„Að hjálpa öðrum hjálpar mér“

Viðtal

Ingveldur Geirsdóttir

ingveldur@mbl.is

Magdalena Sigurðardóttir hefur verið edrú í fimm ár. Þegar hún fór í meðferðina sem virkaði haustið 2012 hafði hún sofið í ruslageymslu í þrjár nætur, búin að missa allt sitt. Dvölin í ruslageymslu í Stórholtinu með rottu og ungunum hennar þremur varð til þess að hún áttaði sig á því að botninum var náð. Hún kom sér heim til móður sinnar og hringdi í meðferðarheimilið Hlaðgerðarkot þar sem hún var tekin inn daginn eftir. Þar dvaldi Magdalena í sex og hálfan mánuð og hefur verið edrú síðan. Í dag starfar hún sem fíkniráðgjafi og hjálpar konum sem eru í sömu stöðu og hún var í fyrir fimm árum.

„Ég var virkur áfengis- og fíkniefnafíkill í fjórtán ár,“ segir Magdalena. Hún kemur blaðamanni fyrir sjónir sem afskaplega heilsteypt, hraust og falleg manneskja og það er erfitt að ímynda sér að hún hafi eitt sinn búið á götunni. „Ég byrja mjög seint í neyslu, upp úr skilnaði við eiginmann minn. Þegar ég skil brestur eitthvað inni í mér endanlega og áföll sem voru á undan gengin brjótast fram. Þetta byrjar voðalega saklaust hjá mér, bara á rauðvínstári en á fjórtán árum missi ég allt frá mér og enda á götunni.“

Magdalena segist hafa verið mjög langt leidd í fíkninni og alkóhólismanum og ekki getað lifað daginn af án þess að fá eitthvað. „Undir lokin var ég farin að taka dauðaskammta, sturtaði í mig heilu krukkunum á dag og skolaði niður með brennivíni. Ég tók mikið af rítalíni og róandi töflum og blandaði öllu saman.“

Til að fjármagna neysluna lagði Magdalena allt í sölurnar, hún stundaði glæpi og vændi og var ein af þeim fyrstu sem fóru að dansa nektardans hér á landi. „Þá kynntist ég algjörum viðbjóði, mansali og vændi þar sem bæði konur og ungir strákar voru gerð út. Það er svoleiðis ennþá í dag.“

Ákvað að hjálpa öðrum í neyslu

Þrátt fyrir að vera nánast komin í gröfina undir lokin blundaði alltaf einhver lífsvilji í Magdalenu og hún fór reglulega í meðferð á neyslutímanum. „Ég var alltaf að reyna að bjarga lífi mínu en var í leiðinni í mikilli afneitun á sjúkdómi mínum. Ég fór inn og út af geðdeildum, aðeins inn á Klepp og ég var endalaust í afeitrunum á Vogi og í Hlaðgerðarkoti. Núna síðast var ég í sex og hálfan mánuð í kristilegri meðferð í Hlaðgerðarkoti og það virkaði. Ég tók Jesú Krist inn í mitt líf og er búin að vera edrú síðan,“ segir Magdalena sem er virk í starfi Fíladelfíusafnaðarins.

Kynni hennar af Jesú Kristi hjálpa henni að rísa upp úr öskustónni og í kjölfarið ákveður hún að hjálpa fólki í sömu stöðu og hún var í. „Í gegnum trúnaðarkonu mína í Hlaðgerðarkoti fer ég í tólf spora samtök og í gegnum þau fer ég að hjálpa öðrum konum. Einn alkóhólisti kennir öðrum alkóhólista því við eigum svo margt sameiginlegt; reynsluna, styrkinn og vonina um að þetta sé hægt. Ég hitti konurnar innan meðferðar og á fundum og svo fer ég mikið inn á stofnanir með fyrirlestra. Þar kynnist ég konum sem biðja mig um hjálp og ég segi aldrei nei. Ég hef líka verið að hjálpa ungum drengjum við að finna skynsamlegustu leiðina út úr neyslunni. Að hjálpa öðrum hjálpar mér líka, það minnir mig á hvaðan ég kem.“

Í kjölfarið á að aðstoða í gegnum tólf spora samtök ákveður Magdalena að fara í Ráðgjafaskóla Íslands og klárar þar fyrsta stig 2016 og framhaldið í fyrra. Markmið hennar er að vinna áfram við fíkniráðgjöf. „Þegar ég var þarna úti öskraði ég á hjálp inni í mér en vissi ekki hvað ég átti að gera, ég var búin að brenna allar brýr að baki mér og beið eftir því að deyja úr þessum sjúkdómi, því ég var löngu farin í höfðinu. En sem betur fer var mér bjargað. Þegar ég kom út úr meðferð varð ég, eins og flestir, svolítið týnd en fékk þá trúnaðarkonu sem leiddi mig á rétta braut. Hún sagði mér að muna að ef ég gef þetta ekki áfram þá verður það tekið af mér og ég hef verið í að bjarga öðrum síðan ég varð þrettán mánaða edrú og aldrei tekið mér frí.“

