Anna Björg Sveinsdóttir

Anna Björg var 19 ára og ég 17. Óli bróðir var að koma með kærustuna á Valdastaði í fyrsta skipti. Ég var full efasemda. Einhver Þorlákshafnarbredda að koma í fjölskylduna. En áhyggjurnar hurfu fljótt eftir að hún mætti á svæðið. Bauð snaggaralega góðan daginn með sinni hvellu rödd og fallega geislandi brosinu sínu. Við urðum strax vinkonur, alveg frá fyrsta degi. Það bar aldrei skugga á þann vinskap. Við vorum eiginlega eins og systur, miklir sálufélagar og samrýndar eins og sokkapar. Vorum oft spurðar að því hvort við værum systur. Hugsuðum eins, sögðum það sama á sama tíma, völdum sömu flugurnar fyrir þá mörgu laxa sem við glímdum saman við. Anna Björg var alveg einstök manneskja. Hugsaði fyrst og fremst um velferð annarra. Kunni ekki að segja nei. Heimili Önnu og Óla hefur alltaf staðið opið. Ég fékk að vera eitt af „gæludýrunum“ í Álfatúninu eins og þau kölluðu okkur sem fengum að búa hjá þeim í einhvern tíma. Eftir að þau fluttu á Valdastaði voru alltaf allir velkomnir og alltaf nóg að borða enda iðulega seilst eftir hræðslukjöti í frystinn ef minnstu áhyggjur voru af skorti. Anna Björg var snilldarkokkur. Átti sinn matjurtagarð og dekraði við kryddjurtirnar í tíma og ótíma. Svo var hún ein besta veiðikona sem ég hef kynnst og mikill náttúruunnandi. Stórt skarð er höggvið í veiðiklúbbinn okkar, Óðflugurnar. Það vantar svo mikið þegar það vantar eina, erum við Óðflugurnar vanar að segja. Fjölmargar yndislegar stundir átti ég með Önnu Björgu. Sumarbústaðarferðir, utanlandsferðir, endalausar veislur á Valdastöðum og allir veiðitúrarnir. Alltaf gaman, alltaf gleði, mikið hlegið, aldrei vesen hjá okkur en vesenið var skrokkurinn hennar. Meiri hrakfallabálki hef ég ekki kynnst í lífinu. Bæði hné ónýt, gömul íþróttameiðsl, slatti af slysum, skurðir og aðgerðir hér og þar. Svo fór bakið í slagsmálum við hrút og þegar krabbinn bankaði upp á í fyrrasumar þá sagðist hún í æðruleysi bara hafa átt það eftir. Fallega brosið dofnaði smátt og smátt og meinið sigraði að lokum. Hversu ósanngjarnt getur lífið verið. Ég geymi fallegar minningar um mína kæru mágkonu, vinkonu og veiðivinu.

Elsku Anna Björg, takk fyrir öll góðu árin. Þú lofar að hjálpa mér áfram að finna réttu fluguna.

Anna Björg vinkona mín, frænka og bekkjarsystir er fallin frá. Ég var heppin að fá að alast upp í samfélagi með Önnu Björgu, minningar mínar frá æsku og skólagöngu eru ótrúlega margar tengdar henni. Anna Björg var kletturinn í hópnum hvort sem við vorum við leik eða í skólanum. Hún var bráðþroska krakki, bæði andlega og líkamlega, stór og öflug miðað við okkur hin og sáttasemjarinn í hópnum ef þess þurfti með. Það var einhvern veginn alltaf svo gott að vera í návist hennar.

Strax í æsku tengdumst við einstökum og ljúfum böndum sem aldrei hafa rofnað þó svo að á stundum hafi tognað verulega á þeim. Þessi bönd áttu þann góða eiginleika að þegar við hittumst eða heyrðumst í síma skruppu þau saman og við urðu jafn sterk og ljúf og þegar við vorum stelpuskjátur.

