Guðni Jónsson

Það var aðfaranótt 18. febrúar að afi minn Guðni kvaddi þennan heim. Margar minningar bærast í huga mér um hann. Hann var allra manna hugljúfastur og trúði á það besta í fólki. Hjá afa og ömmu voru dyrnar ætíð opnar okkur barnabörnunum. Alltaf höfðu þau tíma fyrir okkur, sem og aðra. Þegar mín leið„ lá austur“ fór ég alltaf í heimsókn til þeirra. Það var gott að koma til þeirra, og sátum við saman í eldhúsinu eða í stofunni og spjölluðum saman. Tíminn leið og aldrei skipti máli hvenær maður kom eða hversu lengi maður dvaldi hjá þeim. Þeirra heimili var okkar heimili líka.

Frá því ég man eftir mér höfum við afi notið aðfangadags saman. Þetta var hátíð afa, þar sem hann var mikill matmaður. Hann vildi þá helst borða jólasósuna með skeið, og þegar borðhaldi lauk settist hann í sófann og hneppti nokkrum tölum á skyrtunni, þar sem hún varð orðin dálítið þröng.

Það eru ófáar minningarnar frá Klifi, bústaðnum okkar undir Eyjafjöllum. Þar fannst afa gaman að spila á spil, og þar var mikið gaman. Kímnigáfuna vantaði ekki hjá honum, en honum fannst gaman að stríða okkur aðeins. Hann gat alltaf komið manni til að hlæja. Einnig hafði hann dálæti á að fegra lóðina þar sem bústaðurinn okkar stóð. Þar fór afi fremstur í flokki ásamt ömmu að gróðursetja – og klippa tré eða slá himinhátt grasið.

Það voru ófá skiptin sem ég gisti hjá afa og ömmu og þar var kvöldkaffi fyrir svefninn. Þau áttu líka alltaf til vanillu-ísblóm með súkkulaði og sultu. Það var eitt sem afi þoldi ekki og það voru kettir. Ef hann sá kött í garðinum þá hellti hann yfirleitt fullri fötu af vatni eða sprautaði á þá með vatnsslöngunni þangað til þeir hurfu.

Hann afi minn var hvíldinni feginn. Loksins geta þau amma verið saman á ný. Nú hef ég eignast nýjan verndarengil, sem gætir mín og minna. Þakkir fyrir allt, elsku afi Guðni.

Það voru forréttindi að fá að alast upp í góðu sambandi við afa Guðna. Hann og amma Tóta voru alltaf tilbúin að gefa mér og öðrum barnabörnum af tíma sínum, hvort sem það var að hjálpa til við verkefni hversdagsins eða bara spjalla og hafa það gott saman. Ég minnist til dæmis frábærra tíma þegar ég rölti í heimsókn til ömmu og afa til að horfa á fótbolta sem var ansi oft. Afi tók alltaf málstað þeirra sem voru að keppa við mitt lið til að stríða þeim stutta – en góðlátlega þó. Í bústaðnum var hann óþreytandi við að láta undan okkur Frikka og fara í bíltúr þar sem við fengum að setjast undir stýri undir öruggri handleiðslu afa. Eins var hann alltaf tilbúinn til að skutla mér í sumarvinnuna í Gunnarsholt á sunnudagskvöldum og við notuðum tækifærið til að spjalla saman um heima og geima.

Það var alltaf stutt í kímnina hjá afa, sem lét ekkert tækifæri fram hjá sér fara við að grínast í okkur barnabörnunum og síðar börnunum okkar þegar þau komu til skjalanna. Dæmigert tækifæri hjá afa var til dæmis þegar amma var að predika yfir unglingnum á leið á eitthvert sveitaballið: „Gakktu nú hægt um gleðinnar dyr“ var vel þekktur frasi hjá ömmu. Þá tók afi við: „Nei, blessaður, hlauptu bara í gegn, það er miklu skemmtilegra!“ Og svo fylgdi hláturinn sem var svo einkennandi fyrir afa Guðna. En afi Guðni var fyrst og fremst góður maður. Aldrei heyrði ég hann segja styggðaryrði um nokkurn mann og alltaf var hann tilbúinn til að gera gott úr hlutunum. Ef eitthvað bjátaði á var hann fyrsti maðurinn til að reyna að leysa úr vandanum eða að minnsta kosti reyna að létta manni lund með sínu einstaka lagi. Ég kveð afa Guðna með söknuði en um leið óendanlegu þakklæti fyrir þau ár sem við áttum saman.