Harðara og hraðara ástand

Hún segir ekki alltaf auðvelt að bjarga fólki úr þessum aðstæðum og ekki allir tilbúnir í það, hún sé fljót að sjá fúsleikann í fólki. „Þeir sem ég hef náð mestum árangri með eru þeir sem eru nógu mikið búnir á því og eiga ekkert eftir, eins og ég var sjálf. Þá gefur maður allt í þetta og er fús til að gera þessa hluti því maður veit að annars vinnur sjúkdómurinn. Ég er yfirleitt að fást við fólkið sem er á götunni því fólkið sem er ekki búið að missa allt sitt er heima að drekka og er oft ekki tilbúið til að sjá sitt vandamál. Ég get ekki bjargað öllum en ég geri mitt besta og er alltaf til staðar ef eitthvað er.“

Það gefur Magdalenu mikið að sjá fólk komast á beinu brautina og verða að nýtum samfélagsþegnum. „Ég hef verið með konur sem hafa verið mjög langt leiddar og jafnvel inni í fangelsum og allir búnir að gefast upp á þeim. Ég hef líka verið með konur sem hafa verið með hættulegum glæpamönnum og nú eru þær lausar úr þeim hlekkjum, orðnar edrú og farnar að lifa lífinu sjálfar. Konur eru oft sjálfum sér verstar í þessum aðstæðum. Þær fara í gegnum allskonar niðurlægingar og brjóta sig svo niður fyrir það. Þær eiga erfitt með að fyrirgefa sjálfum sér. Konur eru að gera svo marga hluti til að lifa þetta af og eftir því sem þær lifa þetta meira af, því meiri skaði verður.“

Magdalena segir fíkniefnaheiminn mjög harðan, mikið um vændi og glæpi og verið að blanda saman efnum í miklum mæli. Neyslan á sér ekki bara stað í jaðarhópum því neysluhyggjan í dag hefur ýtt fólki í krefjandi störfum og námsmönnum undir miklu álagi út í neyslu örvandi efna. Það fólk missir líka tökin á endanum. Ekkert mál er að nálgast fíkniefni að sögn Magdalenu, þau streymi hér inn bæði landleiðina og loftleiðina. „Ástandið á götunni er miklu harðara en það var fyrir nokkrum árum. Það er mikið af örvandi efnum og svo eru að koma ný efni sem drepa fólk. Svo ég tali nú ekki um kannabisið sem er búið að stökkbreyta og blanda svo mikið að ungir krakkar grilla í sér toppstykkið með nokkrum smókum. Ég fer mikið inn á geðdeild og að sjá krakkana þar; þau eru dottin inn í nánast varanlegt geðrof af kannabisreykingum. Þetta er hræðilegt efni og fólk lokar augunum fyrir skaðsemi kannabis því það er svo þægilegt að þurfa ekki að vita af unga fólkinu okkar í dag sem er alltaf svo stillt og rólegt í tölvunni, þar til allt springur,“ segir Magdalena og hún veit hvað hún er að tala um. „Það er svo mikill hraði og ráðaleysi í öllu og ég held að snjallsímar og samskipti í netheimum hafi þar áhrif. Það skortir á mannleg samskipti en það eru þau sem þroska okkur, við erum manneskjur, ekki tæki.“

„Í alvörunni, viljið þið fá mig?“

Magdalena segir mörg flott meðferðarúrræði í boði í dag en alltaf sé hægt að gera betur. Hún vill sjá öflugri forvarnir og að kafað sé dýpra í meðferðum, farið í rót vandans sem má oft finna í barnæsku manneskjunnar. Eftirfylgni eftir meðferð þarf líka að vera góð.

„Ég bjó í þrjá sólarhringa í ruslageymslu því ég var búin að missa allt frá mér. Ég var búin að drekka út húsnæðið, bílinn, börnin og fjölskylduna, ég var búin að drekka út arf föður míns og mamma gat ekki haft mig lengur. Það var allt farið frá mér nema ég átti níu bretta búslóð í geymslu og þegar ég fékk það til baka gaf ég fimm bretti til bágstaddra því ég hafði ekkert með þetta dót að gera. Í ruslageymslunni er mín vakning, ég er með veskið mitt og vínið mitt og dópið mitt, símann, sígarettur og peninga. Það kemur mér til mömmu þar sem ég hringi upp í Hlaðgerðarkot þar sem mér er sagt að ég megi koma og ég spyr: „Í alvörunni, viljið þið fá mig?“ Þarna er ég svo búin á því. Ég fór uppeftir daginn eftir og þá tók við heljarinnar vinna. Hér er ég í dag, kona sem var á götunni og átti hvergi heima. Það er til svo mikið af kraftaverkum eins og mér þarna úti og sem betur fer er fullt af fólki eins og mér sem er að hjálpa.“