Sáluhjálparbók, ekki sjálfshjálparbók

Börkur Gunnarsson

borkur@mbl.is

Sindri Freysson tók við Bókmenntaverðlaunum Tómasar Guðmundssonar í Höfða í gær fyrir ljóðabókina Í klóm dalalæðunnar. Fyrsta skáldsaga Sindra, Augun í bænum, hlaut Bókmenntaverðlaun Halldórs Laxness árið 1998 og ljóðabók sem hann gaf út ári seinna fékk tilnefningu til Íslensku bókmenntaverðlaunanna.

Sindri gaf út yfirgripsmiklar skáldsögur, Flóttinn og Dóttur mæðra minna árin 2004 og 2009, en hann hefur þó aldrei hætt alveg að yrkja ljóð og ljóðabók hans Ljóðveldið Ísland vakti þónokkra athygli árið 2009. Aðspurður hvað verðlaunin þýði fyrir hann, svarar Sindri að þetta þýðir „bönns af monní,“ og hlær. „Þannig orðaði Megas þetta þegar hann var spurður sömu spurningar við afhendingu verðlauna Jónasar Hallgrímssonar á Degi íslenskrar tungu. Í því hressilega svari býr sannleikskorn. Verðlaunaféð skiptir óneitanlega máli því að ljóðabækur seljast yfirleitt í hógværum upplögum og eru ekki skrifaðar eða gefnar út af gróðavon, um það eru rithöfundar og útgefendur yfirleitt sammála. Það er því fagnaðarefni fyrir höfund að fá lítilsháttar veraldlega umbun fyrir ljóðagerð. Um leið eru verðlaun og sambærilegar viðurkenningar ævinlega listamönnum hvatning til að vanda áfram til verka og viðhalda metnaði við sköpunina. Það er öllum manneskjum nauðsynlegt að fá pepp og búst fyrir störf sín annað slagið. Verðlaun af þessu tagi minna fólk líka á að ljóðið er virkur þátttakandi í bókmenntunum og að allar bölspár um krankleika þess og feigð eru tóm þvæla.“

Aðspurður hvað Í klóm dalalæðunnar fjalli um segir hann hana vera málverk í orðum af jörð sem sé að finna norður í Aðaldal. „Þetta er nokkurskonar lofgjörð til þessa rúmlega lófastóra bletts af landinu,“ segir Sindri. „Hún hefst á ferðalagi norður og síðan þegar komið er á áfangastað vefjast saman myndir og hugmyndir, minningar og náttúra. Fyrri ljóðabækur mínar hafa hringsnúist um Reykjavík og útlönd, næturkalsa og vafasama staði, en núna leyfði ég náttúrunni að klófesta mig, þvert á það sem ég ætlaði mér. Tónninn er gjörólíkur fyrri verkum. Ef seinasta ljóðabók, Ljóðveldið Ísland, var ákæruskjal á hendur þeim sem sökktu okkur og sundruðu, þá er Í klóm dalalæðunnar blíðlegt faðmlag handa sokkinni og sundraðri þjóð. Ef Ljóðveldið var reiðiöskur þá er Dalalæðan ástarjátning. Bók til að minna á mörg fínlegustu og fallegustu verðmæti tilverunnar. Bók til að láta lesandanum líða vel. Sáluhjálparbók, ekki sjálfshjálparbók. Bók sem bætir sálarástandið og líðanina – ég held fjandakornið að hún geti líka bætt kynlíf þjóðarinnar...“

Ástæða þess að Sindri valdi þessa jörð sem yrkisefni er sú að hún er í eigu fjölskyldu hans og nefnist Hagi í Aðaldal. „Þangað fer ég til að skrifa og veiða,“ segir Sindri. „Ég reyni að dvelja þarna samtals í kringum tvo mánuði á hverju ári, vinnufriðurinn er góður og umhverfið brilljant. Ég fylgi ákveðinni rútínu við skrifin, hluti af ferlinu er góður göngutúr um landið og hver gönguferð er uppgötvun. Ég held að umskiptin sem felast í að fara úr borg í sveit hristi upp í kimum hugans og geri mann talsvert næmari fyrir sérkennum náttúru og landslags en sá sem hefur þar fast aðsetur. Smám saman hafa sankast að mér ljóð sem tengjast svæðinu og því má alveg eins segja að efnið hafi valið mig. Þetta er heillandi svæði, nokkurs konar míkrókosmos, smáveröld sem skírskotar langt út fyrir sjálfa sig.“