Eitt sinn á leið úr skóla eftir erfitt próf fékk ég far með manni heim á leið. Er við ræddum saman kom í ljós að hann þekkti vel afa Guðna og bar honum vel söguna. Þegar við ræddum nánar saman kom í ljós að afi hafði alltaf verið honum og öðrum börnum svo góður og ávallt kom hann fram við þau af virðingu og leit á þau sem jafningja. Ég átti svo eftir að heyra fleiri svona sögur af afa sem svo víða ritaði sögu sína í hjörtu fólks.

Hlýlegt var að heyra þessi orð og vita að fleira er mikils virði en námið og bækurnar. Svona var afi. Svo ljúfur og góður og glettinn. Hversu oft hann náði manni upp þegar Liverpool var í sjónvarpinu á Laufskálum 3. Einhvernveginn virtist afi alltaf halda með hinu liðinu og hafði gaman af að gera grín þegar illa gekk. Það varð hefð hjá okkur bræðrum að ganga út á Hellu til afa og ömmu og horfa á enska boltann og þiggja kökur og fleira á laugardögum. Eftir nokkur ár fórum við svo að sjá í gegnum gamla manninn sem hafði af þessum mikið gaman.

Minningarnar eru margar og góðar. Við góðar stundir undir fjöllunum þar sem vísur voru jafnan samdar og farið að keyra út á aurum. Við tókum upp kartöflur í garðinum utan við Hellu og margar góðar stundir sátum við á Breiðöldu 9 að ræða saman. Við erum stolt af afa í bankanum og þangað var gaman að koma þegar telja átti sparipeningana og leggja inn á bók hjá afa, alltaf jafn flottur.

Þungur var harmur þinn þegar amma kvaddi okkur á jólunum fyrir rúmu ári og ég veit að það hefur verið vel tekið á móti þér þegar þú lagðir af stað í þína hinstu för. Eins sárt og það er að missa og sakna þá minnir það okkur á hve gott er að þrá og elska og í hjarta mínu eruð þið saman komin á góðum stað.

Á skilnaðarstund er gott að fara yfir minningar og hugsanir og tileinka sér það besta sem ástvinir skilja eftir sig. Ég þakka afa Guðna fyrir að sýna mér að við skulum sýna ungu fólki virðingu og hlusta á það. Þannig lifir hann í hugum og hjörtum fólks. Ég þakka honum líka fyrir glettnina og stríðnina sem var öll á góðum nótum og færði lífinu lit. Áfram lifir þú í hjarta mér.

Ég sem pínulítil skotta bað afa Guðna að gefa mér tunglið. Hann svaraði af öllu hjarta: „Ég bara get það ekki, elskan mín.“ Ég man ekki eftir þessu, en í þetta var oft vitnað og grínast með í fjölskyldunni. Afi vildi allt fyrir okkur gera, það var engin spurning. Hann var ekki maður margra orða en úr augunum skein alltaf góðvild og glettni. Fasið einkenndist af prúðmennsku og kærleika. Hann var orðheppinn, laumaði út úr sér bröndurum þannig að fjölskyldan engdist úr hlátri, stríddi ömmu og ataðist í litlu börnunum. Hann var barngóður og sá alltaf til þess að það væri til appelsín í gleri og gaukaði að okkur brjóstsykursmolum og afgangabitum úr pottaskápnum.

Þegar ég lít til baka þá man ég svo vel eftir Laufskálunum, hliðinu, garðinum, eldhúsinu, bílskúrnum, lyktinni og ekki síst þessu tempói sem ríkti. Reglulegu taktföstu tempói sem kemur aldrei aftur. Afi setti upp hattinn, gekk í vinnuna, kom heim í hádeginu, fékk heitan mat, lagði sig, fór aftur í bankann, kom heim, alltaf á sama tíma. Rás eitt var útvarpið, rólyndislegur lestur frétta, sinfóníutónlist sem öllum leiddist, dægurlög sungin af Ómari Ragnarsyni og Hauki Mortens. Afi sló garðinn á föstudögum og þreif bílinn og bónaði um helgar.

