Með heiminn á herðum sér

Af Listum

Kristín Heiða Kristinsdóttir

khk@mbl.is

Ætli það sé rosalega flókið að vera karlmaður?

Eru kröfurnar sem heimurinn gerir til þeirra allt of miklar?

Þurfa þeir að „standa sig“, enn frekar en konur?

Er ævi karlmanna lituð af eilífri glímu við karlmennskuímyndina?

Er tilvistarkreppa viðvarandi ástand hjá körlum?

Þessar spurningar og ótal margar aðrar flugu um hugann þar sem ég sat í Þjóðleikhúsinu síðastliðið fimmtudagskvöld og varð vitni að því ógnarmikla sjónarspili sem Bræður er, nýtt íslenskt dansverk.

Skynfærin áttu fullt í fangi með að móttaka allt sem fram fór. Leikur ljóss og skugga, hljóðs, tals og iðandi líkama, allt var þetta svo svalandi veisla fyrir augu, eyru og heilabú, að nánast flæddi yfir bakka.

Margoft velti ég því fyrir mér hvernig væri hægt að semja verk þar sem þarf að halda á svo mörgum þráðum í einu í hendi/huga sér. Semja hverja hreyfingu fyrir hvern og einn dansara og þeir svona margir í einu á sviðinu, stundum eins og iðandi kös. Hugsa um stöðu hvers og eins, svo ljósið lendi rétt á þeim, svo skugginn skili sér eins og hann á að gera á hvítu tjöldin. Og hvaða setning falli hvenær og úr munni hvers.

Að allt styðji hvað annað.

Þær eru ekkert annað en snillingar konurnar sem gátu skapað þessa harmónísku heild. Þeim Láru Stefánsdóttur, Ástrós Gunnarsdóttur og Hrafnhildi Hagalín hefur með Bræðrum tekist að sjóða saman töfrastund fyrir áhorf- og heyrendur. Tónlist Röggu Gísla og búningar Filippíu Elísdóttur fullkomnuðu sköpunarverkið.

Húrra fyrir öllum þessum fantaflottu konum.

Ég ætla ekki að telja upp allt það sem var frábært við þessa upplifun, en eitt af því sem stendur upp úr, er dásamlegur húmorinn í verkinu. Þegar dansarar bresta til dæmis í Debenhams-auglýsingu, þá kitlar það einhverja undarlega taug.

Það er svo gott að geta hlegið hressilega í verki sem líka inniheldur heilmiklar pælingar. Þarna var í orði og æði komið inn á deilur, valdabaráttu, sjálfstæðisbaráttu, ástina, vináttuna, einmanaleikann.

Það að vera (karl)manneskja.

Ég held ég hafi ekki áður séð dansverk þar sem talað mál leikur svo stórt hlutverk. Karlmannsrödd hljómaði oft yfir og allt um kring og var sú rödd nokkuð fjölþjóðleg, ýmist á ensku, þýsku, frönsku eða íslensku. Og stundum tóku dansararnir/leikararnir til máls, en það var einmitt líka óvenjulegt að hafa nokkra óbreytta leikara í danshlutverkum.

Mannslíkaminn er svo mikið undur. Hvernig hægt er að toga hann og teygja, beygla og snúa upp á, þar til hann hættir að vera líkami heldur eitthvert fyrirbæri, eins og lifandi skúlptúr. Stundum voru dansararnir eins og dýr, syndandi slöngur, hestar, stundum eins og konur, stundum eins og lítil börn. Stundum eins og hlaðnar byssur, yfirmáta kynþokkafullir.

Takk fyrir þessa veislu.