Sveinbjörn Dagfinnsson fæddist í Reykjavík 16. júlí 1927. Hann lést á hjúkrunarheimilinu Sóltúni 16. maí 2018.

Foreldrar Sveinbjörns voru Magnea Ósk Halldórsdóttir, f. 11. maí 1897, d. 16. október 1982, og Dagfinnur Sveinbjörnsson, f. 26. júní 1897, d. 14. janúar 1974. Systir Sveinbjörns var Anna Þuríður, f. 1936, d. 1983.

Sveinbjörn kvæntist 16.12. 1950 Pálínu Hermannsdóttur, f. 12.9. 1929, d. 4.4. 2018. Foreldrar hennar voru Hermann Jónasson forsætisráðherra, f. 25.12. 1896, d. 22.1. 1976, og Vigdís Oddný Steingrímsdóttir, f. 4.10. 1896, d. 2.11. 1976.

Sveinbjörn og Pálína eignuðust fimm börn: 1) Hermann, f. 1951, umhverfis- og auðlindahagfræðingur. Maki hans var Solveig Lára Guðmundsdóttir. Börn þeirra: a) Benedikt Hermann, f. 1980. Maki: Auður Jörundsdóttir. Börn þeirra: Guðmundur Ari, f. 2007, Þorlákur, f. 2011, b) Kristín Anna, f. 1988. Sonur hennar: Huldar, f. 2014, c) Vigdís María, f. 1990. 2) Vigdís Magnea, f. 1955, kennari og bóndi. Maki: Gunnar Jónsson bóndi. Börn þeirra: a) Kári Sveinbjörn, f. 1978. Maki: Fríða Thoroddsen. Börn þeirra: Sigríður Magna, f. 2011, Sveinbjörn Búi, f. 2014, Ásgeir Skjöldur, f. 2017, b) Baldur Gauti, f. 1983, Maki: Eyrún Hrefna Helgadóttir. Barn þeirra: Egill Ingi, f. 2016, c) Herdís Magna, f. 1987. Maki: Sigbjörn Þór Birgisson. Barn þeirra: Birnir Hrafn, f. 2015. 3) Dagfinnur Örn, f. 1959, d. 1959. 4) Lóa Kristín, f. 1961, viðskiptafræðingur. Maki: Karl Andersen læknir. Börn þeirra: a) Thelma Margrét, f. 1985. Maki: Arnór Jónsson. Börn þeirra: Andri Ísar, f. 2012, Óskar Logi, f. 2016, b) Daði Örn, f. 1987. Maki: Hanna Soffía Bergmann Sverrisdóttir, c) Viktor Orri, f. 1992, Maki: Eva Rut Hjaltadóttir, d) Kristófer Atli, f. 1994. 5) Dagfinnur, f. 1973, heimspekingur og stjórnmálahagfræðingur.

Sveinbjörn lauk barnaskólagöngu í Austurbæjarskóla. Hann lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík árið 1947, embættisprófi á fjórum árum frá lagadeild Háskóla Íslands árið 1952 og las félagarétt við Ludwig-MaximiliansUniversität München 1953-54. Hann lauk prófmálum til að flytja mál fyrir héraðsdómi 1955 og Hæstarétti 1961 og var þá yngstur hæstaréttarlögmanna.

Sveinbjörn var fulltrúi í dóms- og kirkjumálaráðuneyti 1954-58, deildarstjóri og síðar skrifstofustjóri í landbúnaðarráðuneyti 1958-73 og síðan ráðuneytisstjóri 1973-95.

Framan af starfsferli sinnti Sveinbjörn margvíslegum lögmannsstörfum og var m.a. um árabil lögfræðingur Félags íslenskra atvinnuflugmanna (FÍA).

