Matthías Biering Jakobsson fæddist 31. mars 1936. Hann lést 8. desember 2015.
Útför Matthíasar fór fram 14. desember 2015.
Ég minnist afa Matta sem sérlega ljúfs, spjallgóðs, duglegs, gjafmilds og góðs afa. Hann var skipstjóri sem þekkti sjóinn og lífið í sjónum. Það var alltaf notalegt að hitta afa Matta og mikið sem ég á eftir að sakna þess að heyra hann ávarpa mig „nafna mín“ eins og hann gerði alltaf.
Ég á eftir að sakna þess að spjalla við hann um daginn og veginn. Afi sagði sögur frá ferðalögum til fjarlægra landa og stóð þá Indland upp úr.
Afi Matti talaði hátt og mikið og á ég minningu um að þegar ég var lítil stelpa og afi kom í heimsókn þá þurfti maður ævinlega að hækka hljóðið í sjónvarpinu þegar hann var að spjalla við mömmu og pabba.
Ég minnist jólaboðanna hjá afa og ömmu Helgu á jóladag þar sem borðað var hangikjöt og bláberjadesert sem afi hafði búið til.
Afi hafði mikinn áhuga á mat og að gleðja aðra með mat. Maður kom ekki í heimsókn öðruvísi en að fá vöfflur sem hann bakaði og svo leysti hann mann út með berjum sem hann hafði tínt, flatkökum sem hann hafði bakað, fisk sem hann hafði veitt, kartöflum sem hann hafði ræktað eða öðru góðgæti. Harðfiskurinn hans var sá besti.
Börnin mín eru gæfurík að hafa fengið að kynnast þessum höfðingja og því hvaðan hann kom. Ferðin okkar til Grímseyjar á æskuslóðir hans var okkur öllum dýrmæt.
Ég er lánsöm að hafa átt afa Matta að öll þessi ár. Það verður ekki eins að koma heim til Dalvíkur. Elsku besti afi minn, hvíl í friði.
Ég sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt,
þig umvefji blessun og bænir,
ég bið að þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta,
þá sælt er að vita af því,
þú laus ert úr veikinda viðjum,
þín veröld er björt á ný.
Ég þakka þau ár sem ég átti
þá auðnu að hafa þig hér,
og það er svo margs að minnast,
svo margt sem um hug minn fer,
þó þú sért horfinn úr heimi,
ég hitti þig ekki um hríð,
þín minning er ljós sem lifir
og lýsir um ókomna tíð.
(Þórunn Sigurðardóttir)
Matthildur Jónsdóttir.
Þegar ég var að læra stjórnmálafræði hjá virtum kennurum í háskóla í París fannst mér fátt jafn gott og fræðandi og að ræða heimsmálin við afa heima í stofu á Dalvík. Hann bjó nefnilega yfir þeim eiginleika að geta sagt í örfáum orðum það sem tók heimspekinga 500 blaðsíður að útskýra. Og að hugsa hlutina á einfaldan hátt er eitthvað sem ég lærði af afa Matta. Og þó hann gerði oft grín að heimspekingunum sem ég talaði um við hann þá finnst mér hann vera einn af þeim!
Ég er mjög þakklát afa að hafa komið og heimsótt okkur Viktor þegar við bjuggum í Frakklandi, ég man ennþá eftir því þegar hann kom til Parísar frá London og var varla stiginn út úr bílnum þegar hann leit í kringum sig og tilkynnti að London væri bara sveitabær miðað við París. Frakkinn í mér kunni að meta það. Afi skoðaði Versali og þar var tekin mynd af honum sem Lúðvík 16. og ég verð að viðurkenna að þessi búningur fór Grímseyingnum vel. Allir sem hann kynntist úti urðu mjög hrifnir af honum, og oftar en einu sinni er spurt um sjómanninn Matthías (lesist með frönskum hreim) á götum Parísar. Hann var alltaf duglegur að senda lambalæri, laufabrauð og ekki síst harðfisk, og var svo glaður þegar ég sagði honum að allt hefði klárast um leið. „Er það ekki,“ sagði hann þá og í gegnum símann sá ég hann fyrir mér kinka kolli.
