Íslendingar sparsamir með sýklalyf í dýr

Baksvið

Ingvar P. Guðbjörnsson

ipg@mbl.is

Það eru meiri líkur á kampýlóbakter, salmonellu og E. coli-stofnum sem geta valdið blóðugum niðurgangi og nýrnabilun. Einnig á sýklalyfjaónæmi gegn sýklum sem geta borist með fóðri og ferskum matvælum,“ segir Karl G. Kristinsson, prófessor og yfirlæknir sýklafræðideildar Landspítalans, um hættuna af innflutningi á hráu kjöti til landsins.

Hann hélt ásamt Vilhjálmi Svanssyni, dýralækni hjá Tilraunastöð Háskóla Íslands á Keldum, erindi um þetta mál á hádegisfundi hjá Bændasamtökum Íslands í síðustu viku.

Niðurstaða í báðum erindum er sú að það sé meiri hætta af kjöti sem innflutt er en af innlendu kjöti þegar kemur að sjúkdómum. Fram kom að flest salmonellusmit í fólki hérlendis undanfarin ár hafi orðið erlendis.

Karl segir að gæta þurfi að því að í innfluttu dýrafóðri og ferskum matvælum leynist ekki þessar tilteknu bakteríur. Fram kom í máli hans að notkun á sýklalyfjum í Evrópu er langminnst hér á landi. Næst á eftir okkur koma Norðmenn og Svíar. Hinsvegar er sýklalyfjanotkun langmest í Ungverjalandi en einnig mjög mikil á Spáni, í Portúgal, Hollandi, Belgíu og Frakklandi.

MÓSAR óþekktir í dýrum hér

Hann segir að það sé mun meira notað af sýklalyfjum í mönnum á Íslandi en í nágrannalöndunum og það sé því andstætt því sem gerist í landbúnaðinum.

„Eins og hefur komið í ljós í Hollandi þar sem ónæmir stofnar eru að koma upp í svínum. Það getur borist í menn eins og er að gerast í Hollandi og Danmörku,“ segir Karl.

Mikið er notað af lyfjum sem læknar treysta á í baráttunni við sýkingar og sýklar erlendis mynda stundum ónæmi gegn algengum lyfjum. Hann segir vandamál að mörg lönd noti ennþá mikilvæg sýklalyf í landbúnaði sem önnur eru búin að banna: „Þýðingarmikil sýklalyf sem algengust eru í lyfjaflokkum sem við notum til þess að meðhöndla alvarlegar sýkingar hjá fólki. Það eru þrír lyfjaflokkar sem menn vilja síður nota í dýrum eins og Cephalosporins, Quinolones og Macrolides,“ segir Karl en það getur haft alvarlegar afleiðingar ef sýklar í dýrum sem geta borist í menn hafa myndað ónæmi fyrir þessum lyfjaflokkum.

Í erindi hans kom fram að það marki vart fyrir notkun þessara lyfja hérlendis í dýrum, en hlutfallið sé víða hátt. Í Austurríki, Danmörku, Frakklandi, Írlandi, Lettlandi, Portúgal og á Bretlandseyjum er hlutfallið yfir 10%.

Ísland og Noregur eru með innan við hálft prósent. Karl segir að sum þessara landa séu í dag að framleiða hráefni á ódýran hátt og að lítið sé fylgst með sýklalyfjaofnæmi. „Menn eru rétt að vakna til lífsins með það í fóðri og dýrum,“ segir hann.

Karl nefndi einnig í erindi sínu að svonefndar „ofurbakteríur“ eða iðrabakteríur, á borð við E. coli og Klebsiella eru sumstaðar orðnar ónæmar fyrir öllum sýklalyfjum. Í því sambandi nefndi hann lönd á borð við Indland og lönd í Suðaustur-Evrópu.