Salan á Arion getur losað milljarðatugi til kaupenda

Baksvið

Stefán E. Stefánsson

ses@mbl.is

Með kaupum fjögurra vogunarsjóða á ríflega 29% hlut í Arion banka, og tilkynnt var á sunnudag, tryggja stærstu eigendur Kaupþings sér áframhaldandi eignarhald á bankanum. Gengur það þvert gegn markmiðum stjórnvalda sem opinberuð voru í júní 2015 og miðuðu m.a. að því að fyrirbyggja frekari aðkomu vogunarsjóða að bankakerfinu í kjölfar losunar fjármagnshafta. Margt bendir til að kaupendurnir muni geta greitt fyrir hlutinn með fjármunum sem Arion banki hefur reitt af hendi til Kaupþings á umliðnum misserum.

Samkvæmt heimildum Morgunblaðsins var það skilyrði sett fyrir nauðasamningsgerð Kaupþings að búið gæfi út og framseldi skuldabréf að upphæð 84 milljarðar króna sem tryggt yrði með veði í skuldabréfum útgefnum af Arion banka og hlut Kaupþings í Kaupskilum, en það er félagið sem haldið hefur utan um 87% hlut Kaupþings í bankanum. Skuldabréf þetta þarf að greiðast á innan við þremur árum og inn á það má aðeins greiða með söluandvirði bankans. Vextir af skuldabréfinu hafa hins vegar verið greiddir árlega.

Kaupverðið hið sama og uppgreiðslan af skuldabréfinu

Stærstu eigendur Kaupþings hafa keypt ríflega 29% hlut í Arion banka, og tryggt sé kauprétt að 22% til viðbótar. Fyrir 29% hlut í bankanum greiða þeir 49 milljarða inn á skuldabréfið sem gefið var út til að tryggja að eigendabreytingar yrðu á bankanum. Nýti þeir sér fyrrnefndan kauprétt á sama eða svipuðu gengi og í viðskiptunum sem nú þegar hafa verið handsöluð, greiða þeir um 85 milljarða fyrir hlutinn í bankanum.

Er að sögn sérfræðinga sem Morgunblaðið hefur rætt við ekki talið að tilviljun ráði að kaupverðið sé nær hið sama og uppgreiðslufjárhæð skuldabréfsins sem Kaupþing gaf út og skuldbatt sig til að standa skil á innan tilskilins tímafrests.

Stjórnvöld voru meðvituð um að fléttur gætu komið upp

Samkvæmt heimildum Morgunblaðsins voru stjórnvöld meðvituð um hættuna af því að flétta af þessu tagi yrði sett upp á vettvangi Kaupþings en hins vegar hafi þær ekki verið taldar eins miklar og í tilfelli Glitnis. Þar hafi hættan verið metin svo mikil að fjárfestar með skammtímasjónarmið að leiðarljósi yrðu ráðandi í eigendahópi Íslandsbanka, að ófrávíkjanlegt skilyrði hafi verið sett fyrir því að bankinn yrði afhentur stjórnvöldum. Við mat á hættunni af fléttum af þessu tagi hafi einnig verið færð í orð sú áhætta að eigendur Kaupþings myndu selja sjálfum sér bankann á mjög lágu verði, og því hafi hluti stöðugleikaskilyrðanna verið að ríkið hefði forkaupsrétt að hlut félagsins í bankanum ef söluverðið yrði lægra en 0,8 krónur á hverja krónu eigin fjár. Samkvæmt upplýsingum frá Kaupþingi er miðað við það í kaupum vogunarsjóðanna fjögurra að kaupverðið sé 0,81 króna á hverja krónu eigin fjár. Eins og bent var á í Morgunblaðinu í gær byggir sá útreikningur hins vegar á 9 mánaða uppgjöri bankans 2016. Sé miðað við stöðu eigin fjár í árslok er gengi hlutarins 0,79 krónur á hverja krónu.

Uppgreiðsla bréfsins losar um tæpa 100 milljarða króna

Eitt helsta stöðugleikaskilyrðið sem stjórnvöld settu fyrir nauðasamningi Kaupþings fólst í því að félagið myndi lengja í erlendri fjármögnun Arion banka. Þannig var ákveðið að Arion banki gæfi út skuldabréf í erlendum gjaldeyri að fjárhæð ríflega 747 milljónir Bandaríkjadala, sem á þeim tíma jafngilti um 97 milljörðum króna, Kaupþing myndi kaupa bréfið og greiða fyrir það með innlánum sínum í erlendum gjaldeyri hjá Arion banka.

Nú þegar hefur Arion banki á grundvelli endurfjármögnunar ýmiskonar endurgreitt um 650 milljónir dollara af bréfinu. Hins vegar fylgir sá böggull skammrifi fyrir Kaupþing að félagið hefur ekki heimild til að koma endurgreiðslum þessum í hendur eigenda sinna. Stöðugleikaskilyrði stjórnvalda binda féð í ranni Kaupþings sjálfs þar til að skuldabréfið sem Kaupþing gaf út að fjárhæð 84 milljarðar króna, hefur verið greitt upp.

Verði gengið frá sölu á 22% hlut í Arion banka á næstu mánuðum á svipuðu gengi og í viðskiptum nýliðinnar helgar, hvort sem kaupendur þar verða vogunarsjóðirnir fjórir eða einhverjir aðrir, losnar því að minnsta kosti um 650 milljónir dollara, sem nú eru í fórum Kaupþings en munu renna til eigenda þess, meðal annars sjóðanna fyrrnefndu.