Hafsteinn Sölvason

Það er ótrúlegt að hugsa til þess að það er aðeins rúm vika síðan ég kom í heimsókn til afa og ömmu á Garðatorgið. Þá sat ég í sófanum og japlaði á brauði sem afi hafði bakað fyrr um daginn og spurði hann hver væri lykillinn á bakvið uppskriftina. Afi svaraði einfaldlega að nákvæmni skipti öllu máli.

Nákvæmni lýsti afa vel. Hann vildi hafa hlutina í kringum sig á hreinu. Gott dæmi um það er tékklistinn sem hann skrifaði þegar farið var að ganga frá uppi í Látalæti fyrir veturinn. Þar kom skýrt fram að afi vildi hafa allt í röð og reglu. Þetta á líka við um viðhald á öllum þeim bílum sem hann átti í gegnum tíðina en þeir hafa alltaf verið eins og nýir. Hann var líka mikill snyrtipinni og alltaf vel til fara, drasl og skítur var óþarfa ástand. Ég skil þessa nákvæmni hans mjög vel, því ég er líka svona.

Afi Haffi var akkúrat eins og ég ímynda mér að góður afi eigi að vera. Hann var virkilega umhyggjusamur og sýndi manni mikla væntumþykju. Alltaf þegar ég kom í heimsókn í Grundarásinn, og síðar á Garðatorg, var hann mættur með súkkulaðirúsínur og annað því um líkt gúmmelaði til að gleðja nammisjúkt barnabarnið.

Afi var safnari og átti fullt af alls kyns dóti og drasli. Mér þótti spennandi að skoða þetta dót, sérstaklega á mínum yngri árum. Meðal þess sem hann átti var rafmagnsbrauðhnífur, vélsleði, og rúsínan í pylsuendanum var lítill Benz hjóla-bíll sem ég gat leikið mér á tímunum saman.

Mér er ofarlega í huga þegar ég lenti í bílslysi á bílnum hans pabba, sem gjöreyðilagðist, og afi var mættur daginn eftir til að meta tjónið og hjálpa til við tryggingarnar. Þetta skipti mig miklu máli og sýndi svo vel að afi var alltaf til staðar.

Afi var eins og klettur og jafnframt sterkasti maður sem ég hef þekkt. Í gegnum erfið veikindi sín kom ekki eitt augnablik þar sem hann gafst upp og aldrei heyrðist hann kvarta. Hann barðist allan tímann. Lífsviljinn var svo mikill. Daginn áður en hann fór, á sunnudegi, sagðist hann geta hlaupið upp á fjall á föstudaginn.

Elsku afi, þetta gerðist allt svo skyndilega og það er erfitt að sætta sig við það en lífið er óútreiknanlegt og öll eigum við í vændum að lífinu ljúki að lokum.

Þessi minning lýsir afa Haffa mjög vel. Fyrir utan að eiga traustan jeppa inni í bílskúr, sem hann kunni örugglega einn að keyra, er það einnig mjög dæmigert að hann var sá sem bjargaði jólanóttinni og kom öllum fjölskyldumeðlimum heim til sín. Afi var traustur eins og klettur á neyðarstundum og reyndist mörgum vel; ég á ekki bara sjálf mínar sögur af afa bjarga málunum heldur hafa mér borist til eyrna aðrar sögur, sögur úr vinnunni og sögur frá nágrönnum sem lýsa því hvernig afi var alltaf til taks og tilbúinn að hjálpa.

Í æsku minni eyddi afi flestum stundum í bílskúrnum í Grundarási. Ég man eftir honum í bláum bifvélavirkjaslopp með Benz-húfuna að dytta að bílum en alltaf glaður að sjá okkur og tilbúinn að gera hlé á verkinu, draga fram rauða nammidallinn og bjóða, næla svo í eitt appelsínugult hjól með Tryggingar-límmiða eða kassa-hjóla-bílinn sem vakti alltaf eftirtekt og undrun, ef til vill vott af öfund, hinna krakkanna í götunni. En þau þurftu ekki að örvænta. Ef þau komu við í skúrnum hjá afa Haffa lánaði hann þeim hann glaður. Því afi var afskaplega barngóður og tók vel á móti öllum þeim sem komu í heimsókn, háum sem lágum, ferfætlingum jafnt þeim sem ferðast um á tveimur jafnfljótum.

Afi var líka einstaklega laghentur og var það auðséð hverjum þeim sem heimsótti ömmu og afa í Látalætið. Enda var hann alltaf að dytta að og dudda eins og við Heiðar köllum það. Það má með sanni segja að allt hafi leikið í höndum hans. Þegar hann var kominn á eftirlaun kom hann öllum á óvart þegar hann tók að smíða eða öllu heldur logsjóða alls konar falleg og nýmóðins húsgögn, hillur og hluti, að ógleymdum kertastjakanum úr púströrinu sem Hafdís fékk frá honum.

Þá var afi mikill smekkmaður og snyrtilegur með eindæmum. Alltaf vel til fara og hélt öllu, jafnt heimili, bústað, bílum og verkstæði, skínandi hreinu og fínu. Hann ilmaði líka alltaf vel og ég mun alltaf tengja góða rakspíralykt við minninguna um afa Haffa. Eins hverfur það mér seint úr minni þegar amma og afi komu að heimsækja okkur Heiðar á Lokastíginn og voru svo glæsileg og flott, en þannig munu þau hafa verið öll þau tæplega sextíu ár sem þau voru saman .