Við vorum jafnöldrur og bekkjarsystur í einstaklega samheldnum bekk sem hefur haft þann sið að hittast nokkuð reglulega. Síðast í haust hittumst við nokkur úr bekknum í tilefni af 35 ára fermingarafmælinu. Anna Björg komst ekki, hún var upptekin í baráttunni við krabbameinið sem lagði hana að velli föstudaginn 13. mars. Það hefur verið óskrifuð regla hjá bekknum að byrja á því að hittast í kirkjugarðinum í Þorlákshöfn þar sem tvö úr bekknum eru jarðsett. Þorbergur sem lést úr hvítblæði 30. maí 1979 og Auður sem drukknaði í höfninni 8. des. 1979 í bílslysi, sem Anna Björg og bekkjarsystir okkar, Hafdís Guðmunds, björguðust úr. Það var einstök stund sem við áttum saman nokkur úr hópnum þetta kvöld í kirkjunni áður en við gengum út í garð. Þá ræddum við veikindi Önnu Bjargar og baráttu hennar framundan, sameinuðumst í þögninni og sendum til hennar góðar hugsanir og strauma. Ég veit að ég get lofað því fyrir hönd hinna bekkjarsystkinanna að við eigum örugglega eftir að gera okkur ferð í Kjósina þegar við hittumst næst og að við munum kveikja á kerti og leggja blóm á leiðið hennar Önnu Bjargar.

Í nokkur ár fórum við vinkonurnar saman og veiddum í bæjarlæknum á Valdastöðum í byrjun september. Veiðiklóin Anna Björg átti ekki í vandræðum með að fá fisk en öðru máli gegndi um mig. Henni leið ekki vel með að senda vinkonu sína heim fisklausa og lagði ýmislegt á sig til að bjarga því.

Meðal annars datt hún í ána og varð rennvot frá toppi til táar. Hún fann það fljótlega út að einfaldasta leiðin var sú að hringja í Óla sinn til að redda málunum sem hann gerði að sjálfsögðu. Það voru dýrmætar stundir sem við stöllurnar áttum saman á bökkum Laxár í Kjós, bara tvær og ræddum um lífið og tilveruna og hvað við vorum heppnar með örlög okkar í lífinu. En enginn veit sína ævi fyrr en öll er. Við sáum ævilok Önnu Bjargar ekki fyrir svona snemma, við ætluðum báðar að verða gamlar kerlingar og veiða saman í ellinni.

Um leið og ég votta Óla Helga, Þórdísi, Óla Geir og Sigrúnu, foreldrum Önnu Geirlaugu og Sveini, tengdaforeldrunum Ólafi Þór og Þórdísi og öðrum aðstandendum samúð mína vil ég þakka Önnu Björgu fyrir samfylgdina. Minning hennar lifir meðal okkar sem vorum svo gæfusöm að kynnast henni.

Á votum og vindasömum degi missti Kjósin einn af sínum öflugustu bústólpum. Hin samheldna fjölskylda á Valdastöðum missti máttarstoð sem hefur í rúm þrjátíu ár staðið vaktina í sauðburði, komið heyi í hús, henst á eftir skjátum í smalamennsku og smám saman tekið æ meiri ábyrgð á rekstri hins blómlega bús. Þegar þú tekur við skráningum í ærbókina er ábyrgðin orðin ærin.

Vætusumarið 1983 var hið fyrsta af fjölmörgum sem ég gegndi stöðu ráðsmanns á Valdastöðum. Þolanleg frammistaða á reynslutíma í sauðburðinum tryggði mér ráðningu út sumarið. Let's Dance með David Bowie var hljóðheimur sumarsins sunnan undir Reynivallahálsi. Fljótlega fór að kvisast að vertíðin í Þorlákshöfn þann veturinn hefði verið frænda mínum Óla Helga óvenju happadrjúg. Upp úr því fór að verða töluverður spenningur á bænum þegar von var á Önnu Björgu austan að þegar vaktafrí var í Skálanum. Við biðum þolinmóð í Subarunum við þjóðveginn þangað til að Sæmundur skreið yfir Laxárbrúna og út stökk Anna með sitt breiða bros, þó örlítið feimin til að byrja með. Það leið ekki á löngu áður en feimnin vék fyrir dillandi hlátri og raust í hærri kantinum sem féll vel að umræðunum við krásum hlaðið eldhúsborðið. Ekki lét hún orðin nægja heldur tók strax virkan þátt í störfum og leik Kjósverja. Laxveiði er fólkinu á Valdastöðum í blóð borin en það kom fljótt í ljós að austfirskur ættbogi og uppeldi í Þorlákshöfn myndu duga Önnu og vel það á árbakkanum. Þeir voru dregnir ófáir á land laxarnir hvort sem það var úr Straumunum með Óðflugunum eða úr Laxánni svo ekki sé minnst á blessaða Bugðuna. Elja, bjartsýni og örlítið af þrjósku eru nauðsynlegir eiginleikar góðs veiðimanns. Anna Björg var góður veiðimaður.

