Þrjár þróa tillögur fyrir Feneyjar

Einar Falur Ingólfsson

efi@mbl.is

Þrír myndlistarmenn hafa verið valdir til að vinna áfram tillögur að framlagi Íslands til næsta Feneyjatvíærings, sem verður opnaður í maí 2019. Það eru þær Elín Hansóttir, Hekla Dögg Jónsdóttir og Hrafnhildur Arnardóttir sem kallar sig Shoplifter.

Kynningarmiðstöð íslenskrar myndlistar (KÍM) auglýsti eftir tillögum að sýningu í íslenska skálanum á tvíæringnum og bárust alls 17 tillögur frá listamönnum og sýningarstjórum. Björg Stefánsdóttir, framkvæmdastjóri KÍM, fagnar því hversu margar og fjölbreyttar tillögur bárust og segir fjölda umsókna bera glöggt vitni um þann metnað sem búi meðal myndlistarmanna og sýningarstjóra til að taka þátt í þessari meira en aldargömlu myndlistarsýningu sem Feneyjatvíæringurinn er.

Valið á listamönnum var í höndum fagráðs KÍM, sem skipað er Björgu, Hlyni Hallssyni, safnstjóra Listasafnsins á Akureyri, og Daníel Björnssyni myndlistarmanni, og gestum ráðsins, þeim Æsu Sigurjónsdóttur, listfræðingi, sýningarstjóra og dósent í listfræði við HÍ, og Pari Stave, sýningarstjóra við Metropolitan-listasafnið í New York, en hún hefur komið að uppsetningu allnokkurra sýninga með íslenskum listamönnum, hér á landi og vestanhafs. Fóru þau yfir tillögurnar sautján og völdu umsækjendurna þrjá sem halda nú áfram að þróa tillögur sínar.

Erfitt val

Björg segir val fagráðs hafa verið erfitt en haft var að leiðarljósi að verkefnið sem yrði fyrir valinu ætti erindi í alþjóðlegt samhengi, gæti vakið athygli og að listamaðurinn og teymið sem hann vinni með hafi reynslu í þátttöku alþjóðlegra og viðamikilla verkefna. Þær þrjár sem valdar voru töldust standast alla þessa þætti og meira til.

Þær Elín, sem vinnur með sýningarstjóranum Carson Chan, Hekla Dögg, ásamt sýningarstjóranum Alessandro Castiglioni, og Hrafnhildur, ásamt sýningarstjóranum Birtu Guðjónsdóttur, fá nú sex vikur til að vinna áfram að þróun sinna tillagna. Hver þeirra fær kr. 250 þúsund til að vinna verkið áfram og koma því á stig framkvæmdar sem mun hefjast um leið og lokavalið hefur átt sér stað. Í júní verður kynnt hver tillagnanna þriggja verður valin sem framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum 2019.

Ólíkar umsóknir

Þetta er í þriðja sinn sem sú leið er farin að auglýsa eftir tillögum að sýningunni í skála Íslands. Fyrst var tillaga Christophs Büchel, Moskan , fyrir valinu fyrir tvíæringinn 2015 og þá sýning Egils Sæbjörnssonar, Out of Controll , í fyrra.

„Við höfum verið mjög ánægð með útkomuna og ákváðum að gera þetta í þriðja sinn,“ segir Björg. Hún bætir við að þetta valferli sé ekki endilega varanleg aðferð við valið, því geti verið breytt síðar þótt reynslan af því hafi verið góð.

Íslenski skálinn verður aftur í sama húsnæði og Egill setti upp sýningu sína í fyrra, á eynni Giudecca, nokkurra mínútna siglingu með vatnastrætónum frá Markúsartorginu.

Björg segir að umsóknirnar 17 hafi verið ólíkar og mikil breidd. „Það að þrjár konur hafi verið valdar til að þróa hugmyndir áfram vísar til kynjahlutfallsins í umsóknunum, 64 prósent af umsóknunum voru frá konum,“ segir hún. Og ekki voru það allt einstaklingssýningar því einnig voru sendar inn tillögur að sýningum með fleiri en einum listamanni. „Það var áhugavert að sjá breiddina, og hún eykst með hverju árinu,“ bætir Björg við.

„Frá upphafi þátttöku okkar árið 1960 hafa 28 listamenn tekið þátt í tvíæringnum fyrir Íslands hönd og fimm þeirra eru konur, eða 18 prósent. Það eru þær Steina Vasulka, 1997, svo Rúrí og Gabríela Friðriksdóttir, 2003 og 2005, Libia Castro með Ólafi Ólafssyni, 2011, og loks Katrín Sigurðardóttir árið 2013. Það er kominn tími á að önnur kona verði aftur fulltrúi og þessar þrjár eru allar mjög frambærilegar, enda hafa þær verið að sýna víða.“

Sú útvalda kynnt í júní

Listakonurnar þrjár munu í maímánuði kynna frekari útfærslu á væntanlegum sýningarverkefnum fyrir valnefndinni. „Umsækjendur og sýningarstjórar kynna verkið fyrir dómnefndinni, hver fær klukkutíma til þess og þau sitja svo fyrir svörum. Þá verður valið hver fer til Feneyja, þegar tæpt ár er í opnun sýningarinnar. Fljótlega verður síðan byrjað að framleiða verkið. Eitt af því sem hefur breyst með þessu ferli, frá því sem áður var, er að þegar listamaðurinn er endanlega valinn er farið fram á það að verkið sé nánast tilbúið til framleiðslu.“

Björg bætir við að verk Egils og Christophs hafi tekið einhverjum breytingum í ferlinu fram að sýningu en unnið hafi verið eftir sama þræðinum og í upphaflegri tillögu.

Feneyjatvíæringurinn, sem var stofnaður árið 1895, er viðamesta alþjóðlega myndlistarsýning sem sett er upp og sú eina þar sem hinar ýmsu þjóðir setja upp sýningar. Árið 2017 tóku 86 þjóðir þátt, auk annarra mikilsverðra sýninga sem boðið er upp á á hátíðinni. Ríflega 600.000 gestir sóttu tvíæringinn þá heim á þeim sjö mánuðum sem sýningarnar voru opnar.