Una Ólafsdóttir Thoroddsen fæddist í Vatnsdal við Patreksfjörð 1914. Hún lést 5. mars 2013. Foreldrar hennar voru Ólína Andrésdóttir og Ólafur Thoroddsen. Systkini Unu voru 13: Sigríður, húsmóðir á Látrum, f. 1908 (látin), Þorvaldur, hreppstjóri á Patreksfirði, f. 1909 (látinn), Svava, kennari á Núpi, f. 1910 (látin), Birgir, skipstjóri, f. 1911 (látinn), Einar, yfirhafnsögumaður, f. 1913 (látinn), Arndís, húsmóðir, f. 1915 (látin), Bragi, vegavinnuverkstjóri, f. 1917 (látinn), Ólafur, f. 1918 (látinn), Eyjólfur, loftskeytamaður, f. 1919 (látinn), Stefán, útibússtjóri, f. 1922 (látinn), Auður, verslunarmaður, f. 1924, Magdalena, blaðamaður, f. 1926, og Halldóra, framkvæmdastjóri, f. 1927.

Una giftist Jóhanni Sigurgeirssyni 12. desember 1942. Jóhann var ekkjumaður og átti dóttur, Ingibjörgu Þórunni, f. 1933, d. 10. sept. 2012. Una og Jóhann eignuðust dóttur, Kolbrúnu Sigríði, f. 1945.

Ingibjörg (Inga Tóta) var gift Jóni Þórðarsyni, börn þeirra: Ingibjörg Sigríður, Þórður Guðjón, Árni Guðlaugur, Sigurður Albert (látinn), Sverrir Atli, Jóhann Sigurgeir og Einar Þór. Kolbrún er gift Poul Vestereng, búsett í Kaupmannahöfn. Börn þeirra: Vibeke Hlín og Nanna.

Una ólst upp í Vatnsdal og fór til Reykjavíkur 1934. Hún var tvö ár í vist hjá Sigríði Eiríksdóttur og Finnboga Rúti Þorvaldssyni. Sigríður hjálpaði Unu að komast í vist í Danmörku, svo hún gæti lært dönsku áður en hún færi í hjúkrunarskólann. Una var í Danmörku í tvö ár og byrjaði hjúkrunarnám þegar hún kom heim 1938. Una var nemi á Sjúkrahúsi Ísafjarðar 1939 og lauk námi 1941. Hún gegndi ýmsum störfum á Ísafirði. Vann á Sjúkrahúsinu 1941-1945. Var við aflýsingar á Sjúkrahúsinu og Elliheimili Ísafjarðar frá 1945-1950. Frá 1955-1971 vann hún sem skólahjúkrunarfræðingur og var heilsuverndarhjúkrunarfræðingur á heilsuverndarstöðinni frá 1971-1984.

Útför Unu fer fram frá Ísafjarðarkirkju í dag, 16. mars 2013, kl. 14.

Una Ólafsdóttir Thoroddsen, mágkona mín, lést á Hjúkrunarheimilinu Hlíf á Ísafirði 5. mars sl. háöldruð, tæplega 99 ára að aldri. Með henni er genginn heilsteyptur og sterkur einstaklingur, sem skilaði ísfirsku samfélagi langri og farsælli starfsævi.

Una kom fyrst til Ísafjarðar árið 1939 sem hjúkrunarnemi, en sótti hjúkrunarnám sitt til Hjúkrunarskóla Íslands og lauk því með láði. Starfsævi sinni skilað hún allri til Ísfirðinga. Og Ísfirðingur var hún að innstu hjartarótum.

Á Ísafirði kynntist Una Jóhanni, bróður mínum, sem þá var ekkjumaður með eina dóttur, Ingibjörgu Þórunni Jóhannsdóttur, sem um nokkur ár hafði dvalið hjá foreldrum mínum, ömmu sinni og afa, Ingibjörgu og Sigurgeir í Dokkunni á Ísafirði. Inga Tóta, eins og hún var kölluð, var því í mínum huga uppeldissystir. Hún er nýlátin og hennar er sárt saknað. Með hjónabandi Unu og Jóhanns eignaðist Inga Tóta nýtt heimili.

