Á blikkandi bláum ljósum

Það er afar mikilvægt að Reykvíkingar geri sér grein fyrir samgöngustefnu núverandi bogaryfirvalda og alvarlegum afleiðingum hennar.

Sú stefna á rætur að rekja í „andbílastefnu“ ýmissa umhverfissinna sl. 40 ár. Henni er ætlað að bylta ferðavenjum borgarbúa með samgöngusamningi við ríkið, þar sem borgaryfirvöld afþakka vegaframkvæmdir frá ríkinu fyrir tugi milljarða á næstu árum, og með hindrunum um alla borg sem eiga að hægja á allri umferð. Í bókun Besta flokksins, Samfylkingar og Vinstri grænna í borgarstjórn 17. apríl 2012, segir um þennan samning: „Með þessum samningi verður stigið afar mikilvægt skref í aðkomu ríkisins að rekstri almenningssamgangna og ef vel er haldið á spilum gæti hér verið um að ræða upphafið að algerri byltingu í samgöngum á höfuðborgarsvæðinu.“ Þar höfum við það. Stefnt er að „byltingu“ en sú bylting, eins og allar sósíalískar byltingar, er byggð á misskilningi.

Umferðarþungi og fólksfjöldi

Ein áhrifaríkasta kenning einkabílaandstæðinga felst í þeirri alhæfingu að einkabílum í umferð fjölgi í réttu hlutfalli við það rými og þau mannvirki sem honum eru ætluð: „Bættu við akrein og hún fyllist af einkabílum. Bættu við bílastæðum og þau fyllast líka. Þess vegna þarf að rjúfa vítahringinn með því að herja á einkabílinn.“ Þessi kenning er sannfærandi en hún er röng. Hún á ekki við á höfuðborgarsvæðinu og yfirleitt ekki á Íslandi, því umferðarþungi er fyrst og síðast háður fólksfjölda. Það er rétt að einkabílaeign er almennari hér á landi en í nágrannalöndum okkar. En hún er reyndar svo almenn að við nálgumst þau mörk að vera með ökutæki á hvert ökuskírteini. Verði því marki náð segir það sig sjálft að ökutækjum í umferð fjölgar ekki umfram ökumenn því enginn ekur tveimur bílum samtímis.

Framfarir eða pólitísk þvingun

Annar galli á blindri andstöðu við einkabíla felst í vanmati á þeim öru framförum sem orðið hafa á einkabílum á sl. 10-20 árum. Þetta á ekki síst við um stóraukna eldsneytisnýtingu, orkusparnað og miklu minni loft- og hávaðamengun en bifreiðar ollu fyrir einungis áratug. Auk þess eru stöðugt í deiglunni rannsóknir og tilraunir með rafbíla, minni borgarbíla og margvíslegan tölvubúnað sem miðar að stórauknu umferðaröryggi.

Heildarsýn á samgöngumál

Fordómar borgaryfirvalda persónugera einkabíla sem holdtekju hins illa og skilgreina stofnbrautir sem sérstök mannvirki þeirra. Þess vegna á að frysta stofnbrautaframkvæmdir. En hér horfa menn fram hjá þeirri staðreynd að stofnbrautarframkvæmdum er í síauknu mæli ætlað að draga þunga umferð frá nærumhverfi okkar, færa hana í stokka og endurheimta vistvænt umhverfi, draga úr slysahættu, draga úr hávaða- og loftmengun bíla í lausagangi, styrkja öryggisþætti er lúta að sjúkraflutningum og almannavörnum og auka almenna hagkvæmni og skilvirkni. Gegn allri þessari viðleitni er nú unnið með fordómum.Við eigum ekki að einblína á einn samgöngukost og herja á hann. Við eigum að skoða samgöngur í heild með opnum huga og vinna markvisst og vísindalega gegn öllum neikvæðum þáttum umferðar.

Umferðaslys og tómlæti

Hér vega auðvitað þyngst alvarleg umferðarslys. Kostnaður samfélagsins vegna alvarlegra umferðarslysa var metinn á 23 milljarða króna á verðlagi ársins 2009. Þó verða perónulegir harmleikir skelfilegra slysa aldrei metnir til fjár. Í Reykjavík eiga sér stað 43% af öllum alvarlegum umferðarslysum hér á landi. Af 20 hættulegustu gatnamótum landsins eru 19 á höfuðborgarsvæðinu. Allar tölur sýna að gerð mislægra gatnamóta þar sem áður voru umferðarþung gatnamót í plani, útrýma nær alveg slysum á slíkum stöðum. En hver eru viðbrögðin við þessum staðreyndum? Framlag til nýframkvæmda og viðhalds á umferðarmannvirkjum í Reykjavík á árunum 2007-2011 voru 2,1% af heildarframlagi ríkisins til samgöngumála. Á árinu 2011 var hlutfallið einungis 1%. Á árinu 2012 var þetta framlag 0% og svo á að verða næsta áratuginn samkvæmt byltingarsamningum sem borgaryfirvöld gerðu við ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur. Þar með verða fimm áætluð mislæg gatnamót, samkvæmt gildandi aðalskipulagi, slegin af. Við Reykvíkingar eigum eftir að upplifa byltingar í samgöngumálum. En það verða byltingar í frjálsri þróun samgönguhátta – tæknibyltingar og byltingar í lífsstíl einstaklinga sem ráða sjálfir lífi sínu og ferðamáta. Pólitískar byltingar borgaryfirvalda eru hins vegar byggðar á misskilningi og keyrðar áfram, eins og allar sósíalískar byltingar, af hroka, þvingunum og afturhaldssemi.