Anna Björg kom í Kjósina með sinn kraftmikla persónuleika, breiða bros og eilífan vilja til verka sem urðu svo áreynslulaust órjúfanlegur hluti þessa Valdastaðakarakters sem hver sem þangað kemur þekkir vel. Samfélagslegar stoðir Kjósarinnar, hvort sem það eru kvenfélag, bókasafn eða sveitarstjórn hafa notið þessara eiginleika Önnu Bjargar og ímynda ég mér að þær verði ögn rýrari án þeirra.

Veturinn hefur verið langur og erfiður en framundan er sauðburðurinn sem var alltaf í uppáhaldi hjá Önnu. Þá hörfar veturinn, dagurinn teygir sig langt inn í nóttina og ný líf kvikna. Við komum saman, fjölskylda og vinir, þökkum fyrir góðan tíma með góðri vinkonu en syrgjum að sá tími verði ekki lengri. Megi allar góðar vættir styðja og styrkja fjölskyldu Önnu Bjargar á erfiðum tímum.

Línan leggst fagurlega út fyrir skilin, berst mjúklega niður að Strenghorninu og á nákvæmlega réttum stað strekkist á henni og kunnuglegt bros veiðikonunnar í ánni til okkar sem sitjum á bakkanum gefur til kynna að hann sé á. Veiðiklóin klikkar ekki í tökunum. Hún klikkaði heldur aldrei á því að vera í rauðu sokkunum og helst líka rauðu peysunni ef hún fór til veiða. Líklega hefur það eitthvað haft að segja með aflasældina. Bjarta brosið hennar Önnu Bjargar mun sitja áfram í sálum okkar hinna í okkar árlegu veiðiferðum í Straumana í Borgarfirði.

Við Óðflugurnar sjö höfum farið þar saman til veiða í 24 ár. Anna Björg var gríðarlega stór persóna. Laðaði að sér fólk úr öllum áttum með einstakri nærveru og hlýju. Þessi hressa, kraftmikla, hláturmilda aflakló, matgæðingurinn, vinurinn, bóndinn, stelpan úr Borgarfirði eystri sem sagði allar skemmtilegu sögurnar og orðatiltækin þaðan – Þorlákshafnarstelpan sem varð að bóndanum í Kjósinni og féll eins og flís við samfélagið.

Nú hefur stórt skarð verið höggvið í okkar hóp. Vorvindar þjóta og líður að veiðitíma. Eitthvað verða hlátrasköllin daprari við ána okkar óendanlegu í sumar sem áfram mun renna djúp og breið til sjávar. Hver spyr nú: „Hefur einhver séð Simmsarana mína?“ Hver raular nú „Summertime“ um leið og hún hnýtir fluguna fimlega á tauminn? Hver grillar nú hamborgarana á pallinum í hádeginu og dillar sér með „I feel good“ í botni, með campari/appelsínusafa innan seilingar? Hvernig förum við að? Það vantar svo mikið þegar það vantar eina.

Kvenveiðifélagið Óðfluga,

Þá er þessari stuttu en snörpu orrustu Önnu Bjargar lokið með sigri vágestsins. Þeir sem fylgdust með framvindu mála gerðu sér fljótlega grein fyrir að þessi barátta yrði einstefna. Því miður í öfuga átt. Vonlaus bardagi hennar var hetjulegur eins og hennar var von og vísa. Það verður að sættast við orðinn hlut, þó sárt verði. Það mun taka langan tíma.