Una og Jóhann eignuðust eina dóttur, Kolbrúnu, sjúkraþjálfa í Danmörku, gifta Pol Westereng, menntaskólakennara. Þau hjón og þeirra börn voru augasteinar Unu og gleðigjafar á efri árum hennar.

Una var einstök kona, dugleg og hjálpsöm. Hjálpsemi hennar gætti víða. Hún reyndist móður minni, tengdamóður sinni, mjög vel. Hún tók mig til sín veika, eftir að ég átti fyrri son minn, hjúkraði mér og kom mér heilli út í samfélagið á ný. Slík velgjörð geymist en gleymist ei.

Á kveðjustundu þakka ég Unu mágkonu minni löng og góð kynni og sendi Kolbrúnu og Poul og afkomendum þeirra innilegar smúðarkveðjur.

Þorgerður Sigurgeirsdóttir.

Látin er í hárri elli móðursystir okkar, Una Thoroddsen hjúkrunarkona á Ísafirði. Þegar minnast skal hinnar látnu frænku og horft er til baka koma fyrst í hugann þær vestfirsku rætur sem að okkur standa. Af Vatnsdalssystkinunum 14 kom það fyrsta í heiminn 1908 svo þeim er nú eðlilega farið að fækka. Una var 6. barn Ólafs afa og Ólínu ömmu en að henni genginni eru nú aðeins þrjár yngstu systurnar enn á meðal vor, þær Auður, Magdalena og Halldóra.

Í gamla daga var Una sú af þeim móðursystkinum okkar sem næst okkur bjó í tíma og rúmi, nefnilega á Ísafirði en við á Núpi í Dýrafirði. Því voru á sumrum náin tengsl milli fjölskyldnanna. Kolbrún dóttir þeirra Unu og Jóhanns kom oft til okkar til mislangrar sumardvalar og við systkinin dvöldum á sama máta oft á Hlíðarveginum. Öll eigum við ljúfar og fallegar minningar frá þessum tímum.

Una frænka var mikil heiðurskona heim að sækja. Hún hafði gaman af allri ræktun og komu þau hjón sér upp fallegum blómagarði við heimili sitt sem hlaut viðurkenningu bæjarins eitt árið. Frænka okkar var einnig mikil hannyrðakona. Henni féll vart verk úr hendi og hafði alltaf eitthvert handavinnuverkefni í veskinu þegar hún fór að heiman. Þessar hannyrðir stundaði hún fram á sitt síðasta ár án þess að henni fataðist handbragðið svo fólk dáðist að meistarastykkjum þessarar nær tíræðu konu.

Una var ein af fáum menntuðum konum sinnar samtíðar og hafði lært til hjúkrunar og starfaði sem hjúkrunarkona alla sína starfsævi sem var nær öll á Ísafirði. Allir Ísfirðingar sem við hittum og komnir eru yfir miðjan aldur kannast strax við frænku okkar, Unu hjúkrunarkonu, þegar farið er að tala um fólk og skyldleika. Í þá daga var lífið ekki deildaskipt og hjúkrunarkonur gengu í öll þau verk á sjúkrahúsum sem undir þær heyrðu. Þeir munu því ófáir Ísfirðingarnir sem litið hafa dagsins ljós í hennar viðurvist og öðrum eins fjölda hefur hún vísast veitt nábjargirnar. Það að standa hjúkrandi við beð á tveim stærstu stundum í lífi manna, þegar komið er og kvatt, auk alls hins, hlýtur að vera eitt göfugasta starf sem hugsast getur. Lengi var það þó lítils metið ef dæma ætti út frá kjörum sem þessari stétt voru boðin. Læknar stoppuðu mislengi við á stöðum úti á landi eins og gengur en alltaf þjónaði líknandi hönd frænku okkar samborgurum sínum á Ísafirði meðan starfsferillinn entist. Ef heiðursborgaraútnefning hefði verið komin til þegar hún lét af störfum hefði hún átt að fá slíkan titil í þessu héraði; engin ein manneskja þar um slóðir hefur staðið fleiri íbúum þar svo nærri í víðum skilningi þess orðs. En kannski hefði hún frænka okkar verið á móti slíkri útnefningu. Hún var hetja hversdagsins sem fannst sjálfsagt að fólk ynni sína vinnu af trúmennsku og bestu getu; slíku þyrfti ekki að hrósa heldur væri þetta lífið sálft. Kolbrúnu og fjölskyldu hennar vottum við dýpstu samúð við fráfall ástkærrar móður sem nú fær hvíld eftir langan og mikinn starfsdag.