Sveinbjörn sat í stúdentaráði Háskóla Íslands 1948-49, var formaður Félags frjálslyndra stúdenta 1949-50, sat í stjórn Orators 1950-51, í stjórn Stúdentafélags Reykjavíkur 1956-57, var formaður Byggingarsamvinnufélags starfsmanna Stjórnarráðsins 1958-61, sat í yfirkjörstjórn Reykjavíkur 1959-68, í stjórn hestamannafélagsins Fáks 1962-73 og var formaður 1967-73, sat í stjórn Skógræktarfélags Íslands og Landgræðslusjóðs 1987-96, var varaformaður Skógræktarfélagsins 1990-96 og formaður stjórnar Rannsóknarstöðvar Skógræktar ríkisins á Mógilsá 1990-99, formaður búfræðslunefndar 1979-92, formaður þriggja nefnda um gerð landgræðsluáætlana 1976-91 og sat í yfirmatsnefnd um lax- og silungsveiði 1982-2007.

Sveinbjörn var heiðursfélagi Skógræktarfélags Íslands, hestamannafélagsins Fáks og Landssambands hestamannafélaga.

Sveinbjörn verður jarðsunginn frá Dómkirkjunni í Reykjavík í dag, 1. júní 2018, klukkan 15.

Saga föður okkar er saga af dyggð. Um ástæður gjörða vísaði hann ekki í kenningar um siðferði, hvort sem var um skyldu, lögmál eða afleiðingar. Hann helgaði sig því sem honum þótti hafa gildi í sjálfu sér. Svörin voru með honum í manngerðinni sjálfri. Að græða og rækta landið var ástríða og fræðsla og menntir voru hjartans mál. Hann var ræktarsamur vinur og hlýr faðir sem vakti árvökull yfir velferð afkomenda sinna alla tíð. Hann var, svo sem Einar Benediktsson orti um forföður hans, Sigurð Magnússon á Skúmsstöðum í Landeyjum, „Sú eik er lengst og styrkust stóð.“

Þegar ófriðarský lögðust yfir Evrópu og faðir okkar var um 13 ára var hann sendur í vinnumennsku í Landeyjar að Hábæ í Þykkvabæ. Hann sótti hestahjörð í haga löngu áður en heimilismenn risu úr rekkju og var kominn með hana í hlaðvarpann fyrir átta. Pabbi gleypti í sig, reið af stað með engjafólkinu, og vann á engjum fram undir níu að kvöldi. Við heyhirðingu reið hann fyrir sex heygrinda lest og var lengsta ferð af engjum með vagnalestina milli 5 og 6 klukkustundir fram og til baka. Þá sagðist hann stundum hafa freistast til að koma taumunum fyrir og kasta sér í eina heygrindina til þess aðeins að slaka á og horfa til himins. Þegar aðrir hvíldust kom hann hrossunum í haga og fékk síðan af því sem enn var á borðum eftir kvöldverð fólksins.

Vinnuharkan var honum í blóð borin. Hann var hamhleypa þegar svo bar undir. Embættisprófi í lögfræði lauk hann með hárri einkunn á fjórum árum í stað sex sem algengt var í þá tíð og þegar hann lauk prófmáli fyrir Hæstarétti varð hann yngstur hæstaréttarlögmanna. Að loknum vinnudegi í Stjórnarráðinu vann hann að lögmannsstörfum langt fram eftir kvöldi. Hann var farsæll og það segir sína sögu að margir af hans nánustu samstarfsmönnum, hvort sem þeir voru eldri eða yngri, urðu einlægir vinir ævina á enda. Það voru fallegar stundir þegar þeir sem yngri voru vitjuðu hans á háum aldri.

