Njörðum gefin ný von

Stjörnustríðsmyndirnar eftir George Lucas hafa fylgt mér frá því að ég man eftir mér. Star Wars: A New Hope (1977), The Empire Strikes Back (1980) og Return of the Jedi (1983) eru á meðal minna uppáhaldskvikmynda, og er þá líklega vægt til orða tekið.

Að sama skapi voru „Nýju myndirnar“ sem komu út á árunum 1999 til 2005 einhver mestu vonbrigði kvikmyndasögunnar að mínu mati. Svo virtist sem Lucas hefði algjörlega misst sjónar á því í hverju töfrar myndanna fólust. Í staðinn fyrir geimævintýri og flugbardaga komu umræður í geimþinginu um fundarstjórn forseta, í staðinn fyrir trúverðugar tæknibrellur komu tölvuteiknuð atriði sem litu ekki sérlega vel út á sínum tíma og því síður nú tíu árum seinna. Þá hafa stöðugar „viðbætur“ Lucas og breytingar á gömlu myndunum mælst frekar misjafnlega fyrir meðal „Stjörnustríðsnjarða“.

Það voru því blendnar tilfinningar þegar tilkynnt var í október 2012 að Disney hefði keypt réttinn að Stjörnustríðsmyndunum af Lucas og að kvikmyndarisinn hygðist gefa út nýjan þríleik sem ætti að eiga sér stað á árunum eftir Return of the Jedi . Síðan þá hafa aðdáendur bálksins fylgst grannt með framvindunni, leikaravali og alls kyns fréttum af kvikmyndagerðinni. Biðin hefur verið löng og spennustigið í algjöru hámarki. Það er síðan skemmst frá því að segja að afraksturinn var svo sannarlega biðarinnar virði.

Mátturinn vaknar er „stjörnustríðslegasta“ kvikmynd sem gerð hefur verið frá árinu 1983, og allt í henni rímar fantavel við það sem gerðist í þeim gömlu. Mætti nánast kalla hana ástarbréf til gömlu kvikmyndanna, en sem betur fer er mjög lítið af anda hinna nýrri.

Á sama tíma tekst handritshöfundunum, J.J. Abrams, Michael Arndt og Lawrence Kasdan, að búa til nýja og aðsteðjandi hættu sem hetjur nýrrar kynslóðar þurfa að takast á við. Með öðrum orðum, þá sést langar leiðir að kvikmyndin er gerð af mikilli ást og virðingu við þær upphaflegu, en hún tekur sér jafnframt stöðu við hlið þeirra sem mynd sem gengur fullkomnlega upp á eigin verðleikum.

Hið magnaða handrit, sem ber augljóst handbragð Lawrence Kasdan ( Empire Strikes Back ), leiðir til þess að Mátturinn vaknar er best leikna myndin af öllum sjö Stjörnustríðsmyndunum. Það hallar á engan þó ég nefni sérstaklega Daisy Ridley í hlutverki Rey, sem var tiltölulega óþekkt nafn áður en tökur hófust. Ridley má líklega eiga von á því að verða að einni skærustu stjörnu alls bálksins. Þá nær hún einstaklega vel saman við John Boyega og karakter hans, Finn, og eru samskipti þeirra einn helsti lykillinn að myndinni.

Helstu vonbrigðin eru þau að karakter Gwendoline Christie ( Game of Thrones ), hin illa Captain Phasma, er ekki notaður meira, en þar voru möguleikar svo sannarlega fyrir hendi. „Gömlu brýnin“ úr fyrri kvikmyndunum, þau Harrison Ford, Carrie Fisher og Mark Hamill, snúa síðan öll aftur og hjálpa til við að lyfta þessari á hærra plan. Ford er sérstaklega í essinu sínu sem smyglarinn Han Solo.

Tæknibrellur eru fyrsta flokks, með einungis smáhnökrum hér og þar. Abrams gaf það út að hann myndi treysta miklu meira á „raunverulegar“ brellur en gert var í „nýju myndunum“, og það sést langar leiðir, án þess þó að tölvutæknin sé skilin útundan. Það er þó tölvutæknin sem bregst í tvö skipti, þar sem tveir af tölvuteiknuðu karakterunum verða ögn gervilegri en þörf var á. Það dregur þó ekki úr gæðum verksins svo nokkru nemi.

Eitt af því sem hefur fylgt Stjörnustríðsmyndunum frá upphafi er hin einkennandi tónlist John Williams, og er Mátturinn vaknar þar engin undantekning. Það kom mér þó á óvart að tónlistin var á vissan hátt lágstemmdari en í fyrri myndum, og kannski ekki jafneftirminnileg. Gömlu leiðarstefin eru hins vegar öll á sínum stað, einkum þemalag Máttarins, en hann er, eins og gefur að skilja, í stóru hlutverki.

Ég hló, ég grét, ég saup hveljur. Ég sat þögull í losti, ég fagnaði hástöfum. Mátturinn vaknar ber byrðina sem henni hefur verið falin á hendur mjög vel. Segja má að leikstjóranum JJ Abrams hafi tekist að kveikja nýja von í brjóstum Stjörnustríðsaðdáenda, þar sem engin von var áður um að hefja mætti bálkinn aftur til vegs og virðingar.

En, hvers vegna ætti að taka mark á mér, forföllnum Star Wars-aðdáanda? Ekki gera það. Hlustið frekar á konuna mína sem hefur aldrei deilt aðdáun minni á kvikmyndunum: „Í fyrsta sinn fattaði ég þetta,“ sagði hún. Ég get ekki hugsað mér nein sterkari meðmæli með Mátturinn vaknar en það.