Ólöf, Einar, Sigurður og Brynjólfur Svövu- og Jónsbörn.

Tíminn líður furðu fljótt,

fölnar hár á vanga.

Söngvar þagna, nálgast nótt,

nóttin hljóða og langa.

Ljósið dvínar, lokast brá,

lætur vel í eyrum þá,

ómur æsku söngva.

Móðursystir mín, Una Thoroddsen, unni þessum vísuorðum. Þau lýsa ævilokum hennar. Hún fór friðsæl og sátt úr þessum heimi, umvafin minningum æskuára.

Una ólst upp í glaðværum hópi 14 systkina í Vatnsdal við Patreksfjörð. Foreldrar hennar – afi minn og amma, Ólína Andrésdóttir húsfreyja og Ólafur E. Thoroddsen útvegsbóndi – stóðu fyrir rausnar- og menningarheimili sem lagði grunn að ríkri samheldni þessa stóra systkinahóps. Börnin lærðu að vinna um leið og þau komust af höndum. Sjö bræður sóttu sjóinn og sinntu bústörfum eftir þörfum. Sjö dætur sinntu húsverkum og hannyrðum. Allir sinntu heyskap, mjöltum og matvinnslu. En í Vatnsdal var ekki bara unnið. Þar var líka sungið, spilað, ort og jafnvel dansað þegar svo bar undir. Þar urðu til sögur og minningar sem afkomendurnir hafa fengið í arf.

Una var ríflega tvítug þegar hún réð sig í vist til Reykjavíkur til Sigríðar Eiríksdóttur og Finnboga Rúts Þorvaldssonar, uppeldisbróður Ólínu ömmu, móður Unu. Tveim árum síðar fór hún til Danmerkur með þeirra aðstoð, var þar í vist hjá góðu fólki sem hún minntist oft, og lærði dönsku sem kom sér vel í hjúkrunarnáminu.

Árið 1939 fluttist Una til Ísafjarðar. Þar kynntist hún eiginmanni sínum, Jóhanni Árna Sigurgeirssyni sem var þá ekkjumaður og átti eina dóttur, Ingibjörgu Þórunni. Þeim Unu og Jóhanni fæddist dóttirin Kolbrún Sigríður sem búsett er í Danmörku ásamt eiginmanni sínum Poul Vestereng og afkomendum þeirra.

Allan sinn starfsaldur vann Una á Ísafirði sem skólahjúkrunarfræðingur og síðar bæjarhjúkrunarkona. Haft var á orði að Una hefði „aflúsað Ísafjörð“ af stakri natni, og börnin í skólanum fengu lýsið sitt án undanbragða. Una sinnti einnig ungbarnaeftirliti hvernig sem viðraði og þekkti nánast hvert mannsbarn í bænum.

Una var hannyrðakona svo af bar. Yndi hafði hún af blómarækt enda var garðurinn hennar verðlaunaður sem bæjarprýði. Hún lifði fyrir líðandi stund og þakkaði allt sem vel var gert. Aldrei heyrði ég hana hallmæla nokkurri sál.