Líklegast hefur verið alveg nóg að gera hjá ömmu og afa en upplifunin var sú að þau hefðu nógan tíma, mér gáfu þau allavega allan þann tíma sem ég þurfti og endalausan kærleika. Afi spilaði við mig þegar ég var lítil og kenndi mér að hjóla, amma las fyrir mig og kenndi mér að lesa. Þegar ég fullorðinn fór að koma mér upp heimili með mínum manni, þá komu þau amma og afi margar ferðir í bæinn með fulla kerru af plöntum. Afi fór í skítagallann, tók fram réttu verkfærin og gróðursetti þolinmóður undir verkstjórn ömmu. Ég er ekki viss um að honum hafi fundist gaman í garðvinnunni eins og ömmu fannst, en honum fannst gott að geta gert eitthvað fyrir fólkið sitt og tíma sinn gaf hann aftur og aftur örlátlega.

Það eru einhvernveginn litlu hlutirnir sem koma upp í hugann þegar ég minnist afa við ferðalok. Hvernig hann fór alltaf fyrstur á fætur, lyktin af kaffi og camel, hljóðin í rakvélinni og fréttunum í útvarpinu. Þegar við Lulli gistum með krakkana okkar, þá opnaði hann hæversklega inn til okkar um leið og heyrðist í ungunum og fór með þau fram, leyfði okkur að sofa. Nú er komið að honum að fá að sofa, hvíldin verður kærkomin eftir erfið veikindi. Ég hef samt á tilfinningunni að hann verði farinn að vakna fyrstur á himnum innan skamms og augun hans glettin og góðleg munu vaka yfir okkur á ný.

Nú er komið að kveðjustund. Mig langar að þakka Guðna móðurbróður mínum og Tótu fyrir allar góðu samverustundirnar í gegnum tíðina og mun geyma hlýjar minningar um þau um ókomna tíð. Í mínum huga voru þau eitt og ekki nema rúmt ár síðan Tóta kvaddi okkur. Ég er búin að þekkja þessi heiðurshjón frá því ég fæddist í húsinu þeirra á Laufskálum. Eftir að ég flutti fárra ára gömul undir Eyjafjöllin, í sveitina okkar Guðna, var alltaf svo spennandi að fara með ömmu og afa út að Hellu, þau hjónin áttu einstaklega fallegt heimili, það var svona eiginlega sólríkt, því þar var sko oft glatt á hjalla, dæturnar þrjár svo skemmtilegar, svaka skvísur og alltaf hlæjandi, Tóta með sinn verndandi faðm og endalaust góð við mig og Guðni, þessi fallegi frændi minn, með glettnisglampa í augunum og stríðnin aldrei lagt undan. Eftir að þau fluttu í raðhúsið sitt var það árviss viðburður hjá okkur Stínu í Skarðshlíð að koma við og oftar en ekki færði Stína mági sínum rjómapönnukökur sem honum þótti svo mikið góðar. Það var alltaf gaman að koma til þeirra á Hellu því maður vissi að það yrði tekið vel á móti manni meira að segja í miðju Leiðarljósi. Það var alltaf fallegt bros og hlýr faðmur sem tók á móti manni og þegar Guðni kallaði inn í eldhús „stelpurnar eru komnar“ þá kom þessi einstaki hlátur sem aldrei gleymist. Maður gat svo sannarlega gleymt sér í spjalli yfir kaffibolla og „nýbökuðu“ eins og Guðni sagði meðan hann bjástraði við að losa umbúðirnar, hann hafði sko kímnigáfu þessi elska og notaði hana óspart, yngri strákurinn minn gleymir honum aldrei, hann lá oftar en ekki í hláturskasti meðan hinn reytti af sér brandarana, enda kallaði hann Guðna sjaldan með nafni, það var alltaf „bróðir hennar ömmu sem er svo fyndinn“. Síðan lauk alltaf hverri heimsókn á því að skrifa í gestabókina góðu, það gleymdist aldrei. Ég hitti Guðna síðast, þegar við mamma fórum til hans í afmæliskaffi í fyrra, þá var af honum dregið, en elskan og fallega brosið hans var á sínum stað, núna kveður mamma bróður sinn og vin með söknuði sem og við öll hin. Það fylgir því víst að eldast, að menn sjái sífellt á eftir fleiri samferðamönnum yfir landamæri lífs og dauða, lífið er hverfult og enginn veit sitt skapadægur, þó að dauðinn sé það eina sem við getum gengið að með fullri vissu í lífinu. Við fæðumst drottni og erum hans að eilífu. Algóður Guð leggi nú Guðna frænda minn sér að hjarta og gefi honum sinn frið. Ég er þess fullviss að stór hópur góðra manna hefur tekið á móti honum fagnandi. Samúðarkveðjur sendi ég dætrum, tengdasonum og fjölskyldum þeirra.

