Jón Magnússon
Jón Magnússon
Eftir Jón Magnússon: "Trump virðist ekki hafa áhuga eða þekkingu á pólitískri hugmyndafræði. Hvers má vænta er því mun óræðara en þegar Ronald Reagan var kosinn."

Fróðlegt er að fylgjast með umræðunni í kjölfar sigurs Donald Trump í forsetakosningunum. Þrátt fyrir að fréttaelítan hafi verið á móti honum, tveir fyrrverandi forsetar Repúblikana og stór hluti stjórnmálaelítunnar þá vann hann samt. Sagt var hve ömurlegt, illa menntað og fordómafullt stuðningsfólk Trump væri, en annað kom í ljós.

Donald Trump var kosinn forseti með stuðningi meiri hluta hvítra Bandaríkjamanna, jafnt kvenna sem karla. Hann fékk fleiri atkvæði spænskumælandi Bandaríkjamanna en Romney sem var síðast í framboði fyrir Repúblikana og vann fylki sem Repúblikanar hafa ekki unnið í 30 ár.

Donald Trump lofaði að taka á spilltri valdaelítu. Reynslan á eftir að sýna hvort hann gerir það. Hann talaði um breytta utanríkisstefnu, sem heldur er ekki vanþörf á. Samvinnu við Rússa sem er rétt greining á því með hvaða hætti verður best unnið gegn hryðjuverkaógninni. Hann talaði um nauðsyn þess að víkja frá stefnu Bush jr. og Obama, sem hefur leitt til þess að Bandaríkin hafa misst traust bandamanna sinna.

Mótmæli brutust út eftir að Trump var kosinn. Það er ekki í fyrsta skipti sem úrslitum forsetakosninga er mótmælt. Þegar Ronald Reagan var kosinn urðu mótmæli og elítan taldi þá eins og nú að villimennirnir hefðu brotið niður borgarhliðið og sett fávita í hásætið. Fréttaelítan stimplaði Reagan sem frambjóðanda Disneylands og sagði að hann hefði verið kosinn vegna ástar Bandaríkjamanna á fræga fólkinu. Aðrir sögðu Reagan vera öfgamann sem mundi hrinda af stað þriðju heimsstyrjöldinni og valda heimsendi.

Ronald Reagan reyndist einn merkasti forseti Bandaríkjanna. Hann nálgaðist málin með einföldum hætti og valdi úrvalsfólk sem ráðgjafa sína. Hann sagði að Sovétríkin ættu heima á ruslahaugi mannkynssögunnar og hann kom þeim þangað. Reagan setti sér einföld markmið í efnahagsmálum: Lækka skatta, minnka regluverk, láta ríkisstjórnina gera sem minnst til að trufla ekki framfaravilja og dugnað einstaklinganna. Hann var sakaður um að reka glórulausa efnahagsstefnu en samt gekk þetta vel og nýr tími velmegunar og aukinna áhrifa Bandaríkjanna í heimsmálum rann upp.

Reagan var gagnrýndur fyrir hugsjónir sínar en enginn efaðist um pólitíska einlægni hans. Hann talaði skýrt út frá mótaðri pólitískri hugmyndafræði.

Þetta er rifjað upp vegna þess að viðbrögð ráðandi elítu voru að mörgu leyti lík þegar Reagan var kosinn og nú þegar elítan neitar að sætta sig við kosningu Trump. Mismunur á Reagan og Tump er þó margvíslegur og Reagan hafði víðtæka stjórnmálareynslu þegar hann varð forseti eftir að hafa verið fylkisstjóri í Kaliforníu en Trump hefur enga.

Þeir sem á annað borð vilja skoða málin sjá að Trump bendir á ákveðin sannindi sem full ástæða er til að taka tillit til og bregðast við. Hann sakar Kínverja um að halda gjaldmiðli sínum allt of lágum til að draga úr samkeppnishæfni bandarískra fyrirtækja. Hann segir að Evrópuríkin noti Bandaríkin til að greiða niður framlög þeirra til varnarmála og hann gagnrýnir frelsi fjármagnsins til að eyðileggja fyrirtæki í Bandaríkjunum og færa þau þangað sem vinnuaflið fæst á þeim lágmarkslaunum að hægt er að líkja við nútíma þrælahald. Með því séu atvinnutækifæri í Bandaríkjunum eyðilögð og afkoma hundraða þúsunda Bandaríkjamanna. Skrýtið að vinstri elítan skuli gagnrýna þessa skoðun Trump.

Trump virðist ekki hafa áhuga eða þekkingu á pólitískri hugmyndafræði. Hvers vænta má af Trump er því mun óræðara en það sem fólk gat séð þegar Reagan var kosinn. Ef til vill hefur Trump hæfileika til að semja í allar áttir og ef til vill velur hann góða ráðgjafa eins og Reagan gerði. Hvað svo sem því líður þá verður elítan að sætta sig við hann og gefa honum tækifæri vilji hún starfa með lýðræðislegum hætti.

Því fór fjarri að Donald Trump væri sá frambjóðandi í forkosningum Repúblíkana sem ég vildi sjá sem forseta, en hann hefur að mörgu leyti komið á óvart eftir að hann sigraði og hikar t.d. ekki við að óska eftir aðstoð fólks sem gagnrýndi hann og/eða var andstæðingar hans. Vonandi tekst honum að ná til sín hæfasta fólkinu til að þjónusta bandarísku þjóðina undir sinni stjórn. Vonandi tekst honum líka að deila valdinu eins og Reagan gerði, en það reyndist einstaklega vel vegna hæfileika þeirra sem valdinu var deilt til.

Þegar Reagan var sakaður um það að deila valdinu um of og gera of lítið sjálfur sagði hann: Það kann að vera rétt að mikil vinna skaði engan, en mér finnst engin ástæða til að taka áhættuna. Donald Trump verður valdamesti maður heims og það liggur mikið við að honum takist vel til. Lengi skal manninn reyna og vinstri elítan ætti að forðast að dæma hann fyrirfram en leggja þeim mun meiri rækt við að gaumgæfa hnignun Bandaríkjanna undir stjórn þeirra Bush-feðga, Bill Clinton og Obama. Slæmur má Trump verða ef hann slær út þá hersingu.

Höfundur er hæstaréttarlögmaður

Höf.: Jón Magnússon