Það er óraunverulegt að afi skuli vera farinn frá okkur og fráfall hans bar skjótt að. En ég veit að minningin um góðan afa, afa sem er okkur barnabörnunum góð fyrirmynd, lifir áfram.

Kominn á þann stað sem allir enda á.

Það er undarlegt og leiðinlegt að hugsa til þess að ég kvaddi þig í síðasta sinn á mánudaginn og að þú komir aldrei aftur.

Þú átt aldrei aftur eftir að spyrja hvenær ég komi næst í heimsókn eftir að ég er búin að vera hjá þér eða fara upp í sumarbústað með mér, bjóða mér súkkulaðirúsínur, keyra mig á milli staða eða segja mér hvað ég eigi að gera þegar ég er í vandræðum.

Þú varst mikill matmaður og notaðir mikið af öllu sem var sett á brauð eða kökur. Þér fannst rjómi betri en flestum öðrum og borðaðir hann með bestu lyst með nánast öllum mat.

Ég man þegar ég var um átta ára og við vorum heima á Garðatorgi að fá okkur kex þegar þú stingur upp á því að prófa súkkulaðikex og lifrarkæfu saman. Þetta fannst þér bara mjög gott og ég hló mig máttlausa.

Þú varst sá sem ég gat treyst fyrir öllu og sá sem kom mér til að hlæja þegar mér leið sem verst. Sagðir bara að þetta yrði allt betra á morgun og gafst mér súkkulaðirúsínur sem þú vildir meina að læknuðu öll sár.

Mánudagskvöldið 26. september var erfiðasta kvöld sem ég hef þurft að upplifa í mínu stutta lífi. Siggi bróðir ömmu sagði okkur að nú værir þú hægt og rólega að deyja.

Ég er mjög þakklát fyrir það að þú varst ekki einn þegar þú fórst, við vorum flest hjá þér sem vorum þér kærust.

Ég fékk bara að þekkja í þig í 16 ár en ég er þakklát fyrir að hafa átt þig að.

En nú kveð ég þig í síðasta sinn.

Ég mun aldrei gleyma þér, minningin um þig mun alltaf lifa.

Ég elska þig afi, við sjáumst.

Mig langar að enda á þessu ljóði sem þú kenndir mér og söngst alltaf fyrir mig.

Blátt lítið blóm eitt er,

ber nafnið: Gleymdu ei mér.

Væri ég fleygur fugl

flygi ég til þín.

Svo mína sálu nú

sigraða hefur þú,

engu ég unna má

öðru en þér.

(Þýsk þjóðvísa.)

Ég lít til baka og minnist stundanna okkar í bílskúrnum í Grundarásnum, jeppaferðanna okkar með ömmu, ævintýranna á vélsleðanum og ferðalaganna með tjaldvagninn. Þú settir sterkan svip á bernsku mína og fyrir það er ég þér þakklátur.

Ég minnist þíns einstaka persónuleika, hve góðhjartaður þú varst og tilfinningaríkur. Þú varst boðinn og búinn að rétta hverjum sem þurfti hjálparhönd og máttir ekkert aumt sjá. Þrautseigjan var einkennandi þáttur í fari þínu, þú varst hörkuduglegur og tókst á við verkefnin með jákvæðni og yfirvegun að leiðarljósi. Í viðhorfum þínum til lífsins sé ég gildi sem ég hef reynt að tileinka mér. Ég þakka þér fyrir að vísa mér leiðina að þeim.

Í sumarbústaðnum okkar áttum við saman ómetanlegar stundir. Þar undir þú þér best og þaðan á ég margar fallegar minningar um þig, yfirleitt með fráhneppta skyrtu, kaffibolla í annarri hendinni og kíkinn í hinni. Þar naut ég góðs af áhuga þínum á sagnfræði sem fór vel saman við frásagnarhæfileika þína.

Ég er einnig þakklátur fyrir hönd sona minna sem fengu að upplifa einstakt samband við langafa sinn. Tíminn sem við fjölskyldan dvöldum í Garðatorginu er okkur fjölskyldunni dýrmætur. Strákarnir vildu ævinlega heimsækja afa sinn og ömmu þegar þeir komu úr dagvistun og þú sýndir ekki minni áhuga á samneyti við þá þegar þú raukst fram á gang á morgnana til að heilsa þeim, gauka að þeim rúsínum og ganga úr skugga um að þeir kæmu í heimsókn þegar dagvistuninni lyki. Það yljaði mér um hjartarætur þegar ég gerði mér grein fyrir því að synir mínir litu langafa sinn sömu augum og ég hef alla tíð gert.

Ég kveð þig með söknuði elsku afi minn. Ég óskaði þess svo innilega að við fengjum lengri tíma saman og að synir mínir fengju að njóta návistar þinnar lengur. Því var ekki ætlað að verða og þótt ég sætti mig ekki við orðinn hlut þá getum við feðgar lítið gert nema halda á lofti minningunum um uppáhaldið okkar allra.

Elsku amma. Þú ert búin að vera kletturinn hans afa á þessum efiðu tímum. Ég bið Guð að vernda og styrkja þig og alla þá sem syrgja fráfall elskulegs afa míns.