Guðmundur Magnússon

Þá er komið að kveðjustund eftir tæplega þrjátíu ára kynni. Mér er mjög minnisstætt þegar ég fyrst hitti Guðmund tengdaföður minn á tröppunum í Víkurbakkanum, þar sem Guðmundur og Þorbjörg tengdamamma bjuggu lengst af. Ég hafði bara ætlað að bíða fyrir utan meðan kærastinn, Maggi næstelsti sonur þeirra, vippaði sér inn til að sækja sunddót. En viti menn, allt í einu voru þau hjónin komin út á tröppur, trúlega svolítið forvitin að kíkja á gripinn. Þarna varð upphafið að lífslöngum kynnum og þá strax fann maður hið hlýlega viðmót sem ætíð hefur fylgt Guðmundi.

Eftir þetta urðu heimsóknirnar í Víkurbakkann fastur liður í tilverunni og alltaf var tekið vel á móti manni. Árin liðu, Hildigunnur og Sunna fæddust, og við fjölskyldan fluttum til Svíþjóðar. Þá allt í einu komin langt frá ömmu og afa. En Guðmundur og Þorbjörg kunnu ráð við því og komu þónokkrar ferðir til okkar sem var ómetanlegt bæði fyrir okkur og stelpurnar litlu; að hitta afa og ömmu, sem áttu heima langt í burtu á Íslandi. Við fjölskyldan fórum á þessum árum með þeim í tvær frábærar sumarferðir, bæði í Svíþjóð og um Þýskaland. Oft er sagt að maður kynnist fólki aldrei betur en á ferðalögum, þar sem fólk er saman bæði daga og nætur og reynt getur á samveruna. En alltaf gekk allt eins og smurt þó að aldursmunur ferðalanganna væri töluverður og þarfirnar ólíkar. Guðmundur afi hæglátur og brosandi, mildur við barnabörnin og fylgdist vel með þeim.

Þó að Guðmundur stundaði ekki sjálfur íþróttir hafði hann ómældan áhuga á að fylgjast með íþróttum, ekki síst boltanum. Fylgdist hann vel með barnabörnunum á því sviði. Minnisstæð er ævintýraleg ferð með afa og ömmu til Vestmannaeyja til að hvetja Guðmund son okkar, þá tíu ára, í fótbolta. Þau enn og aftur tilbúin að vera í tjaldi, ung í anda og frísk, og nutu þess að vera úti í guðsgrænni náttúrunni með okkur í Herjólfsdal. Alveg þangað til hin ógnarsterku öfl náttúrunnar tóku völdin og rifu upp tjöldin í ofsaroki og rigningu. Það spillti ekki gleðinni, það lægði að nýju, pésarnir stóðu sig vel í boltanum og það var fyrir öllu.

Guðmundur var mikill hagleiksmaður og listasmiður. Þegar við Maggi festum kaup á hálfbyggðu húsi til að hýsa fjölskylduna bauðst Guðmundur tengdapabbi til að smíða stigann á milli hæða. Hann var þá hættur að vinna sem smiður en átti allt sem til þurfti og smíðaði þennan fína stiga í bílskúrnum í Víkurbakkanum. Guðmundur hafði ákveðnar skoðanir á ýmsu þó að hann væri ekki alltaf að flíka þeim. En þegar kom að uppsetningu stigans var alveg klárt að hann þurfti að festast á eitthvert haldgott efni. Spónaplata skyldi það heita, því hann hafði enga trú á þessu nýja efni, gipsi, sem menn voru þá farnir að tala um. Og auðvitað réði Guðmundur ferðinni. Þykir manni nú enn vænna um stigann en áður – að Guðmundi gegnum.

Með þessum orðum kveð ég elskulegan tengdaföður minn. Elsku Þorbjörg, Gísli, Maggi, Ella, Jón og fjölskyldan öll – megi minningin um góðan mann ylja hjörtum okkar og styrkja nú þegar sorgin knýr dyra.

Er Gummi frá Ásgarði kominn, hafið þið séð hann, er það hann sem situr þarna á fimmta bekk! Stelpurnar sem sátu fyrir aftan mig pískruðu spenntar, en aðstæður voru spaugilegar, staðurinn kirkja, tilefnið jarðarför og stelpurnar á bekknum fyrir aftan mig voru á áttræðisaldri. Hann Guðmundur frá Ásgarði var tengdafaðir minn og samferða í lífinu í rúmlega þrjátíu ár. Hann var að sjálfsögðu löngu kominn inn í kirkjuna og sestur. Það gerði hann á sinn rólega og fumlausa hátt, léttstígur, fjaðurmagnaður og glæsilegur. Yfir honum var einhver heiðríkja og bjartur svipur, sumir eru einfaldlega fæddir þannig. Stríðnishrukkurnar í augnkrókunum alltaf á sínum stað, enda hafði hann næmt auga fyrir litlu hlutunum í fari samferðamanna sem og afkomenda. Mig grunar að á bak við brosleitan svipinn hafi hann oft verið að hlæja með sjálfum sér að einhverju skondnu atviki eða kannski bara hégóma í fari okkar hinna.

