Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Bændur sem aukið hafa framleiðsluna mikið vegna góðs markaðar fyrir mjólkurafurðir vilja frekar kaupa viðbótarkvóta nokkuð dýru verði heldur en að þurfa að trappa framleiðsluna niður í kvótann sem aftur kemst í gildi um áramót. Það er væntanlega ástæða þeirrar miklu eftirspurnar sem var eftir mjólkurkvóta á tilboðsmarkaði Matvælastofnunar í gær og hækkun kvótaverðs.
Mikil eftirspurn var eftir mjólkurkvóta og einnig mikið framboð á öðrum tilboðsmarkaði ársins. Markaðurinn var sá líflegasti sem verið hefur frá árinu 2010, þegar kvótanum var komið inn í þetta viðskiptakerfi. 1,6 milljón lítrar skiptu um hendur og var verðið 240 krónur á lítrann. Það er 30 krónum hærra en í apríl og 100 krónum hærra en í nóvember fyrir tveimur árum þegar kvótaverðið náði lágmarki. Hæst hefur kvótaverðið komist í 320 krónur, á árinu 2013.
Kvótinn aftur í gildi
Arnar Árnason, formaður Landssambands kúabænda, segir að ástæðan fyrir mikilli eftirspurn sé að kvótinn komist aftur í gildi um næstkomandi áramót, eftir að hafa fríhjólað í tvö ár. Margir hafi aukið framleiðsluna og verið hvattir til þess vegna þess að vantað hafi mjólk á markaðinn. Jafnframt hafi verið stefnt að því að leggja kvótakerfið niður og einhverjir hafi aukið framleiðsluna í trausti þess að það yrði gert.Áherslur breyttust í samningum um nýjan búvörusamning og ákvörðun um framtíð greiðslumarkskerfisins frestað. Arnar segir að margir séu að framleiða langt umfram greiðslumark og horfi upp á það að þurfa að laga sig að kvótanum um næstu áramót. Þeir bregði á það ráð að reyna að ná sér í kvóta til að tryggja tekjur sínar.
Með kaupum á kvótanum tryggja bændur sér fullt afurðastöðvaverð fyrir mjólkina og hlut í beingreiðslum til næstu þriggja ára.