Síðustu æviárin dvaldi Una á öldrunardeild Heilbrigðisstofnunarinnar á Ísafirði við gott atlæti. Þegar ég heimsótti hana þangað sagði hún alltaf að „starfsfólkið væri alveg einstakt“ og því hefði hún ekki „undan neinu að kvarta“. Elli-kerlingu mætti hún af aðdáunarverðri jákvæðni. „Það sem verður að vera, viljugur skal hver bera“ var viðkvæði minnar góðu frænku sem aldrei mælti æðruorð.

Ég þakka Unu frænku minni samferðina og kynnin. Þakka henni sögurnar, kvæðin, hannyrðakennsluna, blómatínslu- og berjaferðirnar frá því ég var lítil telpa í sumardvölum fyrir vestan. Ég þakka henni góða frændsemi og fordæmið um jákvætt hugarfar og bjartsýni. Fallegu hannyrðagripina sem hún gaf mér mun ég geyma vel og vegsama. Af henni lærði ég margt sem varðveitt verður í minninga- og reynslusjóði.

Blessuð sé minning Unu Thoroddsen.

Ólína Þorvarðardóttir.

Una móðursystir mín, eða Una frænka, bjó lengst af á Ísafirði en var fædd í Vatnsdal við Patreksfjörð. Una lifði heila öld og ólst upp í stórum systkinahópi við bústörf og sjómennsku og þau gengu um í sauðskinsskóm og roðskóm. Ég man fyrst eftir Unu sem barn og man eftir móður minni tala um að Una systir væri að koma í heimsókn. Una gisti stundum hjá okkur í Reykjavík þegar hún átti erindi suður. Una hafði gaman af að segja frá og ég man hve hláturmild og lífsglöð hún var alla tíð. En hún kunni líka að vera ákveðin og ströng þegar á þurfti að halda, t.d. þegar hún var við störf sem hjúkrunarkona á Ísafirði. Una lærði hjúkrun og starfaði alltaf sem hjúkrunarkona. Ég gisti hjá Unu og hennar fjölskyldu sem barn og rámar í að hafa heyrt Kollu dóttur hennar æfa sig á píanó heima þótt hún legði tónlistina ekki fyrir sig. Þá var ekki flugvöllur á Ísafirði en flogið í sjóflugvélum.

Una var alla tíð mjög hraust. Hún sagði mér að eftir að hún hóf störf á Ísafirði og vildi heimsækja fjölskyldu sína á Patreksfirði gekk hún á milli þessara fjarða yfir fjöll og fyrir firði. Þetta var um sólarhrings ganga. Ef hún var heppin fékk hún bátsferð yfir einhvern fjarðanna, þ.e. Dýrafjörð, Arnarfjörð eða Patreksfjörð. Una hélt áfram að ganga og njóta náttúru Vestfjarða eftir að vegir voru lagðir um firðina. Hún naut íslenskrar náttúru og gekk víða um firðina og fór í bátsferðir í eyjar við Ísafjörð.

Ég hef hitt margt fólk frá Ísafirði sem þekkti Unu eða vissi hver hún var. Hún var greinilega ein þeirra sem settu svip á bæinn.

Una kom sér upp matjurtagarði á Ísafirði. Vetur eru harðir á Ísafirði og ekki hlaupið að því að rækta þar matjurtir en þetta gekk vel hjá Unu enda var hún dugleg að sinna jurtunum. Ég man eftir matjurtagarðinum sem barn og ég sá hann síðast fyrir nokkrum árum, áður en Una fór á hjúkrunarheimili. Ég hitti Unu síðast á hjúkrunarheimilinu á Ísafirði, þá var hún enn glettin og jákvæð og talaði mjög fallega um starfsfólkið og aðstæður þar.

Ég sendi ættingjum Unu mínar innilegu samúðarkveðjur.

Auðun.