Guðni minn, viltu biðja hana Tótu að skila dúllunni sem hún heklaði handa mér, hún hvarf nefnilega daginn sem hún dó.

Það var í janúar 1973 sem ég mætti til starfa í fyrsta sinn í Búnaðarbankann á Hellu. Mig minnir að ég hafi verið sjötti starfsmaðurinn þar en fljótlega átti þeim nú eftir að fjölga. Þetta var frábær hópur, húmorinn aldrei langt undan og þar var hann Guðni Jónsson, sem við kveðjum í dag, fremstur í flokki. Ég hef stundum hugsað um hvort það geti verið rétt munað hjá mér að hann hafi aldrei nokkurn tíma verið í vondu skapi, en – svei mér þá – ég held bara að það sé rétt. Og ég man heldur ekki eftir því að honum hafi legið illt orð til nokkurs manns.

Hann lagði alltaf gott til allra mála og gerði sér sérstakt far um að sjá spaugilegu hliðarnar á öllum málum. Sagði sögur af körlum og kerlingum úr sveitinni sem fengu mann til að veltast um af hlátri. Til dæmis söguna af konunum á biðstofunni hjá lækninum sem voru að spjalla saman og sagði önnur: „Þegar ég geng þá gapir hún, og þegar ég sest þá lokast hún. Og þegar ég geng aftur – þá gapir hún aftur.“ Og þá stoppaði Guðni og horfði á okkur og sagði svo: „Hún var sko að lýsa nýju kápunni sinni.“ Og við emjuðum af hlátri.

Starfsfólk bankans fór á árshátíðir til Reykjavíkur og við fórum í útilegur í Þórsmörk og Þjórsárdal – þetta var svo gaman, alveg ógleymanlegt; og Guðni alltaf góða sálin í hópnum.

Seinna þegar hann hafði lokið störfum og þau Tóta voru flutt austur á sand og búin að koma sér fyrir, þá heimsótti ég þau stundum. Og það var eins og áður, við drukkum úr nokkrum kaffibollum og sögðum sögur og hlógum. Og þegar ég kvaddi, þá mundu þau einmitt eftir birkiplöntu eða reynivið sem hafði sáð sér í potti hjá þeim og hvort ég gæti nú ekki komið henni niður einhvers staðar hjá mér. Þau voru höfðingjar heim að sækja og snyrtimennskan allsráðandi utanhúss og innan. Garðurinn þeirra á Laufskálum 3 var margverðlaunaður og sjálfsagt líka á Breiðöldunni. Guðni sagði mér einhvern tíma frá því hvernig þau Tóta skiptu með sér verkum í garðinum. Hann sló grasið en hún hirti um beðin. „En svo gerði ég bara beð úr öllum grasflötunum, þá þarf ég ekkert að gera,“ sagði hann og hló.

Og núna er hann Guðni okkar dáinn. Hann var orðinn þreyttur og sjálfsagt orðinn hvíldinni feginn. Ég er full gleði yfir því að hafa átt hann að vini og vinnufélaga í mörg ár en það er söknuður í hjartanu. Ég votta öllum aðstandendum mína dýpstu samúð og kveð góðan mann hinstu kveðju.

Höfðingi er orðið sem kemur fyrst upp í huga mér þegar ég minnist Guðna Jónssonar. Þetta orð notaði hann oft bæði til að hrósa og þakka. Þú ert höfðingi, Jóka mín, sagði hann stundum. Það eru ekki margir sem hafa fengið að kalla mig Jóku athugasemdalaust, en hann sagði það á þann hátt að ég tók því bara vel.

Ég kynntist Guðna í byrjun árs 1971, þegar ég kom til starfa í Búnaðarbankanum á Hellu, kvíðin og feimin og þekkti ekki marga Rangæinga. Ég fékk sæti við hlið Guðna, hann var góður leiðbeinandi og sagði mér deili á flestum sem inn komu og fylgdu oft skemmtilegar sögur. Ég held að hann hafi þekkt flesta Rangæinga á þeim tíma og örugglega alla sem voru sjálfstæðismenn. Guðni var glettinn og skemmtilegur, og sem samstarfsmaður var hann samviskusamur, nákvæmur og einstaklega vinsæll af viðskiptavinum bankans, jafnt börnum sem fullorðnum.

