Endurreikna kröfur að andvirði 835 milljarða

Fréttaskýring

Hörður Ægisson

hordur@mbl.is

Fyrirséð er að slitastjórnir föllnu bankanna þurfi á næstunni að endurreikna greiðslur að andvirði að minnsta kosti um 835 milljarða króna sem hafa verið inntar af hendi til forgangskröfuhafa. Þetta varð ljóst eftir að Hæstiréttur Íslands snéri í fyrradag við dómi Héraðsdóms Reykjavíkur í máli sem tugir erlendra forgangskröfuhafa höfðuðu á hendur slitastjórn gamla Landsbankans (LBI) vegna ágreinings um gengisviðmiðun við útgreiðslur til kröfuhafa.

Snérist málið um lögmæti ákvörðunar slitastjórnar LBI að reikna virði hlutagreiðslna til forgangskröfuhafa í desember 2011 og maí 2012 – samtals um 595 milljarðar króna – miðað við gengi íslensku krónunnar gagnvart erlendum gjaldmiðlum hinn 22. apríl 2009 þegar Landsbankinn var tekinn til gjaldþrotaskipta. Hæstiréttur tók hins vegar undir kröfu forgangskröfuhafa um að gengisviðmiðun skyldi ekki miðast við 22. apríl heldur á þeim greiðsludegi sem slitastjórnin innti kröfurnar af hendi.

Þrátt fyrir að málið hafi aðeins tekið til tveggja hlutagreiðslna hefur niðurstaða dómsins fordæmisgildi fyrir aðrar hlutagreiðslur – og önnur fjármálafyrirtæki í slitameðferð – til forgangskröfuhafa LBI. Niðurstaða Hæstaréttar kom bæði slitastjórnum föllnu bankanna og fulltrúum forgangskröfuhafa á óvart.

Fram kemur í dómi Hæstaréttar að til að gæta jafnræðis milli kröfuhafa sem lýstu kröfum í erlendum gjaldmiðlum og þeim sem höfðu kröfur í íslenskum krónum þá hefði slitastjórn LBI verið skylt að miðað við skráð sölugengi Seðlabanka Íslands á greiðsludegi. Það sé með „vísan til þess að ef hann hefði greitt í íslenskum krónum, svo sem honum var heimilt að gera, hefðu hlutaðeigandi kröfuhafar þurft að selja þær krónur á markaði til að fá fyrir þær gjaldeyri.“

Slitastjórnir Landsbankans, Glitnis og Kaupþings hafa greitt forgangskröfuhöfum um 860 milljarða króna frá því að slitameðferð þeirra hófst. Slitastjórn LBI innti af hendi fyrir aðeins tveimur vikum fjórðu hlutagreiðslu sína til forgangskröfuhafa að jafnvirði um 69,4 milljarða króna. Samtals hefur LBI greitt forgangskröfuhöfum ríflega 730 milljarða króna, eða sem svarar um 55% af fjárhæðum forgangskrafna.

Meiri samningsvilji kröfuhafa?

Miðað við að gengi krónunnar var nokkuð veikara gagnvart helstu gjaldmiðlum hinn 22. apríl 2009 er ljóst að sú upphæð sem slitastjórn LBI hefur samtals innt af hendi til forgangskröfuhafa er lítillega lægri en sem nemur 55% af heildarfjárhæð forgangskrafna. Eftir því sem Morgunblaðið kemst næst má hins vegar fastlega áætla að slitastjórn Glitnis hafi ofgreitt forgangskröfuhöfum þegar hún greiddi um 105 milljarða – þar með talið inn á geymslureikninga – í mars 2012. Ólíkt LBI þá greiddi slitastjórn Glitnis forgangskröfuhöfum meðal annars í norskum krónum, en gengi hennar hækkaði um 12% gegn íslensku krónunni frá 22. apríl 2009 til 15. mars 2012.

Samkvæmt þeim upplýsingum sem fengust frá slitastjórn LBI og Glitnis er of snemmt að segja til um á þessari stundu hvaða áhrif niðurstaða Hæstaréttar muni hafa fyrir búin. Nú sé verið að vinna að því að endurreikna kröfurnar í samræmi við niðurstöðu dómsins. Kaupþing segir ekki víst að dómurinn hafi áhrif á 26,7 milljarða greiðslu til forgangskröfuhafa í sumar þar sem uppbygging og aðferðafræði við útgreiðslu hafi ekki verið sambærileg við aðferðafræði Landsbankans.

Sumir viðmælendur Morgunblaðsins benda á að sú staðreynd að Hæstiréttur segi að miða eigi við gengi krónunnar gagnvart gjaldmiðlum á þeim degi sem greiðsla er innt af hendi gætu þýtt að forgangskröfuhafar Landsbankans ættu að hafa hagsmuni af því að krónan veiktist ekki. Slíkt gæti aukið líkurnar á því að þeir yrðu reiðubúnir að endursemja um tæplega 300 milljarða skuld í gjaldeyri milli gamla og nýja Landsbankans sem á að óbreyttu að greiðast upp á árunum 2014 til 2018.