Fáir áttu erindi jafn víða um Ísland. Hann var hafsjór af fróðleik um örnefni og það var eins og hann vissi nafnið á hverjum einasta bæ á Íslandi og gjarnan ýmis deili á ábúendum. Á einu skeiði námsáranna ferðaðist hann um landið og bauð Íslendingasögur til kaups og á öðru sat hann löngum stundum við stýrið á olíutrukkum. Hann fylgdi tengdaföður sínum í framboðsferðir á Strandir þar sem hann kynntist samfélagi liðinna tíma og á löngum ferðalögum skemmtu þeir félagar hvor öðrum með kveðskap. Hestamaður af lífi og sál og vissi ekkert betra en að sitja hest í íslenskri sumarkyrrð, til dæmis sinn gamla vin Glaum efst á Arnarvatnshæðum. Þá var hann glaður og hrókur alls fagnaðar og leiddi aðra í söng á ljóði Jónasar. Fram í elli gat hann þulið jafnt tækifærisvísur sem heilu kvæðabálkana eftir íslensk og þýsk skáld. Það fannst honum létta lundina og oft þegar við kvöddumst fylgdi hann úr hlaði með setningu úr kvæði: „Bleib ein braver Mensch“; „Vertu hugrakkur maður.“

Umhyggja hans fyrir móður okkar var fegurðin ein. Fyrir örfáum vikum fylgdust þau að síðustu skrefin hennar og kvöddust af æðruleysi og reisn. Án hennar var hann sem vængbrotinn fugl, slasaði sig eina ferðina enn og þá hafði hann ekki járnviljann og ástina til þess að rífa sig upp. Nú feta þau saman inn í íslenskt sumar og sólarlag. Sú eik er lengst og styrkust stóð er fallin. Góða ferð mín kæru.

Dagfinnur Sveinbjörnsson.

Hvernig kveður maður þann sem alltaf hefur verið til? Þann sem alltaf var til staðar þegar á þurfti að halda. Vakti yfir velferð allra afkomenda sinna alla tíð.

Pabbi minn sat aldrei auðum höndum. Hann vann á yngri árum langan vinnudag og að honum loknum tóku við verkefni í þágu fjölskyldu og hemilis. Hann byggði íbúðarhús fyrir fjölskylduna og síðar sumarbústað við Þingvallavatn sem var sælureitur foreldra minna. Hann átti mörg áhugamál sem hann sinnti af heilum hug og lagði víða gjörva hönd á plóg.

Hann var hestamaður; ræktaði hesta og tamdi. Hann ferðaðist um landið á hestum og hann sinnti líka félagsmálum hestamanna. Hann var formaður Fáks þegar félagið var á tímamótum og var að byggja upp svæðið í Víðidalnum auk þess sem nýir tímar voru að renna upp í tamningu og umhirðu hrossa með auknum samskiptum við umheiminn. Hann vann af eljusemi að þessum hagsmunamálum hestamennskunnar.

Hann var skógræktarmaður og var yfirleitt farinn að setja niður plöntur hvar sem hann hafði aðstöðu til. Á þeim vettvangi sinnti hann líka félagsmálum og sat í stjórn Skógræktarfélags Íslands um árabil.

Hann stundaði skíði, synti, gekk og naut útivistar. Hann stundaði skotveiði og stangveiði, spilaði brids og ferðaðist innanlands og utan.

Hann reyndi að virkja afkomendur sína með í áhugamálin – með misjöfnum árangri að vísu því manni fannst ekki að maður hefði alltaf tíma. En þegar litið er til baka þá spyr maður óneitanlega hvar hann fann tíma til að gera allt sem hann kom í verk. Hann hafði alltaf líka tíma fyrir vini og fjölskyldu. Honum leið best í góðra vina hópi og með fjölskylduna í kringum sig eftir annasaman dag og talsvert stúss og bras.

Fjölskyldan og heimilið var alltaf það allra mikilvægasta. Hann fylgdist grannt með okkur afkomendunum og hafði miklar meiningar um það hvernig við ættum að haga okkar lífi og við fengum alveg að vita hans álit.

