Gamlir seðlar settir á milljónir

Björn Jóhann Björnsson

bjb@mbl.is

„Þetta er fyrst og fremst áhugamál hjá mér og ég er ekki í þessu til að græða peninga,“ segir Sigurður Pálmason myntsafnari, betur þekktur sem Siggi Pálma, en hann hefur safnað mynt og seðlum alveg síðan hann var 13 ára og á orðið dágott safn. Hann sér þó ekki fyrir sér að verða safnari að atvinnu. „Maður skal þó aldrei segja aldrei.“

Siggi er með til sölu ýmislegt úr safni sínu á bandaríska uppboðsvefnum eBay.com, m.a. ónotaðan 100 krónu seðil frá árinu 1927, útgefinn af Landsbanka Íslands. Ásett verð á þann seðil er 12 þúsund dollarar, jafnvirði um 1,5 milljónir króna. Einnig er Siggi með 500 krónu seðil frá árinu 1928, prýddan mynd af Jóni Sigurðssyni, þar sem uppsett verð er tæplega 4 þúsund dollarar, eða um hálf milljón kr.

Hægt að selja hvað sem er

Þegar grannt er skoðað á eBay má sjá margs konar íslenska muni til sölu, ekki aðeins mynt og seðla heldur einnig orður, styttur, skartgripi og húsgögn. Þá ber nokkuð á munum tengdum skákeinvígi Fischers og Spasskys á Íslandi 1972. „Þú getur í rauninni selt hvað sem er, þetta er bara spurning um verð og að hitta á réttan aðila. Það hafa margir góðir hlutir farið á eBay og margir Íslendingar sem eiga þar sín viðskipti,“ segir Siggi en nokkuð er um að fólk leiti til hans með mynt og aðra muni, til að kanna verðmæti og möguleika á sölu. Hefur hann þurft að snúa mörgum vonsviknum til baka, sem hafa talið að þeir byggju yfir földum fjársjóði.

„Við Íslendingar bjuggum til okkar fyrstu mynt árið 1922. Ekkert af þeirri mynt er í raun mikils virði fyrr en þú finnur hluti sem eru ónotaðir, þá breytist allt saman. Þetta á sérstaklega við um kórónumynt.“

Siggi segist aðallega safna svonefndum vöru- og brauðpeningum, sem voru notaðir hér þegar Danir sendu lítið af peningum til landsins. Þá fóru kaupmenn eins og P.Th. Thorsteins að slá sína eigin mynt sem notuð var í bakaríum og ýmsum verslunum. Voru þá aurar gefnir út í nokkrum útgáfum.

„Það er mjög erfitt að finna þessa hluti, ætli séu ekki til þrjú eða fjögur heildstæð söfn á landinu. Fyrstu peningarnir af þessu tagi eru mjög sjaldgæfir. Ég hef ekki slegið á verðmæti safnsins míns, enda er ég fyrst og síðast áhugasafnari og sagan á bak við myntirnar og seðlana finnst mér einstaklega áhugaverð. Fyrir mér er það stórkostlegt að vita af karli á Bíldudal sem notaði vörupeninga til að bjarga sér. Síðan voru þessir peningar bannaðir og þeir nánast hurfu um tíma,“ segir Siggi.