Margrét Þuríður Friðriksdóttir

Að lifa lífinu lifandi eru þau gömlu sannindi sem fyrst koma upp í hugann þegar Margrét systir mín hefur kvatt okkur hinztu kveðju. Hún kunni þessa list að lifa lífinu lifandi. Hún var atgerviskona á svo margan veg, harðgreind og fylgdist einkar vel með þjóðlífinu, félagslynd var hún svo sannarlega, enda ævinlega til forustu valin þar sem hún kom að verkum, það fylgdi henni gleði og glettni, yljuð ljúfu lunderni, en þó ákveðnu. Hún var einstaklega rösk að hverju sem hún gekk, hún lét ellina ekki ná tökum á sér fyrr en í fulla hnefana, alltaf að, alltaf með spaugsyrði á vör, en alvörumanneskja innst inni. Við ólumst ekki upp saman en mér er alltaf minnisstætt þegar hún kom heim í Seljateig, það fylgdi henni söngur, glettur og hressileiki sem allir kunnu vel að meta.

Aðrir munu æviferil rekja en aðeins tvær smámyndir ógleymanlegar. Þegar við Sigurður Jónsson vorum á Austfirðingamótum í Stapanum ásamt konum okkar og ætluðum að halda heim eftir að samkomunni lauk um nóttina þá var það ekki tekið í mál heldur vorum við ásamt fleirum drifin í veizlukaffi með dýrindis krásum sem Margrét töfraði fram eins og án fyrirhafnar. Þetta var mæta rausnarkonan Margrét lifandi komin. Svo vorum við á Örkinni ásamt fólki af Suðurnesjum og Margrét kom í heimsókn eitt kvöldið þar sem allir sátu í fremri salnum og biðu kvöldverðar. Þegar systir mín gekk inn í salinn glumdi lófatakið og húrrahrópin til að fagna henni. Þetta var vinsæla félagsveran Margrét. Það er vissulega dýrmætt að ná svo háum aldri, virk og hress var hún alveg framundir það síðasta, gamanseminni glataði hún aldrei. Við Hanna kveðjum hana í hljóðri þökk fyrir kynni kær og biðjum henni blessunar á þeim eilífðarvegi sem hún trúði að biði sín. Börnum hennar og öðrum aðstandendum sendum við hlýjar samúðarkveðjur. Blessuð sé munabjört minning.

Í dag fer fram útför elskulegrar tengdamóður minnar, Margrétar Friðriksdóttur. Í þau rúm 40 ár sem við áttum samleið var ætíð tilhlökkunarefni að eiga með henni samverustundir og aðeins ljúfar minningar sem henni tengjast. Frá fyrstu tíð tókst með okkur náin vinátta. Hún hafði mikla hlýju til að bera og ræktarsemi við ættingja og vini var mikil, einstaklega gjafmild. Hún fylgdist með velferð okkar og annarra í fjölskyldunni, stolt af sínum og ávallt til staðar.

Margrét hafði ríka kímnigáfu og gat ávallt séð spaugilegar hliðar mála og hafði góða frásagnargáfu og fólk laðaðist að henni. Samband hennar við barnabörnin var einstakt, hún hringdi í þau reglulega, fylgdist með viðfangsefnum þeirra, hvatti til dáða og var óspör á að leggja þeim lífsreglurnar allt til hinstu stundar. Þau dáðu hana og vildu allt fyrir hana gera.

Hún naut þess að eiga fallegt heimili og voru þau hjónin afar góð heim að sækja og veittu af rausn. Árleg jólaboð hennar, þar sem öll fjölskyldan safnaðist saman, eru öllum ógleymanleg. Undirbúningur allur í hennar höndum stóð dögum saman, allt skipulagt eins og henni var einni lagið. Þessum sið hélt hún fram að níræðu. Hún afbragðs kokkur og fyrr á árum tók hún að sér veisluhöld fyrir fólk.