Ég vann við hlið Guðna í 27 ár og ég minnist þess ekki að fallið hafi styggðaryrði okkar á milli allan þann tíma. Guðni var einstakt snyrtimenni, alltaf fínn og strokinn, bíllinn alltaf gljábónaður og garðurinn sá fallegasti í þorpinu, en þar átti hún Tóta nú stóran hlut að máli.

Minningarnar eru margar, sem tengjast Guðna og Tótu, þau voru mér góðir vinir frá fyrstu tíð, sem og dætur þeirra og fjölskyldur. Fyrir þetta er þakkað í dag. Við Svavar sendum fjölskyldunni innilegar samúðarkveðjur.

Guðni minn, þú varst alltaf mesti höfðinginn.

Það er margs að minnast eftir langt samstarf í Búnaðarbankanum á Hellu. Guðni var öðlingur hinn mesti og okkur öllum mikill leiðtogi, hann kenndi okkur að verða bankafólk. Guðni var hvers manns hugljúfi, þekkti allt og alla með nafni og mótuðust viðhorf okkar til manna og málefna oft á tíðum af viðhorfum hans.

Í hugum flestra viðskiptavina var Guðni bankinn og bankinn Guðni. Það örlar enn á þessu viðhorfi hjá eldri viðskiptavinum og stundum er haft á orði að tölvurnar í dag séu ekkert hraðvirkari en hann var einn á sínum tíma. Þetta má stundum til sanns vegar færa þegar tækni nútímans klikkar. Þegar breytingar urðu í afgreiðslu og tölvurnar tóku yfir var Guðni mjög flinkur að tileinka sér tæknina.

Það voru mörg viðvikin sem Guðni einn sá um án þess að eftir væri tekið. Má þar nefna snjómokstur, að fáninn væri klár, opnað á réttum tíma, dagsetningin rétt og að henda ruslinu í lok dags. Samviskusemin var svo mikil að eitt sinn fór hann með ruslið heim, gleymdi sem sagt að setja það í tunnuna við bankann. Hann var glettinn og stríðinn en alltaf á góðlátan hátt svo enginn varð sár þó gantast væri. Það hefur sjálfsagt ekki alltaf verið auðvelt að vera lengst af eini karlmaðurinn á gólfinu með allan þennan kvennaskara, og reyna að hafa stjórn á okkur svo við misstum okkur ekki í blaðri. Þetta fórst honum vel úr hendi eins og flest sem hann tók sér fyrir hendur. Okkur leið afskaplega vel saman. Við áttum margar gleðistundir í vinnunni og utan hennar, með mökum okkar í bæjarferðum og öðrum viðburðum. Það besta sem við gátum gert ef haldið var upp á eitthvað, var að baka pönnsur, það var algjört uppáhald hjá Guðna. Seint verður fullþakkað að hafa átt hann sem vinnufélaga í svo mörg ár. Guðni var bankamaður af guðsnáð.

Þegar Guðni lét af störfum var hans sárt saknað af öllum, bæði starfsmönnum og viðskiptavinunum sem áttu stundum erfitt með að treysta okkur konunum til að gera hlutina eins vel og hann hafði gert. Guðni var töluglöggur með afbrigðum, mundi öll númer og var fljótur að finna út ef eitthvað fór úrskeiðis og sjá hvar vandinn lá. Þetta reyndum við að tileinka okkur eftir megni og megum við þakka leiðsögn hans í því. Svo stóð upp á okkur að passa litlu hlutina sem hann hafði þegjandi og hljóðalaust sinnt eins og áður var sagt.

Síðustu árin hjá Guðna hafa verið strembin og sennilega er hann hvíldinni feginn. Honum hefur verið vel fagnað á endurfundi við ástvini sína, sem horfnir eru á braut. Hann lést á afmælisdegi Báru dóttur sinnar. Að leiðarlokum viljum við þakka yndislega samveru og samvinnu í bankanum og votta fjölskyldu hans okkar dýpstu samúð. Megi minningin um góðan dreng lifa með okkur öllum um langa framtíð.

F.h. samstarfsfólks úr Búnaðarbankanum á Hellu,