Ég kynntist Önnu Björgu skömmu eftir að ég kynntist eiginmanni hennar við laxveiðar í Laxá í Kjós á níunda áratugnum. Anna Björg var mér afar kær. Við áttum skap saman og aldrei bar skugga á okkar vináttu öll þessi ár. Hún var einstök, með afbrigðum geðgóð og skemmtileg. Brosmildi og yndislegt hjartalag hennar var alþekkt á Borgarfirði eystra, í Þorlákshöfn og loks í Kjósinni. Þar varð hún fljótlega örugg og skelegg bústýra, setti rækilega svip sinn á Valdastaði og sveitina. Þar fór ekkert mannlegt fram hjá henni. Hún er með skemmtilegri konum sem ég hef kynnst og ég sá hana sjaldan skipta skapi. Það var einna helst að hún hvessti sig við okkur félagana á yngri árum ef henni fannst farið fram úr hófi í ýmsum efnum.

Barngóð var hún með afbrigðum. Yngri dóttir mín dáði hana mikið sem barn og kallaði hana Ömmu Björgu. Önnu Björgu líkaði þessi afbökun á nafni sínu afar vel og hafði oft á orði og hló. Hún vissi að fátt er fimm ára gamalli hnátu kærara en amma sín. Þetta segir margt um Önnu Björgu. „Þú blekkir ekki börn“ hefur verið sagt. Enda blekkti hún aldrei neinn. Stálheiðarleg og með ríka réttlætiskennd. Lífsviðhorf hennar voru einföld. Fjölskylda og vinir voru í fyrirrúmi. Hún var stolt af uppruna sínum, heimilinu og Kjósinni. Hjálpsöm, skilningsrík og umfram allt traust kona. Gott geðslag hennar var ávallt einkennandi og með kærleiksrík augu í fallegu andliti.

Samverustundir voru margar með Önnu Björgu í gegnum tíðina. Minnisstæðar sumarbústaðaferðir. Heimsóknir á Valdastaði með og án barna og barnabarna eru eftirminnilegar. Valdastaðir voru eins og félagsmiðstöð þegar sauðburður stóð yfir, einnig þegar kúnum var hleypt út að vori og allt fram eftir sumri, að réttum að hausti – öllum borgarbörnum til mikillar skemmtunar. Ekki má gleyma heimalningunum. Barnaskarinn var oft mikill á Valdastöðum, sem jók álagið á húsfreyjuna á annars annasömu heimili. Því tók Anna Björg með brosi á vör og „gaf svo á garðann“ því ekkert barn fór svangt frá Valdastöðum. Sérkapítuli eru ógleymanlegar veiðiferðir í margar laxveiðiár og auðvitað í Laxá í Kjós. Anna Björg var fljót að ná góðum tökum á laxveiði og varð feikilega góður flugukastari. Í veiðiferðum okkar – eins og í hversdagslegu lífi – komu helstu eiginleikar hennar í ljós; dugnaður, ósérhlífni, útsjónarsemi að ógleymdri kímnigáfunni.

Það voru forréttindi að kynnast Önnu Björgu og eiga með henni ógleymanlegar stundir. Hún var mæt kona og eftirminnileg. Hennar mun ég minnast um aldur og ævi.

Ég votta Óla Helga, Þórdísi, Óla Geir, foreldrum, tengdaforeldrum og öðrum ástvinum mína dýpstu samúð.

Við kveðjum í dag Önnu Björgu vinkonu okkar. Við sitjum eftir með allar góðu minningarnar, litla Anna Björg með sína yndislegu glaðværð og dillandi hlátur. Hún ólst upp í Þorlákshöfn og okkur er minnisstætt þegar barnahópurinn var að leikjum bæði úti eða inni, þá var Anna Björg alltaf glöð og kát og stráði geislum sólar í kringum sig. Fjölskyldur okkar höfðu mikil samskipti og Anna Björg var tíður gestur á okkar heimili. Tíminn leið og þegar Anna Björg kom til okkar sem fullorðin kona fylgdi henni alltaf gleði í húsið.

Við hjónin kveðjum góða vinkonu með þökk fyrir tryggð og vináttu alla tíð. Eiginmanni og börnum, Geiru, Sveini og bræðrum og tengdafólki hennar vottum við samúð okkar.

Blessuð sé minning hennar.