Margrét var útivinnandi alla tíð, lengst af hjá Pósti og síma á Keflavíkurflugvelli. Eiginmaðurinn sjómaður og langdvölum fjarverandi og kom eðlilega í hennar hlut að sjá að mestu um heimilishaldið. Það varnaði henni ekki að sinna áhugamálum sínum af miklum dugnaði, enda ákaflega félagslynd. Má þar nefna að hún var einn af stofnendum Kvennakórs Suðurnesja og um árabil formaður kórsins. Á þeim árum fór kórinn í tónleikaferðir innanlands og utan. Síðar starfaði hún með kór eldri borgara. Margrét hafði einkar fallega söngrödd. Í nokkur ár var hún fararstjóri í ferðum fyrir eldri borgara til Spánar. Og hún var pólitísk, gat verið föst fyrir og stóð á sínu. Starfaði lengi í nefndum og ráðum á vegum bæjarins. Átti gott með að tjá sig bæði í ræðu og riti. Hún naut þess að spila og var sérlega góður briddsspilari.

Margrét var lágvaxin kona, sem mikil reisn var yfir. Lagði mikið upp úr snyrtimennsku og ætíð vel tilhöfð. Brosmild, einstaklega jákvæð, áræðin og sístarfandi meðan kraftar entust.

Um leið og ég þakka samfylgdina bið ég minningu hennar Guðs blessunar.

Heimili ömmu og afa að Brekkubraut var ævintýrahöll bernsku minnar. Með fráfalli ömmu eru kaflaskil í lífinu en eftir standa góðar minningar, gott veganesti út í lífið og dýrmæt vinátta. Þakklæti fyrir það að hafa kynnst stórkostlegri konu og fengið að njóta félagsskapar hennar þar til núna og afa þar til hans ljós slokknaði fyrir tveimur áratugum.

Ef ég ætti að lýsa ömmu í einu orði væri það sjálfstæði. Hún gerði hlutina á eigin forsendum og var mjög ákveðin kona. Amma færði mér gott veganesti út í lífið. Láta ekki reka á reiðanum. Fara vel með fé. Standa fast á sínu. Leita réttar síns sé á manni brotið, réttlætiskenndin var sterk. Það var ekki gott að lenda á móti henni og eru margar sögur til af því þegar hún fékk sínu framgengt. Hún hafði líka einstakt lag á fólki. Með útsjónarsemi gat hún oftar en ekki fengið fólk til liðs við sig enda næm á fólk og fljót að átta sig á aðstæðum. Það er góður hæfileiki. Þó stundum færu hlutirnir ekki eins og best yrði á kosið dvaldi hún ekki við það. Fortíðinni verður ekki breytt en framtíðin er óráðin.

Amma hafði ríka kímnigáfu og var oftar en ekki fljót að hugsa og hnyttin í tilsvörum. Þannig var iðulega mikið líf í kringum hana og fólk sótti í félagsskap hennar. Hún leit hlutina jákvæðum augum. Einhverju sinni var til umræðu maður sem var iðulega hryssingslegur í framkomu. Um hann sagði hún að hann ætti marga góða kosti en mætti gjarnan sýna þá oftar.

Um áratuga skeið var hún virk í félagsstarfi, leiklist og söng, stjórnmálum og síðar starfi eldri borgara þar sem hún var m.a. fararstjóri í utanlandsferðum. Við gátum setið tímunum saman og rætt stjórnmál, jafnt efnislega sem og helstu persónur og leikendur á því sviði. Hún hafði verið virk í starfi Sjálfstæðisflokksins og hefði án efa getað náð frama á því sviði. Hennar biðu ekki tækifæri til þess að nýta sína ríku hæfileika til fulls þar sem tímarnir voru aðrir í hennar ungdæmi. Raunveruleikinn knúði dyra og minnti á lífsbaráttuna sem þurfti að heyja.

Hún bjó yfir gríðarlegri orku sem eftir var tekið. Vinnusöm var hún og ennþá um nírætt dyttaði hún sjálf að húsinu, gerði við sprungur, málaði, lakkaði húsgögn, mokaði snjó úr innkeyrslunni og svo mætti áfram telja. Það eru ekki allir sem halda upp á níræðisafmæli með því að fara til Las Vegas en það gerði amma. Hún lifði lífinu lifandi eins lengi og líkaminn leyfði.

