„Við erum að gera grundvallarbreytingu á stuðningi við félagslega kerfið“

Viðtal

Agnes Bragadóttir

agnes@mbl.is

Frumvarp Eyglóar Harðardóttur, félags- og húsnæðismálaráðherra, um nýtt félagslegt leiguíbúðakerfi, (almennar leiguíbúðir) gerir ráð fyrir því að 2.300 slíkar íbúðir verði reistar á næstu fjórum árum.

„Þetta er gífurlega stórt mál. Við erum að gera grundvallarbreytingu á því hvernig stuðningi hins opinbera, ríkis og sveitarfélaga, verður háttað í þessu nýja félagslega leiguíbúðakerfi,“ sagði félagsmálaráðherra í samtali við Morgunblaðið í gær. „Við munum ekki lengur tengja stuðninginn við lánveitingar frá Íbúðalánasjóði, heldur verður þetta í formi stofnframlaga,“ sagði Eygló.

Í frumvarpinu er gert ráð fyrir því að ríkið leggi fram 18%, sveitarfélög 12% og kaupandi sjái um70% fjármögnunarinnar.

Eygló segir að þetta eigi að leiða til þess að greiðslubyrði leigjendanna eigi ekki að verða meiri en 20% til 25% af tekjum þeirra.

Sömu tekju- og eignamörk

„Það verða sömu tekju- og eignamörk í þessu kerfi og verið hafa í núverandi kerfi, þar sem félög hafa sótt um 3,5% félagslegu íbúðalánin hjá ÍLS,“ sagði Eygló.

Þótt ráðgert sé að 2.300 félagslegar leiguíbúðir verði reistar á næstu fjórum árum, bendir Eygló á, að verið sé að búa til framtíðar lagarammann um fjármögnunina. Það verði tekin ákvörðun á hverju ári með fjárlögum, hversu miklum fjármunum ríkissjóður ráðstafi í stofnframlög árið eftir, eins og kemur fram í fylgiskjali fjármálaráðuneytisins með frumvarpinu.

„Við erum búin að lofa því, í tengslum við kjarasamninga, að veita stofnframlög til allt að 2.300 íbúða á næstu fjórum árum og hámark 600 íbúðir á ári. En það kemur einnig fram í yfirlýsingu okkar frá því að kjarasamningarnir voru gerðir í vor að þörfin verður endurmetin að loknum næstu fjórum árum,“ sagði ráðherra.

Eygló bendir á að Íbúðalánasjóður hafi verið að lána á 3,5% vöxtum til u.þ.b. 250 félagslegra leiguíbúða á ári að meðaltali, þannig að hér verði um verulega aukningu að ræða.

Aðspurð hvenær hún geri sér í hugarlund að frumvarpið verði að lögum sagði Eygló: „Þegar ég hef mælt fyrir frumvarpinu fer það til velferðarnefndar. Þetta er stórt mál og það þarf að gefa þinginu og samfélaginu ráðrúm til að fara yfir málið og skila inn umsögnum. En þetta er líka hluti af forsenduákvæðum kjarasamninga, sem munu koma til endurskoðunar í febrúar, þannig að ég tel mikilvægt að þingið nái að ljúka málinu fyrir þann tíma.“

Erum að taka stórt skref

„Ég tel að með þessu frumvarpi séum við að taka stórt skref í átt að nýja húsnæðiskerfinu, sem verkefnisstjórn um framtíðarskipan húsnæðismála lagði til að við myndum taka upp. Við erum að hætta með ákveðna tegund af lánum, sem Íbúðalánasjóður hefur verið að veita, þannig að það jafnar þá möguleika annarra fjármálafyrirtækja til þess að fjármagna líka félagslega leiguíbúðakerfið að hluta, auk þess sem við erum að gera það sem við lofuðum, með því að koma verulega til móts við aðila vinnumarkaðarins,“ sagði Eygló.

Hún segir að þetta frumvarp eigi ekki að leiða til nýrra útgjalda fyrir ÍLS varðandi reksturinn, því hann muni hætta með 3,5% lánin til félagslegra leiguíbúða. Hún segist telja að það sé lykilatriði, að með tilkomu hins nýja kerfis og ekki hvað síst með hinum svokallaða Húsnæðismálasjóði, þá verði þetta nýja kerfi sjálfbært með tíð og tíma og muni jafnvel ekki þurfa á sérstökum stofnframlögum að halda frá hinu opinbera, þegar fram líða stundir.