Sviðsljós
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Öryggi gesta í Þríhnúkagíg verður í hávegum haft og heimsókn þangað verður ekki áhættusöm, segir Björn Ólafsson, framkvæmdastjóri Þríhnúka ehf. sem vinnur að því að gera gíginn að ferðamannastað. Augljóst er að hrunið hefur úr veggjum gígsins en Björn segir óvíst hvenær það hrun hafi orðið, en líklegt að það hafi gerst strax við myndun gígsins. Hann hafi aldrei orðið var við hrun í gígnum í þeim fjölmörgu ferðum sem hann hefur farið ofan í gíginn á sl. 20 árum, né heyrt af því hjá öðrum leiðöngrum. Hugmynd Þríhnúkamanna er sú að gera um 300 metra jarðgöng frá aðkomuhúsi að gígnum. Göngin myndi opnast í 50-65 metra hæð frá gígbotninum og þar gætu gestir gengið út á pall og virt fyrir sér hvelfinguna. Enn er verið að meta hvar best sé að staðsetja jarðgangaopið.
Rannsóknir á jarðlögum sýna að á kafla, fljótlega eftir að göngin byrja, þarf að styrkja jarðgöngin með sprautusteypu. Nær gígnum er hins vegar farið í gegnum grágrýti sem er gott berglag fyrir göng. Gert er ráð fyrir að jarðgöngin verði boruð með hefðbundnum hætti, þ.e. borvagnar muni bora göt í bergið og síðan yrði sprengt, að sögn Björns. Ekki sé talið að borunin hafi nokkur áhrif á gíginn. Á lokametrunum yrði ekki sprengt heldur yrði síðasta haftið borað og fleygað burt.
Hugsanlega U-laga
Björn segir að staðsetning pallsins verði einnig valin með tilliti til þess að upplifunin gesta verði sem mögnuðust. Hugmyndir hafa verið uppi um að smíða hringstiga sem myndi liggja niður á botninn og þar gæti fólk gengið um en Björn segir að ekkert sé ákveðið í þeim efnum. Slíkt myndi vera áhrifaríkara en ýmis álitamál séu uppi varðandi öryggi og hönnun slíks stiga. Taka verði afstöðu til þess hvað raunhæft sé að bjóða upp á og hvort það samræmist hugmyndum Þríhnúka um hófstillta nálgun. „Ég efast ekki um að það væri áhrifamesta upplifunin að síga niður á botn í körfu en það varla raunhæf leið,“ segir hann.Ýmsar hugmyndir hafa einnig verið nefndar um pallinn sem mun skaga út í gíghvelfinguna. Ein er sú að pallurinn verði U-laga og verði að hluta til opinn í miðjunni. Einnig hefur verið rætt um að gera tvö jarðgöng þannig að þeir sem eru á leið inn í gíginn fari aðra leið en þeir sem eru á leið út. Ekki hefur verið ákveðið hvernig þetta verður útfært.
Gatið yrði að skugga
Björn leggur áherslu á að þó að gat verði gert í gíghvelfinguna verði það lítið og aðeins brotabrot af heildar veggjarfleti. Verði rekstri hætt sé einfalt mál að fjarlægja pallinn. Þá muni gatið falla sem skuggi inn í vegginn.Áhyggjur af mengun
• OR telur áhættuna algerlega óviðunandi • Þríhnúkamenn segja hægt að koma í veg fyrir mengun • Matsvinnan eftir
Umsögn Orkuveitu Reykjavíkur um tillögu að matsáætlun fyrir framkvæmdir við Þríhnúkagíg er neikvæð. OR telur að framkvæmdin og starfsemin sem henni fylgir muni fela í sér óviðunandi hættu á mengun grunnvatns og vatnsbóla höfuðborgarsvæðisins.
Þríhnúkagígur er á svæði sem er skilgreint sem fjarverndarsvæði A. Áhyggur OR lúta ekki síst að aukinni umferð um Bláfjallaveg. Í umsögn sinni segir að auk þess sem áhættan sé „algerlega óviðunandi“ geti miklar framkvæmdir á svæðinu haft slæm áhrif á ímynd fyrir öruggt neysluvatn.
Hólmfríður Sigurðardóttir, umhverfisstjóri OR, segir að í umsögninni felist ábendingar sem framkvæmdaraðili muni vinna úr.
Fyrirhugaðar framkvæmdir við Þríhnúkagíg eru ekki eina starfsemin á svæðinu sem OR hefur áhyggjur af. Hólmfríður bendir á að OR hafi margoft lýst yfir áhyggjum af starfsemi á skíðasvæðinu í Bláfjöllum. Væri sú starfsemi ekki á staðnum og óskað yrði eftir leyfi til að hefja hana myndi OR ekki taka vel í þá hugmynd og myndi líta svo á að hún væri óviðunandi.
Í umsögn OR er lýst yfir áhyggjum af samlegðaráhrifum skíðasvæðanna, Þríhnúkagígs og hugsanlega fleiri rekstraraðila sem myndu vilja selja ferðamönnum þjónustu.