Guðmundur var ekki maður margra orða, en handartakið var þétt eins og faðmlagið þegar hann heilsaði og kvaddi. Hann var gæfumaður, umvafinn börnum, tengdabörnum og barnabörnum og við hlið hans alla tíð var tengdamamma, kjölfestan í lífi hans. Hún kom með hugmyndir og tillögur, skipulagði og saman framkvæmdu þau. Flestallt sem hún stakk upp á féll í góðan jarðveg: „Þetta líst mér vel á, Þorbjörg,“ sagði hann gjarnan, sérstaklega ef um var að ræða hugmyndir að matseld sem fólu í sér mikið kjöt. Hann var stoltur af sínu fólki og þó að hann hefði ekki mörg orð um það þá fylgdist hann með hverju einasta af afkomendunum, gladdist með þegar vel gekk og hafði áhyggjur ef honum fannst eitthvað mega betur fara.

Síðastliðið sumar fór stórfjölskyldan með honum á Snæfellsnesið. Hann fór um æskustöðvarnar íklæddur léttum sumarjakka og blankskóm, með derhúfu á höfði á meðan við þurftum öll gönguskó og hlýjan útivistarfatnað til að halda á okkur hita. Hann lét ekki segja sér fyrir verkum, og alls ekki hvernig hann ætti að klæða sig. Á Snæfellsnesinu þekkti hann hverja þúfu og hvern stein, en eins og var hans eðli var hann ekkert að flíka því fyrr en við fórum fram á það að hann væri leiðsögumaður. Ferðin var dásamleg, en kannski vorum við öll meðvituð um að þetta væri sú síðasta með honum á þessar slóðir. Myndirnar sem við tókum í þessari ferð eru lýsandi því hann stendur alltaf aðeins til hliðar við fjölskylduna og horfir brosleitur og stoltur á hópinn sinn. „Guðmundur, farðu nær, þú ert ekki inni á myndinni,“ var viðkvæðið. Í lok ferðarinnar tyllti hann sér á trúlofunartröppurnar svokölluðu, en undir því nafni ganga tröppurnar á bernskuheimili hans Ásgarði, þar sem hann og tengdamamma settu upp hringana fyrir sextíu árum. Sú mynd sem ég mun geyma í huga mér af honum er úr einni af mörgum sumarbústaðaferðum fjölskyldunnar. Hann er brosandi á pallinum, umvafinn sínum nánustu eftir gott grill og mikinn söng sem byrjaði á blaðsíðu 1 í söngbókinni og leiddur var táknrænt af konunni í lífi hans. Ég kveð Guðmund tengdaföður minn með þakklæti og söknuði.

Í dag er jarðsunginn afi okkar á Víkó. Okkur langar að minnast hans með nokkrum orðum. Afi okkar var maður sem aldrei kvartaði, jafnvel undir lokin fannst honum alveg óþarfi að allir væru að stjana svona við hann, hann hafði það bara fínt. Hann vissi alltaf hvað hann vildi hvort sem átt var við bjúgu eða boltann. Hann var af þeirri kynslóð sem bjargar sér alltaf. Það er ekki hver sem er sem getur pantað mat og drykk í útlöndum án þess að tala annað tungumál en íslensku og fá samt alltaf það sem beðið var um.

Öll verk sem hann hóf voru kláruð af krafti og atorkusemi hvort sem var í vinnu, matar- eða kaffiboðum. Hvert boð hafði upphaf og endi. Þegar búið var að ljúka úr kaffibollanum og eftirrétturinn búinn af diskinum var boðinu lokið og ekki eftir neinu að bíða. Í skóna fór hann og út í bíl og þeir sem voru honum samferða þurftu að hafa sig alla við að fylgja honum eftir.

Tímarnir breytast en afi var mjög vandfýsinn á hvaða nýjungar hann vildi tileinka sér. Pitsustaðir voru ein af þeim nýjungum sem honum líkaði vel við og bauð stoltur upp á kvöldverðinn pöntuð pitsa, soðnar kartöflur og stjörnusalat.

Sjónvarpsherbergið var hans staður í seinni tíð og þar var boltinn oftar en ekki á skjánum. Það var ósjaldan sem menn settust þar við hliðina á honum og fengu að vita að þeir bláu væru búnir að skora meira en þeir rauðu. Eins og sönnum Íslendingi sæmir þá hélt hann ekki með neinu ákveðnu liði í enska boltanum heldur Eiði Smára og öðrum íslenskum leikmönnum.

Almennt var hann afi ekki maður margra orða en hann átti þó sína spretti, sér í lagi þegar hans æskuslóðir, Snæfellsnesið, voru umræðuefnið. Við krakkarnir höfum farið í tvær pílagrímsferðir á Snæfellsnesið með afa og í þeim ferðum lýsti hann fyrir okkur æsku og uppvaxtarárum sínum á ævintýralegan hátt. Sögurnar voru ýmist af háskalegum sjóferðum þar sem forfeður okkar létust fyrir aldur fram eða um hvernig þurrka skyldi blóðberg og búa til te úr því. Gaman er að geta tengt þennan fallega stað við afa.

Það verður skrýtin tilfinning að koma á Sóleyjarrimann og hitta ekki afa þar og við munum sakna hans. Minningarnar um sterkan, hlýjan, ákveðinn og fjallmyndarlegan mann fylgja okkur áfram.