Elsku afi Matti, bið að heilsa ömmu Theresu og afa Jacques sem þú þekkir þarna uppi. Við Inga förum vonandi aftur fljótlega til Grímseyjar til að kenna á þínum slóðum. Takk fyrir að hafa verið einstakur afi og ég hlakka til að halda lífi mínu áfram með þig í hjartanu. Núna hlustum við Lilja og Símon örugglega aðeins betur á pabba og Viktor þegar þeir tala endalaust um veiði og báta því við vitum að þeir lærðu þetta allt hjá þér í gegnum öll þessi ár sem þið eydduð saman úti á sjó, við árbakka eða inni í skúr. Gaman að sjá hvað pabbi líkist þér.
Í lokin vil ég vitna í litla frænda minn Þröst (annan þriggja ára heimspeking): „Ég er svo heppinn að eiga svona góða fjölskyldu.“
Þín
Lea, Viktor, Lilja og Símon.
Hver minning dýrmæt perla að liðnum lífsins degi,
hin ljúfu og góðu kynni af alhug þakka hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem gleymist eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að kynnast þér.
(Ingibjörg Sigurðardóttir)
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(Valdimar Briem)
Við kveðjum með miklum söknuði yndislegan afa. Nú hlær hann með hinum englunum og segir þeim allar skemmtilegu sögurnar sínar sem okkur fannst alltaf svo gaman að heyra. Hvíldu í friði og ljósi, elsku afi. Nú veiðir þú, verkar og matreiðir fisk, bakar flatbrauð og ræktar garðinn á betri stað.
Sæunn, Kolfinna og Arey.
Fyrsta minning Aldísar um Matta var þegar hún renndi í hlaðið á Öldugötunni þar sem bílskúrshurðin var opin í hálfa gátt og mátti sjá glitta í Matta fyrir innan í óðaönn að steikja flatkökur undir gasloga. Hann bakaði bestu flatkökur í heimi og það var dásamlegt að fylgjast með honum við þá iðju sína.
Hann fór mikinn í brekkum fjallanna á Dalvík í berjatínslu. Tíndi tugi lítra og lét ekki holugeitungana sem bitu hann grimmt eða miklar rigningar stöðva sig. Hann smitaði mann af áhuga sínum á þessu frábæra áhugamáli og við fórum í berjaferðir norður á hverju hausti. Krafturinn í Matta var svo mikill að ekki var nóg að tína allan daginn heldur voru öll ber hreinsuð að kvöldi og einnig ber okkar sem komum að sunnan til að tína ber. Matti lét auðvitað góð ráð og uppskriftir fylgja með.
Matti talaði sitt sérstaka mál. Grímseyingur og skipstjóri sem hafði marga fjöruna sopið og kallaði ekki allt ömmu sína. Við heyrðum hann tala um duglegan, gamlan mann sem „snarbratt helvíti“ og ófáir voru þeir veðurfrasarnir: „bullandi logn og norðan andskotans kuldasteyta“.
Matti gerði ekki greinarmun á fólki og var ljúfur við alla menn og dýr. Hann kom fram við okkur eins og börnin sín og kærleikurinn á milli okkar var mikill. Hann hafði alltaf áhuga á því sem við vorum að gera og starfa. Matti tók ávallt á móti okkur með bros á vör og okkur þótti einstaklega vænt um hann.
Þó slokknað hafi á lífsljósi Matta, sama dag og slökkt er á friðarljósinu í Viðey, þá lifir hann ljóslifandi í huga okkar allra.
Blásið, blásið vindar,
í björtu seglin hans,
svo fleyið beri hann
fljótar til lands.
Syngið við hann bylgjur,
og þú, blástjarna, skín.
Vísið honum, vísið honum
veginn til mín.
Svífið, hvítu álftir,
og sjáið, hvar hann er.
Komið svo til baka
og hvíslið því að mér.
Berið honum ástarkveðju
Unu litlu frá.
Kyssið þið hann, sólargeislar,
kinnina á.
(Davíð Stefánsson)
Úlfhildur, Aldís og Urður,
Ágústa, Hörður, Hörn og Aaron, Óli, Ólöf og Gabríel.
Finnbogi Jónsson.
