Allir velkomnir meðan húsrúm leyfir

Valgerður Þ. Jónsdóttir

vjon@mbl.is

Í Jónshúsi í hjarta Kaupmannahafnar koma Íslendingar aldrei að tómum kofunum, svo notað sé öfugmæli um þetta fimm hæða glæsihús í hjarta borgarinnar, steinsnar frá aðalsamgönguæðinni Nørreport. Húsið iðar af lífi frá morgni til kvölds og Halla Benediktsdóttir, nýráðinn forstöðumaður, hefur í nógu að snúast.

Hún giskar á að í hverri viku eigi hátt í tvö hundruð manns, aðallega Íslendingar, erindi í þetta eina formlega félagsheimili Íslendinga á erlendri grund.

„Í dag er hjónavígsla og í kvöld æfing hjá kammerkórnum Stöku í salnum, og Al-Anon-fundur í kjallaranum,“ nefnir hún sem dæmi um starfsemina þegar við tölum saman einn myrkasta og almennt viðburðasnauða dag ársins, þriðudaginn 5. janúar.

Íslenskar bækur og sælgæti

Minningarsafnið um Jón Sigurðsson og Ingibjörgu Einarsdóttur konu hans á 3. hæðinni er opið eins og alla daga nema mánudaga og sömuleiðis bókasafnið í kjallaranum þar sem bókakostur er góður og landinn getur afgreitt sig sjálfur og gætt sér á íslensku sælgæti úr sjálfsalanum. Og gefið bækur til safnsins, eins og hann gerir gjarnan og forstöðumaðurinn kann vel að meta.

„Hér er ókeypis aðstaða fyrir alls konar samkomur, námskeið og nánast hvað eina sem Íslendingum dettur í hug að standa fyrir, þótt þeim bjóðist að vísu ekki að halda hér einkasamkvæmi. Ennfremur geta íslensk fyrirtæki leigt tíu manna fundarherbergi gegn vægu gjaldi part úr degi eða allan daginn í allt að fimm daga. Mitt hlutverk er ekki að búa til starfsemi í húsinu, heldur að kynna og bjóða upp á aðstöðuna, raða niður dagskrárliðum og sjá til þess að allt gangi snurðulaust fyrir sig,“ segir Halla, sem býr ásamt eiginmanni sínum, Hrannari Hólm, á 5. hæðinni. Dóttir þeirra, 26 ára, er líka búsett í Kaupmannahöfn, en sonurinn, 17 ára, kaus að stunda nám í menntaskóla í Reykjavík og dvelja hjá frænku sinni á meðan.

Grár köttur og Garnaflækja

„Við fluttumst til Kaupmannahafnar fyrir sex árum. Fyrst var ég heimavinnandi, en síðan hóf ég handverks- og hönnunarnám. Eftir að ég lauk námi hef ég unnið sjálfstætt sem prjónahönnuður og einnig hjá Önnu Sofie Madsen, sem er þekktur, danskur fatahönnuður. Samhliða kenndi ég íslenskum börnum íslensku hér í Jónshúsi og hef eiginlega verið eins og grár köttur í húsinu allar götur síðan.“

Halla segist lítið fást við prjónaskap þessi dægrin, enda meira en fullt starf að vera forstöðumaður. Upp úr dúrnum kemur þó að hún er að hanna og prjóna peysu á einn aðalleikarann í dönsku kvikmyndinni Vetrarbræður, sem ungur leikstjóri, Hlynur Pálsson, framleiðir. Sjálf kom hún ásamt fleiri íslenskum konum á laggirnar prjónakaffi í Jónshúsi fyrir hartnær fimm árum.

„Í Garnaflækjunni eru núna um þrjátíu konur á öllum aldri sem mæta reglulega fyrsta fimmtudag í hverjum mánuði. Við höfum ýmislegt á prjónunum, næst ætlum við að prjóna húfur handa flóttamönnum, en annars höfum við bara prjónað hver fyrir sig og notið samverunnar.“

Jafnmargar konur og stólar

Fyrir tveimur árum stofnaði Halla Félag kvenna í atvinnulífinu í Danmörku. Um 340 konur eru skráðar í félagið og hefur stór hluti hópsins sótt fundi félagsins, sem vitaskuld eru haldnir í Jónshúsi. „Fimmtíu og átta konur mættu á jólafundinn, nákvæmlega jafnmargar og stólarnir í húsinu,“ upplýsir hún.

Þar sem Halla býr í Jónshúsi segist hún í rauninni vera í vinnunni allan sólarhringinn og alltaf með kveikt á símanum. Enda sé aðeins dauð stund í húsinu yfir blánóttina. „Flestir Íslendingar sem búsettir eru í Danmörku þekkja húsið og starfsemi þess og margir hafa komið hingað oftar en einu sinni. Íslendingar á ferðalagi mættu hins vegar að ósekju líta inn í ríkari mæli. Þó ekki væri nema til að skoða sýninguna um Jón Sigurðsson, sem er afar áhugaverð og góð vísbending um hvernig þau hjónin bjuggu á árunum 1852 til dauðadags beggja 1879. Ég kappkosta að uppfæra heimasíðuna og Facebook-síðuna okkar reglulega svo Íslendingar nær og fjær séu vel með á nótunum.“

Halla kveðst merkja minni áhuga hjá yngra fólki á Jóni Sigurðssyni en þeim sem komnir eru um og yfir miðjan aldur. „Kannski vegna þess að hin síðari ár hefur ekki verið frí í skólunum á fullveldisdaginn 1. desember og krakkarnir tengja óskabarn þjóðarinnar, eins og Jón var oft kallaður, ekki lengur við sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar. Ég held að unga fólkið hefði gaman af að skoða sýninguna um Jón og hressa svolítið upp á sögukunnáttuna í leiðinni,“ segir hún.

Íbúðir fyrir fræðimenn

Tvær íbúðir fyrir fræðimenn eru í Jónshúsi og eru þær nýttar árið um kring. Forstöðumaðurinn hefur ekkert með þær að gera að öðru leyti en að sjá um að þær séu hreinar þegar nýir íbúar taka við og vera þeim innan handar í borginni til að byrja með.

„Þar sem ég er eini starfsmaður hússins útvega ég ræstifólk og iðnaðarmenn þegar á þarf að halda og sinni ýmsum smáviðvikum,“ segir Halla og viðurkennir að það sé kannski ekki skemmtilegasti hluti starfsins. „En þó ekki svo leiðinlegt,“ bætir hún við. Skemmtilegast finnst henni að vera í samskiptum við gesti og gangandi, byggja upp tengslanet Íslendinga í Kaupmannahöfn og koma þeim betur inn í danskt samfélag. „Íslendingum, sem setjast hér að, þekkja fáa og vita ekki hvernig þeir eiga að snúa sér varðandi eitt og annað, finnst gott að koma í Jónshús og fá góð ráð hjá löndum sínum,“ segir Halla og talar af reynslu.