Eftir að ég flutti til Egilsstaða var það ekki síst hann sem sá um að halda góðu sambandi. Hann hringdi oft og á hverju sumri komu þau foreldrar mínir í heimsókn og áttu hjá okkur nokkra daga. Börnin mín kynntust vel afa og ömmu sem bjuggu hinum megin á landinu og hjá þeim áttum við öll vísan samastað þegar dvalið var í höfuðborginni. Þar var alltaf hægt að sveigja hlutina að okkar þörfum og fundinn tími til að eiga stundir saman og gera eitthvað með börnunum. Þannig voru skapaðar dýrmætar minningar sem munu búa með okkur öllum og eiga sinn þátt í því hver við erum.

Á rúmum mánuði höfum við systkinin kvatt báða foreldra okkar. Við áttum elskulega og umhyggjusama foreldra og í huga mínum er þakklæti og söknuður. Í dag er lokað kafla þar sem þau eru þátttakendur í okkar lífi. Þau eru okkur ekki lengur samferða.

Ég mun sakna þess að geta ekki sagt föður mínum frá því sem er um að vera hjá mér og fá hans álit. Kannski munu þau samtöl samt eiga sér stað í huga mér; því það er ekki hægt að kveðja alveg þann sem alltaf hefur verið til. Takk fyrir samferðina elsku pabbi minn.

Vigdís M. Sveinbjörnsdóttir.

Genginn er tengdafaðir minn Sveinbjörn Dagfinnsson hæstaréttarlögmaður. Ungur stóð ég í anddyrinu á heimili hans í Hvassaleiti. Vonbiðill Lóu, dóttur hans. Hann spurði mig hvort ég væri íþróttamaður. Ekki gat ég gert tilkall til slíks titils. Hann hafði spilað handbolta með Víkingi á yngri árum. Vörpulegur maður og kvikur í hreyfingum. Hann tók mér vel og ég fann strax að ég var velkominn í fjölskylduna. Síðar kom í ljós að við áttum mörg áhugamál sameiginleg. Eitt þeirra var íslenskt mál. Ósjálfrátt vandaði ég málfarið í viðræðum við Sveinbjörn. „Þú ert glænepjulega til fara,“ sagði hann stundum. Hann var vel ritfær og skrifaði skemmtilegan og hnitmiðaðan texta. Enginn skrifaði vinum sínum fegurri eftirmæli.

Íslensk náttúra var okkur báðum hugleikin. Ótal ferðir fórum við austur í Kampholt í gegningar eða gróðursetningar. Austur í bústað eða að Kletti. Gengum til rjúpna og lágum fyrir gæs. Kennileiti og bæjarnöfn. Staðhættir og saga. Andardráttur náttúrunnar. Að mörgu varð ég fróðari eftir þær ferðir. Einum kennt, öðrum bent. „Vegurinn liggur um Hrafnabjargarháls en ekki Lyngdalsheiði,“ sagði hann. Það skyldi farið rétt með. „Þarna heitir Lyklafell,“ sagði hann. „Þaðan og í Vífilsfellið liggja mörkin við Árnessýslu.“ Hann kynnti mig fyrir stelk og jaðrakan. Lífinu í landinu og fólkinu sem þar bjó.

Sveinbjörn var mikill hestamaður. Hann minntist hestaferða um heiðarveg og hálendi Íslands í góðra vina hópi. Þá hafði hann oft yfir ljóð Jónasar með blik í auga:

Efst á Arnarvatnshæðum

oft hef ég klári beitt;

þar er allt þakið í vötnum

þar heitir Réttarvatn eitt.

Og undir Norðurásnum

er ofurlítil tó,

og lækur líður þar niður

um lágan Hvannamó.

Á engum stað ég uni

eins vel og þessum mér;

ískaldur Eiríksjökull

veit allt sem talað er hér.

Síðar átti ég eftir að kynnast mörgum af þeim fjölmörgu sem hann hafði átt samskipti við á lífsleiðinni. Þá fann ég vel hvað hann naut mikillar virðingar og vináttu hjá samferðamönnum sínum.