Stundum erum við það lánsöm, á leið okkar í gegnum lífið, að við fáum tækifæri til þess að kynnast samferðamönnum sem fylla okkur orku og gleði og sýna okkur eiginleika sem við ættum að tileinka okkur. Þannig samferðamaður var hún Una föðursystir mín, sem nú er látin. Una bjó fyrir vestan og ég fyrir sunnan og þess vegna hittumst við lítið meðan ég var að vaxa úr grasi. Það var í raun ekki fyrr en fyrir rúmum tíu árum að ég fór að koma reglulega vestur til Ísafjarðar, að ég kynntist Unu betur. Þá varð ég vitni að allri glaðværðinni og jákvæðninni sem mér fannst alltaf einkenna hana. Una hafði gaman af því að segja sögur og kunni greinilega þá frásagnarlist sem einkennt hefur svo mörg af hennar systkinum. Sögurnar voru magnaðar og það skipti engu hvort þær voru sannar eða hálflognar, þær voru allar jafnskemmtilegar og hún átti nóg til af þeim. Best fannst mér að hlusta á sögur hennar frá uppvextinum heima í Vatnsdal. Sögum af fjölmennri en glaðværri fjölskyldu sem sveitungarnir skildu ekkert í hvernig gæti þrifist og dafnað svo vel sem hún gerði.

Una kaus að horfa á það jákvæða í fari fólks. Hún talaði af hlýju og virðingu um menn og málefni en alltaf var stutt í glettni og gamansemina hjá henni. Ég tel að þegar fólk tekur svona afstöðu til lífsins þá lifi það lengur en aðrir. Það gerði Una líka og varð tæplega tíræð. Þetta varð langt líf með bæði meðvind og mótvind en aðallega innihaldsríkt. Núna er komið að leiðarlokum og Una búin að fá hvíldina eftir langa ferð. Reyndar sagði hún mér með bros á vör, fyrir um þremur vikum, að hún ætlaði að verða hundrað ára og ekkert múður. Það varð hins vegar ekki og skiptir ekki máli. Eftir sit ég með dýrmætar minningar um kæra frænku og þessara minninga mun ég gæta vel. Við Katla sendum innilegar samúðarkveðjur til Kolbrúnar, Pauls og dætra.

Jóhann Thoroddsen.

Það er ekki sjálfgefið að ná 98 ára aldri en ef þú tekur inn lýsi þá er það ekkert vandamál, sagði gamla við mig er hún lá banaleguna sína núna í febrúar. Una var rétt rúmlega sjötug þegar ég fæðist og hef ég því ávallt kallað hana gömlu. Það var enginn nema Una gamla sem lagði í það að kenna mér að prjóna enda báðar örvhentar, en gamla komst fljótt að því að prjónaskapinn ætlaði ég ekki að leggja fyrir mig þannig að hún kláraði skólaverkefnin fyrir mig og sat ég sátt með djús og kex í hendi á meðan.

Unu var margt til lista lagt. Hún átti afar fallegan garð sem hún hugsaði alltaf vel um og gat verið tímunum saman í garðinum. Hún var snillingur í höndum, saumaði, prjónaði og heklaði eins og enginn væri morgundagurinn og hef ég átt þónokkur sokkapörin og önnur listaverk. Mér þykir þó vænst um kjólinn sem hún heklaði á dóttur mína og nöfnu sína árið 2010, þá 96 ára gömul, og gaf henni í skírnargjöf. Það er skrítið að hugsa til þess að í dag kveð ég manneskju sem ég hef alltaf átt að í lífinu. Una var allt í senn ákveðin, jákvæð og dugleg kona sem lét aldrei neitt ganga yfir sig en var þó ávallt glöð og þakklát fyrir allt sem fyrir hana var gert og talaði aldrei illa um nokkra manneskju.

Elsku gamla. Minningu mína um þig mun ég alltaf eiga að og mun ég gera mitt besta til að halda henni á lofti þér til heiðurs, því þú varst alltaf með þeim yndislegri og uppáhalds.

Þín

Sólveig Erlingsdóttir.