Guðmundur Hermannsson fréttastjóri segir að tæknin hafi haft miklar breytingar í för með sér og auðveldað öflun upplýsinga, en blaðamennskan sjálf hafi í eðli sínu lítið breyst.
Guðmundur Hermannsson fréttastjóri segir að tæknin hafi haft miklar breytingar í för með sér og auðveldað öflun upplýsinga, en blaðamennskan sjálf hafi í eðli sínu lítið breyst. — Morgunblaðið/Golli
Guðmundur Sveinn Hermannsson, fréttastjóri Morgunblaðsins, segir blaðið hafa verið óragt við nýjungar.

Ég ætlaði snemma að verða blaðamaður,“ segir Guðmundur Sveinn Hermannsson, fréttastjóri Morgunblaðsins, en hann hefur verið viðloðandi blaðamennskuna frá því að hann skrifaði í skólablaðið á menntaskólaárunum. „Á háskólaárunum byrjaði ég að skrifa bridsþætti í Tímann og fékk sumarvinnu út á það, og síðan eru liðin þrjátíu ár.“ Guðmundur segir starfsumhverfið vera annað nú en þá. „Tæknin hefur breytt öllu verulega, en í sjálfu sér breytist eðli blaðamennskunnar ekki mikið,“ segir Guðmundur og bætir við að stóra breytingin sé einkum auðveldara aðgengi að upplýsingum. „Það er auðveldara að nálgast upplýsingar nú en þá og auðveldara að ná í fólk, það eru allir með farsíma eða tölvupóstfang.“

Fjóra tíma að senda ljósmyndir

Sú var ekki raunin í upphafi ferilsins. „Það var oft svo að ekki var hægt að ná í viðmælendur í síma fyrr en þeir var komnir heim úr vinnu og búnir að borða kvöldmat,“ segir Guðmundur. Úrvinnsla frétta átti það því til að teygjast langt fram á kvöldin, vegna þess hve langan tíma það tók að afla upplýsinganna.

Í því samhengi eru Guðmundi minnisstæðar vinnuferðir til útlanda fyrir tíma netsins. „Þetta voru einkum staðir sem tengdust sjávarútvegi og langt í burtu frá höfuðborgunum. Þá fóru oft einn til tveir dagar í það að stilla tölvuna og tengjast við tölvukerfi blaðsins og finna leið til þess að senda ljósmyndir til Íslands.“

Hann rifjar upp þegar hann fór til Yokohama í Japan árið 1991 til þess að fylgjast með heimsmeistaramótinu í brids, þar sem Íslendingar stóðu uppi sem sigurvegarar. „Ég gat tengst símakerfinu hér og sent textann minn eins og ekkert væri en ljósmyndirnar voru allt annar handleggur. Eina leiðin sem ég fann til þess var að fara á Reuters-skrifstofuna í Tókýó með lest og framkalla myndirnar hjá þeim og símsenda til Íslands. Það tók tvo tíma, og ég beið á meðan og tók svo lestina til baka til Yokohama, klukkutíma hvora leið. Einhverjir hefðu farið að æsa sig yfir seinlætinu!“ segir Guðmundur og hlær.

Guðmundur segir að starf fréttastjórans sé margþætt, hann þurfi að fylgjast vel með og leita uppi áhugaverð viðfangsefni, útdeila þeim verkefnum sem komi á borð blaðsins og stilla fréttasíðunum upp.

Hann bendir á að Morgunblaðið hafi breyst mikið síðasta áratuginn til þess að laga sig að breyttum neysluvenjum fólks. „Netið hefur orðið á þeim tíma hluti af daglegu lífi og fólk getur fylgst þar jafnharðan með því sem er að gerast. En í blaðinu verður að vera annað efni en fólk hefur lesið á netinu daginn áður.“

„Ekki láta Gumma vita!“

Guðmundur var fréttastjóri mbl.is í fjórtán ár. Hann segir mikinn mun á því að vera fréttastjóri blaðs, sem kemur út einu sinni á dag og fréttavefjar, sem stöðugt þarf að uppfæra, „og ég þurfti að læra alveg ný vinnubrögð og tileinka mér nýja hugsun, bæði þegar ég tók við mbl.is og raunar einnig þegar ég snéri aftur á Morgunblaðið í fyrra,“ segir hann.

Á meðan mbl.is sleit barnsskónum var nokk-uð um að blaðamenn Morgunblaðsins voru tregir til að deila fréttunum sínum með mbl.is. „Ekki láta Gumma vita,“ heyrðist þá hvíslað úr sumum hornum. Guðmundur segir að það hafi verið skiljanlegt. „Þegar maður gefur út dagblað og er með góða frétt, þá vill maður ekki sjá fréttina sem maður telur sig sitja einan að koma annars staðar, hvað þá í vefmiðli undir hatti sama fyrirtækis.“ Guðmundur segir að þetta hafi verið heilbrigð samkeppni sem hafi komið báðum miðlum til góða. „Sum átök eru bara holl ef þau eru á jákvæðum forsendum.“

Engin af spánum hefur ræst

„Ég hef reynt að fylgjast með umræðum um þróun fjölmiðla og tækninnar síðustu árin og hverju menn búast við, og sýnist að það eina sem þessar spár eiga sameiginlegt sé að engin þeirra hefur ræst fullkomlega,“ segir Guð-mundur. Þar komi tvennt til, annaðhvort hafi þróunin sem fólk ímyndaði sér verið mun hægari en talið var, eða þá að óvæntar nýjungar hafi komið fram á sjónarsviðið sem gerbreyttu hugmyndum manna.

Guðmundur gefur því lítið fyrir spádóma um að dagblöð fari að leggja upp laupana í bráð. „Morgunblaðið byggist á mjög langri hefð og það hefur verið óragt við að tileinka sér tækninýjungar. Og hver sem þróunin verður almennt á fjölmiðlamarkaði á blaðið að vera vel í stakk búið til að standa sig í þeirri samkeppni; það verður áfram eftirspurn eftir vandaðri og góðri blaðamennsku. “