyrir stunguna í laugina sem endaði með miklum skelli. Hún fór daglega í heimsóknir til barnanna sinna og barnabarna og þegar maður kom í heimsókn átti hún alltaf eitthvað gott til að bjóða.

Stundirnar í Engimýrinni eru okkur ógleymanlegar. Þar fengum við systkinin að gera nánast hvað sem er. Ekki var mikið verið að setja reglur í leikjunum og því var alltaf mikið fjör. Gamlárskvöldin í Engimýrinni eru okkur einnig afar minnisstæð. Þar var alltaf mikið sprengt og söfnuðum við frændsystkinin í brennu sem kveikt var í úti á götu.

Við munum minnast ömmu Hjö sem dugnaðarforks sem gafst aldrei upp og lifði lífinu til fullnustu. Hún hugsaði vel um sitt fólk og með henni áttum við heilan helling af skemmtilegum stundum. Þetta erindi Hávamála á því dálítið vel við ömmu Hjö þar sem talað er um að menn eigi að njóta lífsins og vera vígdjarfir þar til kallið kemur sem allir verða að hlýða.