Líkur á olíu á Drekasvæði miklar

Börkur Gunnarsson

borkur@mbl.is

„Upp úr 2025 er viðbúið að menn muni vera að vinna á þremur olíusvæðum norðan Íslands, við Austur-Grænland, á Drekasvæðinu og við Jan Mayen,“ sagði Össur Skarphéðinsson, utanríkisráðherra Íslands, á morgunverðarráðstefnu sem haldin var um olíu á Drekasvæðinu í Arion banka í gær. Að mati Össurar gæti þjónusta við olíusvæðin þrjú skapað umtalsverðan auð fyrir Íslendinga. Össur sagðist hafa rætt við kollega sína á Grænlandi og í Noregi og það væri mikill vilji til samstarfs um þróun þjónustusvæða. Össur sagðist líka vilja setja upp sérstakan Auðlindasjóð sem og auðlindagjald fyrir helstu orkulindirnar, eins og olíu, jarðhita, fallvötn í eigu ríkisins og fiskinn.

Hefja undirbúning strax

Í máli Thinu Margrethe Saltvedt, greinanda hjá Nordea bankanum, og Per Mathis Kongsrud, frá norska fjármálaráðuneytinu, komu fram skýrar ábendingar um að þótt það væri kannski ekki kominn tími til mikillar uppbyggingar vegna mögulegs olíufundar að þá þyrfti samfélagið, pólitíkusar og embættismenn að hefja viðræður sem fyrst um hvernig skyldi bregðast við. Eða einsog Saltvedt orðaði það í samtali við Morgunblaðið eftir ráðstefnuna: „Ef íslenskir pólitíkusar eru jafn hægir í hreyfingum og þeir norsku, er eins gott að hefja þessar umræður strax til að samkomulag sé í höfn áður en allt fer af stað,“ sagði hún.

Fyrst hafði Þórarinn Sveinn Arnarsson, verkefnastjóri olíuleitar hjá Orkustofnun, haldið erindi um líkindi þess að olía finnist á svæðinu og verða þau að teljast þónokkur.

Kongsrud deildi með fundarmönnum reynslu Norðmanna og hversu mikilvægt það hafi verið að ná sátt um norska olíusjóðinn sem fylgir 4% ávöxtunarkröfu og tryggir Norðmönnum góðan lífeyri. Kongsrud sagði það mikilvægt að halda þjóðinni upplýstri um hættur þess að fara að beina olíupeningunum inn í norskt samfélag. En sjóðurinn fjárfestir allstaðar annarstaðar en í Noregi til að forðast þenslu í samfélaginu.

Samfélög á landsbyggðinni gætu blómstrað

Saltvedt lagði áherslu á að peningarnir af olíuvinnslunni væru ekki endilega mikilvægastir heldur gæti þjónustan við hana gefið mikið af sér. Hún benti á að Stavanger og fleiri byggðarlög í Noregi, sem hefðu verið lítil og ekkert að gerast þar, væru orðnar myndugar borgir í dag þar sem allt blómstraði. En Stavanger er gjarnan köllluð höfuðborg olíunnar. Þannig gætu svæði á Norð-Austurlandi orðið hentug til að þjónusta olíusvæðin og hafa yrði það í huga við framtíðaráætlanir á svæðinu. Allt samfélagið græddi á svona fundum, allt frá bakara, hárgreiðslumönnum og sjoppueigendum til sveitarfélaganna og ríkisins.