Slæleg mæting helsta ástæðan

Baksvið

Anna Lilja Þórisdóttir

annalilja@mbl.is

Afar misjafnt er eftir löndum hvernig brotthvarf frá námi er skilgreint. Sumir þeirra sem teljast brotthvarfsnemendur hér á landi, myndu teljast útskrifaðir í öðrum Evrópulöndum. Álíka margir piltar og stúlkur hverfa frá námi, slök skólasókn er algengasta ástæðan og úrræði skortir fyrir ungmenni sem líður illa í skóla. Þetta er meðal þess sem kom fram á morgunverðarfundi samtakanna Náum áttum í gærmorgun þar sem fjallað var um brotthvarf úr framhaldsskólum.

„Hvenær hættir maður í skóla og hvenær hættir maður ekki í skóla?“ spurði Magnús Þorkelsson, skólameistari Flensborgarskólans, í erindi sínu. Hann sagði afar misjafnt eftir löndum hvernig brotthvarf úr framhaldsskólum væri skilgreint. Uppbygging skólakerfa, persónubundnir, kynbundnir og félagslegir þættir væri oft nefnt sem ástæður og Magnús spurði hvaða þættir væru á færi skólans að fást við.

„Brotthvarf er talið vont vegna þess að lífsgæði þeirra sem hætta eru jafnan talin verri en þeirra sem ljúka framhaldsskólanámi. Ísland sker sig þó úr í OECD-samanburði, því menntun virðist ekki vera metin til launa á jafn afgerandi hátt hér á landi og í mörgum ríkjum OECD,“ sagði Magnús. „Fjölmargt í íslenska skólakerfinu ýtir undir brottfall.“

Nemandinn ræður úrslitum

Hann sagði að nokkur hópur þeirra sem væru skilgreindir sem brotthvarfsnemendur hefði lokið tilskildum einingafjölda, en hefði engu að síður ekki lokið stúdentsprófi. „Í mörgum löndum OECD og Evrópu væri þessi hópur skilgreindur sem útskrifaður,“ sagði Magnús.

Hann lýsti þeim úrræðum sem gripið hefur verið til í Flensborg til aðstoðar brotthvarfsnemendum. „En á endanum er það nemandinn sjálfur og vilji hans sem ræður úrslitum.“

Í erindi Kristrúnar Birgisdóttur, sérfræðings í mennta- og menningarmálaráðuneytinu, kom fram að brotthvarf úr íslenskum framhaldsskólum mældist 28% í fyrravor, en ráðuneytið kallaði eftir upplýsingum frá skólameisturum framhaldsskólanna um nemendur sem höfðu horfið frá námi á vorönn í fyrra og var það í fyrsta skiptið sem slíkum upplýsingum var safnað með svo kerfisbundnum hætti.

Ekki kynjamunur

Ekki er marktækur kynjamunur í hópi brotthvarfsnemenda, 1.002 hættu námi vorið 2013, 507 piltar og 495 stúlkur. Flestir voru 20 ára eða yngri og 44,81% brottfallsins er úr fjórum skólum. Ástæðurnar sem nefndar voru eru ýmsar en sú algengasta var fall á mætingu. Önnur algeng ástæða er atvinna.

Í máli Kristrúnar kom fram að sumir í þessum hópi eiga mjög brotna skólagöngu og dæmi eru um að framhaldsskólanemendur hafi stundað nám í 5-6 skólum.

Eiga rétt á að fá hjálp

„Oft er spurt: Hvað getur skólinn gert? Ég vil frekar spyrja: hvað getur íslenska þjóðin gert fyrir þau börn sem þurfa á úrræðum að halda?“ spurði Þorbjörn Jensson, forstöðumaður Fjölsmiðjunnar í erindi sínu. Hann sagði of fá úrræði vera fyrir ungmenni sem liði illa í skólum af ýmsum ástæðum.

Fjölsmiðjan er vinnusetur fyrir ungt fólk á aldrinum 16-24 ára þar sem kostur gefst á að þjálfa sig fyrir almennan vinnumarkað eða nám. Flestir eru yngri en 18 ára og sumir eru enn í grunnskóla.„Við höfum fundið leið fyrir um 80% af þeim sem hafa verið hjá okkur, þ.e. þau hafa farið í nám eða vinnu.“

„Þó að við séum að sinna ákveðnum hóp erum við hvergi nærri að sinna öllum sem þurfa á því að halda,“ sagði Þorbjörn. „Þetta er hópur sem getur lagt heilmikið af mörkum og á skilið og rétt á hjálp.“