VIÐTAL
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Elliði Vignisson, bæjarstjóri í Vestmannaeyjum, segir að staðan í Vestmannaeyjum sé nú svipuð og þegar Múlakvísl tók brúna þar yfir í sundur í sumar. Samgöngur eftir þjóðveginum milli lands og Eyja frá Landeyjahöfn séu rofnar. Þegar þjóðvegurinn hafi rofnað í sumar hafi vegfarendur þurft að fara lengri og erfiðari leið, um Fjallabaksveg, og nú þurfi Eyjamenn að sigla lengri og erfiðari leið, til Þorlákshafnar. Samgönguyfirvöld hafi brugðist skjótt við í sumar og Eyjamenn krefjist þess að þeir sitji við sama borð.
Skipið helsta vandamálið
Siglingar Herjólfs milli Landeyjahafnar og Eyja hafa vægast sagt gengið illa. Meðan Herjólfur var í slipp í Danmörku var Breiðafjarðarferjan Baldur fengin í staðinn og þá gekk mun betur. „Vandamálið í kringum þessa siglingu er fyrst og fremst skipið,“ segir Elliði. Hann leggur áherslu á að Herjólfur, sem sé um 2.000 tonn, sé mjög óhentugur til siglinga í Landeyjahöfn, bæði í höfninni og fyrir framan hana. Kjölurinn sé tiltölulega flatur, sérstaklega við skutinn, sem geri það að verkum að stjórnhæfni hans sé verulega skert, þegar aldan komi á aftanvert hornið. Baldur sé um 600 tonn og með skipslegri skrokk. Djúprista Herjólfs sé um 5 metrar en Baldurs rúmlega 3 metrar. Hægt sé að nota Baldur í allt að 3,5 m ölduhæð í Landeyjahöfn en fari ölduhæð yfir 2,5 m sé ekki hægt að nota Herjólf. Frátafir á skipi eins og Baldri séu innan við 10% á ári en erfiðustu fimm mánuði ársins séu frátafir Herjólfs 20-40%. „Það þýðir að í fimm mánuði á ári þurfum við að fara Fjallabaksleið syðri, til Þorlákshafnar,“ segir hann.Elliði áréttar að ekki hvarfli að Eyjamönnum að bæta samgöngur til Vestmannaeyja á kostnað annarra á landsbyggðinni. Tveir kostir séu í stöðunni. Annars vegar að fundið verði annað skip erlendis sem svipi til Baldurs eða annað skip sem geti komið í stað Baldurs á Breiðafirði og Baldur sigli þá milli Landeyjahafnar og Eyja.
Aukinn kostnaður 225 milljónir og 15% hækkun
Mun dýrara er að sigla Herjólfi til Þorlákshafnar en Baldri til Landeyjahafnar. „Það munar um milljón til einni og hálfri milljón á dag,“ segir Elliði. Miðað við fimm mánuði getur munurinn því verið um 225 milljónir. Það muni um minna og því sé mikilvægt að skoða málið af alvöru. „Við höfum engan tíma til að bíða. Þetta þarf að gerast hratt.“Vegna stöðunnar ríkir hálfgert neyðarástand í Eyjum. Elliði bendir á að menn hafi lagt í miklar fjárfestingar og samfélagið hafi lagað sig að nýjum samgöngum. „Þegar þjóðvegurinn rofnar notar Vegagerðin tækifærið og hækkar gjaldskrána á okkur um 15%. Ferjusiglingar milli lands og Eyja er þjóðvegurinn milli lands og Eyja. Það kostar Íslendinga ekkert að nota þjóðvegakerfið nema þegar siglt er til Vestmannaeyja.“ Í þessu sambandi áréttar Elliði að ekkert kosti að fara um Héðinsfjarðargöng, sem hafi kostað um 14,2 milljarða, og Bolungarvíkurgöng, sem hafi kostað um 6,5 milljarða. Hann minnir á að samgöngurnar séu á hendi Vegagerðarinnar og krafa Eyjamanna sé að farið verði í að kanna möguleika á nýju skipi.