Frá því ég man eftir mér starfaði hún hjá Pósti og síma og þó hún hefði stundað ýmis störf í gegnum tíðina var eitt af hennar fyrstu störfum hjá Landssímanum. Þá vann hún á skiptiborði og tengdi saman fólk. Síðar sá hún um skiptiborð fjölskyldunnar og tengdi okkur afkomendurna saman, sagði mér frá því hvað hefði drifið á daga frændfólks míns. Það skipti hana máli að við ættmennin vissum hvert af öðru. Upplifðum okkur sem heild. Hún var ættmóðir sem umvafði okkur elsku sinni.

Hún var ekki bara amma heldur vinur minn. Hennar hinsta kveðja til mín á nú vel við. Guð veri með þér alla tíð. Þakka þér fyrir allar okkar góðu stundir saman.

Á Brekkubraut 1 mættu manni alltaf opnir armar ömmu. Þar vantaði aldrei mat en amma var dugleg við að elda og baka fyrir þá sem komu í heimsókn. Iðulega breytti hún uppskriftum til batnaðar og fram á tíræðisaldurinn þróaði hún nýja rétti. Amma fylgdist einkar vel með öllu því sem var að gerast hér á landi sem og utan þess. Stjórnmál voru henni hugleikin en einnig fylgdist hún grannt með þróun mála í tískuheiminum. Hún vissi oft meira en maður sjálfur hvað næstu straumar tískunnar myndu bera með sér. Afmælisdaga var hún líka með á hreinu og sendi oft afmæliskveðjur á ólíklegustu staði þar sem ekki var búist við þeim. Hún var mikil félagsvera og ræktaði samband við samferðamenn sína. Vegna þessa fór fátt framhjá henni og bárust fréttirnar gjarnan á Brekkubrautina fyrr en varði.

Amma var mjög dugleg og lét hvorki börn né fjarlægðir aftra sér þegar kom að því að sinna áhugamálunum. Sem sjómannskona var hún talsvert ein með börnin sín á þeirra yngri árum en þó sinnti hún á sama tíma pólitíkinni, föndri sem hún lærði í Reykjavík og sat í nefndum hjá ýmsum félögum. Þegar ég var yngri tók hún mig svo með öllum vinkonunum til Reykjavíkur í bingó en þetta keyrði hún fram að níræðu. Hún nýtti ævina vel og var alltaf vöknuð löngu á undan manni sjálfum þótt sofnað hefði verið seint. Maður sat ekki aðgerðalaus hjá henni því alltaf hafði hún ráð undir rifi hverju og sá til þess að manni leiddist ekki. Hún las fyrir mann sögur, gaf manni pening fyrir myndbandsspólum og lottói og bað mann svo öðru hvoru að fara út til að hlaupa úr sér orkuna.

Utanlandsferðir ömmu voru ófáar. Hún fór með marga hópa út sem leiðsögumaður og heyrði ég seinna sögur af útsjónarsemi hennar þegar leysa þurfti snúin mál í ferðunum. Fátt kom í veg fyrir að hún næði fram þeirri lausn sem hún taldi besta hverju sinni hvort sem tala þurfti framandi tungumál eða beita brögðum svo sem að nota hjólastól til að komast í flugvélina á réttum tíma. Þegar heim var komið hafði hún svo fundið gjafir fyrir alla í fjölskyldunni: börnin, barnabörnin, tengdabörn og jafnvel fyrir vinkonur sínar. Öll fötin sem valin voru komu í réttum litum og stærðum en hún var lunkin í að finna hvað hentaði hverjum og einum.

Margt mátti læra af þessari kjarnakonu og allt fram á síðustu stundu lagði hún manni lífsreglurnar. Ég minnist hennar með miklum söknuði en viskan og dugnaðurinn veitti mér innblástur og mun ekki hverfa úr huga mér.