Skárra en fyrst var talið

Ágúst Ingi Jónsson

Gísli Baldur Gíslason

Með tveimur olíugirðingum tókst í gærdag að ná tökum á olíulekanum úr Goðafossi, sem strandaði í fyrrakvöld nokkrar sjómílur út af Fredrikstad í Noregi. Skipið situr enn fast á skeri um 100-200 metra frá landi, en undirbúningur að dælingu úr skipinu var hafinn í gær. Ekki er víst hvenær og hvernig reynt verður að ná skipinu af strandstað, en það verður að öllum líkindum gert snemma í dag.

Í fyrstu var óttast að olíumengunin myndi hafa gríðarlega alvarlegar afleiðingar fyrir náttúruna í kring. Afleiðingarnar virðast ekki ætla að verða jafnslæmar og haldið var í fyrstu.

Áhöfnin enn um borð

Fjórtán manna áhöfn er á Goðafossi og er hún ekki talin í hættu. Gott veður hefur verið á slysstað og talið að svo verði áfram næstu daga.

„Áhöfnin er öll um borð í skipinu ennþá. Hún mun halda kyrru fyrir um borð. Á meðan aðstæður breytast ekki þá telja menn ekki ástæðu til þess að annað verði,“ segir Ólafur William Hand, upplýsingafulltrúi Eimskips.

Misreiknaði stefnuna

Skipstjóri Goðafoss var kallaður í skýrslutöku hjá lögreglu í gær til að gera grein fyrir orsökum slyssins. Fjölmiðillinn Aftenposten í Noregi greindi frá því í gærkvöldi að skipstjórinn hefði viðurkennt að hafa misreiknað stefnuna og farið útaf réttri leið með þeim afleiðingum að skipið tók niðri á rifi. Þá hefði hann verið einn í brúnni þegar slysið átti sér stað.

Ólafur William segir að Eimskip hafi ekki fengið neinar upplýsingar um efni skýrslunnar enn og geti því ekki tjáð sig um rannsóknina að svo stöddu. Eimskip hafði ekki haft samband við skipstjórann eftir að frétt Aftenposten birtist, en hann var þá að hvílast.

Ekki liggur fyrir hvenær sjópróf verður haldið vegna slyssins.

Dýnamít en engin eiturefni

Um borð í Goðafossi eru 430 gámar. Að sögn Ólafs Williams innihalda þeir flestir almennan farm. Fram kom á heimasíðu norsku siglingastofnunarinnar í gær að um borð væru meðal annars tólf tonn af sprengiefni og auk þess hvellhettur. Sagt var að þessi efni sköpuðu ekki hættu við óbreyttar aðstæður, en ástæða væri til aðgæslu.

„Það er dýnamít í einum gámnum en svo er fiskur, neysluvörur, raftæki og annað. Það eru engin eiturefni um borð,“ segir Ólafur William. Hann segir að farmurinn sé öruggur um borð eins og er. „Viðskiptavinir okkar sem eiga farm í skipinu hafa sýnt mikla stillingu og bíða frekari fregna af farminum.“

Margra milljóna tjón

Eimskip hefur þegar gert ráðstafanir vegna slyssins og hefur félagið leigt skip til að sinna verkefnum Goðafoss.

„Það er annað skip komið í rútu fyrir Goðafoss og fyllir upp í það skarð sem skapast á meðan hann er ekki siglingarhæfur. Það er eitt skip núna á leið til Evrópu og mun halda þessari rútu áfram,“ segir Ólafur.

Ljóst er að Eimskip mun bíða mikið tjón af slysinu. Ólafur segir að tjónið hlaupi sennilega á tugum milljóna hið minnsta. Fjárhagslegt tjón vegna slyssins er þó ekki efst á baugi hjá Eimskip, að sögn Ólafs.

„Við einbeitum okkur fyrst og fremst að því að koma í veg fyrir umhverfisslys og að starfsfólk okkar og áhöfn sé örugg.“

Spila í takt á strandstað

Norskir ráðherrar voru upplýstir um slysið og fóru á vettvang til að skoða aðstæður. Norska strandgæslan, Eimskip og umhverfissamtök hafa unnið saman að björgunaraðgerðum. Eimskip sendi fjóra fulltrúa til Fredrikstad í gærmorgun. Norska strandgæslan hefur yfirumsjón með aðgerðum sem snúa að verndun náttúrunnar á staðnum. Ólafur segir samstarfið hafa gengið vel.

„Allur þessi hópur er að vinna saman eins og vel þjálfuð hljómsveit, það eru allir að spila í takt.“

Norskt björgunarfyrirtæki undirbjó í gær áætlun um hvernig hægt yrði að bjarga skipi og farmi. Áður en hafist verður handa þurfa yfirvöld í Noregi að yfirfara slíkar áætlanir og gæti það orðið fyrir hádegi í dag. Siglingaleiðin þar sem Goðafoss strandaði er opin, en sjófarendum er bent á að fara með gát.

Um 800 tonn af olíu voru í tönkum Goðafoss og virðist leki hafa komið að tveimur tönkum miðskips og jafnvel þeim þriðja. Eins og áður greinir voru tvær olíugirðingar settar umhverfis skipið í gær. Sú þriðja var til taks.

Í gær var verið að meta hvort og hvenær gámarnir yrðu fluttir frá borði. Norska siglingastofnunin aflaði í gær upplýsinga um hvaða farmur er í gámunum.

Mikið af skerjum

Goðafoss var á leið frá Fredrikstad í Noregi til Helsingborg í Svíþjóð þegar hann strandaði á áttunda tímanum í fyrrakvöld, nokkrar sjómílur út af Fredrikstad. Siglingaleiðin á svæðinu er mjög þröng og er mikið af skerjum þar, segir í frétt Eimskips. Þar sem skipið strandaði er þjóðgarður á landi, sjó og skerjum.