Rekstur sanddæluskips í Landeyjahöfn hefur kostað sitt en Elliði segir að líkja megi því við snjómokstur. Snjóruðningstæki haldi þjóðvegi númer 1 opnum á veturna og sá kostnaður falli ekki á vegfarendur.
Tvöfalt fleiri um Landeyjahöfn
Landeyjahöfn hefur skipt sköpum fyrir ferðaþjónustu í Eyjum. Elliði segir að síðasta heila árið sem Herjólfur hafi siglt til Þorlákshafnar hafi um 127 þúsund manns ferðast með skipinu milli lands og Eyja, en í ár stefni í að fjöldinn verði um 270 þúsund. „Þetta er gríðarleg breyting fyrir samfélagið í Vestmannaeyjum,“ segir hann. „Það er algjör skylda samgönguyfirvalda að tryggja að þjóðveginum milli Landeyjahafnar og Vestmannaeyja sé haldið opnum svo að við þurfum ekki að fara Fjallabaksleið syðri.“Nýtt skip kostar um 4 milljarða
Hönnun og smíði tekur um þrjú og hálft ár
Hönnun og smíði á nýju skipi sem hentar Landeyjahöfn tekur um þrjú ár og kostnaður er áætlaður um 4-4,5 milljarðar króna, að sögn Hreins Haraldssonar, vegamálastjóra.
Þegar Landeyjahöfn var hönnuð var gert ráð fyrir að smíðað yrði nýtt skip en slíkum áformum var slegið á frest, þegar bankahrunið skall á þjóðinni fyrir um þremur árum. Hreinn segir að málið hafi ekki verið tekið upp á ný en á næstu vikum eða mánuðum þurfi að svara því hvort ráðist verði í smíði nýs skips. Síðan þurfi að huga að öðrum lausnum. Ekki hafi verið auðsótt að fá annað skip en Baldur meðan Herjólfur var í slipp og reyndar hafi þurft undanþágu til að fá að nota Baldur. Auk þess sé ekki hægt að nota skipið að vetri til nema með nokkrum breytingum í sambandi við brunavarnir og fleira.
Reynslan mikilvæg
Elliði Vignisson segir mikilvægt að allt verði gert til þess að leysa samgönguvandann, þó ekki verði nema til bráðabirgða, þar til farið verði í að smíða nýtt skip. Samráðshópurinn – þ.e. fulltrúar Vestmannaeyjabæjar, Vegagerðarinnar, Siglingamálastofnunar og Eimskips – og aðrir sem að málinu koma hafi of lengi horft á vankantana við Landeyjahöfn og siglingalagið á Herjólfi en nú bendi flest til þess að skipið sjálft sé stærsta vandamálið.Elliði segir að allt sem snúi að dýpkuninni í Landeyjahöfn sé ein sorgarsaga en dregið verði úr þeim vandamálum með öðru skipi. Hann hafi margoft rætt við vegamálastjóra, siglingamálastjóra og innanríkisráðherra um samgöngur milli lands og Eyja og þeir hafi sýnt fullan skilning á málinu.
Reynslan af Baldri undanfarnar vikur hafi varpað nýju ljósi á málið og við þessum nýju upplýsingum þurfi að bregðast sem allra fyrst.
Lausn innan mánaðar
» Elliði Vignisson er formaður samráðshóps sem innanríkisráðherra skipaði til að fara yfir málið. Elliði segir að fái hann heimild til að leysa það geri hann það hratt og örugglega en þetta snúist um krónur og aura og hópurinn hafi ekki fjárheimildir.
» Elliði segir að finna megi lausn á málinu innan mánaðar, en samstöðufundur verður um málið í Eyjum í dag.
» Þegar samgöngur hófust um Landeyjahöfn hættu yfirvöld að niðurgreiða flug til Vestmannaeyja.
Til baka
Leita í greinasafni
Prenta grein