Björn Ólafsson, framkvæmdastjóri Þríhnúka ehf., seir að svo megi standa að framkvæmdum við Þríhnúka að vatnsbólum stafi ekki hætta af. Hann minnir á að umsögn OR byggi á tillögu að matsáætlun. Eftir sé að gera ýmsar rannsóknir og leggja fram meiri gögn áður en eiginlegt umhverfismat fer fram. Eftir sé að greina möguleg umhverfisáhrif, hvaða mótvægisaðgerðir séu mögulegar o.s.frv. Eðlilegt sé að ljúka þessu ferli áður en menn dragi ályktanir um áhrif á umhverfið.
Björn bendir einnig á niðurstöður áhættumats vegna vatnsverndar á Bláfjallasvæðinu sem verkfræðistofan Mannvit vann fyrir Samtök sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu. Þar hafi verið komist að þeirri niðurstöðu að umferð um svæðið gæti tífaldast, án þess að það hefði áhrif á vatnsvernd höfuðborgarsvæðisins.
Einn á gígbotninum og náði ekki í línuna
• Legið við slysum í Þríhnúkagíg
Margar ferðir hafa verið farnar í Þríhnúkagíg og stundum hefur legið við alvarlegum slysum.
Það var einhvern tíma fyrir árið 1980 sem Pétur Ásbjörnsson fór með námskeiðshóp frá Íslenska alpaklúbbnum að Þríhnúkagíg með það í hyggju að síga með hópinn ofan í. Pétur segir að þá hafi ekki legið fyrir hversu djúpur hann var en talað hefði verið um 105 metra. Hann batt saman þrjár klifurlínur sem hver var á 40-45 metrar og festi tryggilega uppi áður en hann lagði af stað niður.
Þegar Pétur kom niður sá hann að það vantaði 1 til 1,5 metra upp á að línan næði niður á hellisgólfið og hann ákvað að stökkva restina. Hann hafði hins vegar ekki hugsað út í að klifurlínur eru teygjanlegar. „Og um leið og ég leysti mig úr línunni skaust hún upp,“ segir hann. „Og þú getur ímyndað þér hvað svona jólasveinn hugsaði þegar línan þaut upp.“ Pétur náði ekki til línunnar en hann hlóð í skyndingu litla vörðu og með því að stíga upp á hana tókst honum, rétt svo, að teygja sig í línuna.
Féllu 5-10 metra þegar kápan á línunni slitnaði
Haustið 1989, að því viðmælendur minnir, var Pétur í ferð með Hjálparsveit skáta í Reykjavík þegar annað og ekki síður hrollvekjandi atvik varð í gígnum, í þetta skiptið þegar verið var að klifra aftur upp. Línur sem þessar eru annars vegar úr kápu og hins vegar úr kjarna. Mesta hættan við að klifra upp úr gígnum er að línurnar skemmist við að nuddast utan í bergvegginn efst í hellinum, fyrst skemmist kápan en svo kjarninn. Á undan Pétri upp fór Anna María Lind Geirsdóttir. Bæði notuðu sérstök tól til að klifra upp línur, svokallaða júmmara, sem eru föst við línurnar. Þegar Anna María var komin 90-100 metra upp slitnaði kápan og við það rann hún niður eftir kjarnanum. Bæði Anna María og Pétur hröpuðu, líklega um 5-10 metra, áður en kápan krumpaðist undan þunga Önnu Maríu og fallið stöðvaðist. Pétur segist hafa talið að sín síðasta stund væri nú upp runnin. „Að segja að maður sjái lífið fyrir sér er tóm vitleysa. Það eina sem ég hugsaði var: Jæja, nú er þetta búið,“ segir hann. Önnu Maríu brá ekki síður. „Við sáum ekki neitt, maður sá bara þar sem höfuðljósið lýsti og ég sá bara gulu hanskana mína. Ég reyndi að grípa línuna með höndunum en það virkaði auðvitað ekki neitt.“ Fallið hafi virst endalaust. Aftur lagði Anna af stað upp og nú þurfti hún að klifra á berum línukjarnanum sem var ekki beinlínis traustvekjandi.
Skaust 10-15 metra beint upp í loftið
Árið 1991 var Einar Stefánsson, sem vinnur nú að því ásamt fleirum að opna gíginn fyrir almenning, í rannsóknarferð í gígnum. Hann klifraði síðan upp línuna en jafnframt var hún dregin upp á handknúnu spili. Einhvern veginn hafði línan skorðast á bak við stein og var því föst. Þeir sem voru á spilinu vissu það ekki og skildu ekkert í því hvers vegna svo erfitt væri að draga línuna inn. Á meðan teygðist á línunni en línur sem þessar geta teygst um 40-50%, að sögn Einars. Loks var hlaupið til niðri og línan losuð. Við það skaust Einar 10-15 metra beinustu leið upp í loftið og húrraði svo aftur niður sömu vegalengd. Þar dúaði hann í smá stund. „Það var svo mikið myrkur að ég vissi ekkert hvort ég væri á leið upp eða niður.“Einar bendir á að með því að opna gíginn fyrir almenning dragi úr hættunni sem myndast í hvert skipti sem sigið er þar ofan í.
Til baka
Leita í greinasafni
Prenta grein