Í Volvonum á leið út eftir fræddi hann mig um misjöfn veðurskilyrði á Akureyri og Dalvík. „Ég get nú sagt þér það, vinur minn, að það getur verið arfavitlaust veður á Akureyri en rjómablíða á Dalvík.“ Hann sagði mér frá því að nokkrir Dalvíkingar hefðu keypt verksmiðju í Garðabæ, vildu flytja hana til Dalvíkur til að skapa vinnu fyrir heimamenn og töldu að það væri hægt að græða á henni. Það varð úr að ég réðst til þeirra og um sumarið fékk ég að búa heima hjá Matthíasi. „Þú ert nú ekkert of góður fyrir forsetarúmið,“ sagði hann og vísaði til þess að þáverandi forseti hafði gist hjá þeim á kosningaferðalagi. Ég var alltaf velkominn og ætíð var hann tilbúinn að leggja gott til málanna.
Matthías var hafsjór af fróðleik og gat sagt endalausar sögur af sjómennsku sinni bæði hér við land og á síldinni í Norðursjónum. Honum féll nánast aldrei verk úr hendi. Á kvöldin sat hann og hnýtti spyrður. Eitt árið byggði hann sumarbústað í innkeyrslunni. Hann eldaði dýrindis mat. Skreiðarstappa Matta Jak er nánast landsþekkt fyrirbrigði. Svo súrsaði hann sviðalappir, þar til þær urðu svo mjúkar „að það mátti sneiða þær með ostaskera“.
Hann var kröfuharður í eigin garð og annarra. Hann taldi gæði vörunnar skipta öllu fyrir afkomu fiskvinnslunnar og plastverksmiðjunnar. Hann vildi stöðugt gera hlutina betur og nota bestu tækni til framleiðslunnar. Í fiskvinnslunni varð saltfiskurinn að vera betri en hjá öðrum og skreiðin sömuleiðis.
Matthías lét sér ekki bregða þótt ýmislegt dyndi yfir á upphafsárum Sæplasts. Það var ekki auðveldara þá að ná í fjármagn en nú. „Við vorum reknir út úr bankanum eins og barðir hundar,“ sagði hann eftir fund með bankastjórum eins aðalbanka landsins. Þegar Byggðastofnun veitti lánsloforð upp á 1,5 milljónir króna þá var hann ásamt tveimur öðrum sómamönnum reiðubúinn að veðsetja íbúðarhúsið sitt. Allt fór það vel að lokum eins og í góðu ævintýri.
Eðlilega lengdist á milli funda okkar eftir því sem árin liðu. Hann var orðinn veikur þegar ég heimsótti hann í sumar en hugurinn var enn við sjóinn, afurðir hans og markaði. Hann stóð upp og leit í átt að verksmiðju Sæplasts og sagði eitthvað á þá leið að það mætti sjá að hann hefði átt þar leið um.
Eins og ævinlega talaði hann líka um börnin og barnabörnin sem geta yljað sér um ókomin ár við minningar um frumkvöðul og athafnamann sem hvergi mátti vamm sitt vita. Ég votta þeim djúpa samúð.
Ég verð forsjóninni ævinlega þakklátur að hafa kynnst öðlingnum Matthíasi Jakobssyni.
Pétur Reimarsson.
Við eigum bara góðar minningar af þessum ljúfum stundum sem við áttum saman á Öldugötunni, þangað var maður alltaf velkominn. Oft var saltkjöt og baunir í boði eða nokkrar vöfflur með miklum rjóma (afleiðingar rjómans sjást enn á okkur Sylvie í dag) og ber, humar frá Suðurlandinu, svo var góður kaffi- og kakóilmur þarna inni og stundum fékk maður sér smá koníak á kvöldin.
Maður fór alltaf sáttur eftir nokkra daga heima hjá Matta og í töskunum okkar var alltaf mikið til að borða næstu vikurnar í Frakklandi.
Frá frönskum aðdáendum,
Marie-Paule og Sylvie.
Hér er einfaldlega lýst hlutskipti gæfumanns á langri ævi.
Nú er þessi maður horfinn yfir móðuna miklu, þessi maður sem hafði svo gaman af að segja frá og hrein unun var á að hlusta. Þeim stundum var vel varið sem rætt var við Matthías Jakobsson og þegið kaffi og meðlæti, hlustað á frásagnir hans eða skoðanir á mönnum og málefnum. Minningin um þennan öðling mun lifa.
Við Sigurbjörg sendum ættingjum og vinum okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Geir A. Guðsteinsson.