Sveinbjörn var mikill skógræktarmaður. Hann horfði með stolti til þess starfs sem hann skildi víða eftir sig og hafði á orði að þessi gróður auðgaði landið og yrði komandi kynslóðum til ánægju og yndisauka.

Sveinbjörn var mikill fjölskyldumaður. Hann lagði mikið upp úr að stefna til sín fjölskyldunni þegar tækifæri gáfust og gleðjast í góðra vina hópi. Þar var hann hrókur alls fagnaðar og naut sín hvað best. Skipulagði og stjórnaði af innlifun. Þar var oft rökrætt um menn og málefni. Um margt vorum við ósammála en aldrei varð okkur sundurorða.

Ellin varð Sveinbirni þungbær. Ég vitjaði hans á dánarbeði. Þá var hann þrotinn að kröftum, aldurhniginn en ósigraður. Hafði nýlega fylgt eiginkonu sinni til grafar. Það var ljóst að hverju stefndi. Á kveðjustund kallaði hann mig til sín og þakkaði fyrir allt. Handtakið þétt. Augnaráðið hlýlegt. Ró yfir svipnum og æðruleysi. Á því andartaki vissum við báðir að komið var að leiðarlokum. Kveðjurnar yrðu ekki fleiri. Það er mitt að þakka.

Karl Andersen.

Elsku afi. Við vissum bæði að þessi dagur myndi koma, og nú er hann kominn. Dagurinn sem við kveðjumst. Að þurfa að kveðja þig núna, aðeins sex vikum á eftir ömmu, er sárt, en jafnframt fallegt. Það minnir okkur á hvað þið voruð sterk saman. Að þið gátuð ekki hvort án annars verið. Þið genguð hlið við hlið í gegnum lífið, í 70 ár.

Afi er lítið orð með stóra merkingu. Fyrir mér varst þú sá eini. Þú varst vitur og geislaðir frá þér sjálfsöryggi. Varst hreinskilinn en laus við hroka. Þú elskaðir fjölskylduna meira en allt og varst ekki feiminn við að sýna það. Þú naust þess að hafa þína nánustu þér við hlið og þú hélst ræður um það um jólin. Þú sagðir sögur af hestaferðum og af barnabörnum sem léku sér á vindsængum á Hvítá og borðuðu ís. Þú gast aldrei slitið símtali öðruvísi en að biðja að heilsa einhverjum. Þú varst góður. Þú varst afi.

Við fórum saman í ótal hestaferðir og útreiðartúra. Við veiddum silung í Þingvallavatni. Við fórum í helgarferðir upp í Kampholt til að gefa og borðuðum smurt nesti frá ömmu og drukkum Swissmiss. Þú kenndir mér um fjöllin og árnar á leiðinni austur og hlýddir mér stundum yfir á leiðinni heim. Við höfum alla tíð átt sérstakt samband þú og ég. Ég held að við höfum haft lag á að skilja hvort annað. Það leyndi sér ekki þegar maður talaði við þig að þú hefðir áhuga á að vita meira og þú fékkst litla sál til að líða eins og jafningja. Takk afi.

Þú barst ekki bara virðingu fyrir öðrum heldur líka fyrir sjálfum þér. Þú varst stoltur og samkvæmur þér og það er eitt af því sem ég dýrkaði við þig. Á efri árum fannst þér erfitt að þurfa að þiggja hjálp frá öðrum. Enn erfiðara þótti þér að horfa upp á ástina þína, hana ömmu, fjara hægt inn í þoku minnisleysis. Þú gast ekki annað en deilt hennar tilfinningum um hjálparleysi og ringulreið. Sá tími sem þið eydduð hvort á sínu hjúkrunarheimilinu var þér erfiður. Þrátt fyrir drauminn um að flytja aftur heim í Hvassaleitið voru síðustu árin ykkar ömmu á Sóltúni góð. Þú varst hennar klettur.

Síðasta stundin sem við áttum saman var daginn sem amma var jörðuð. Við áttum dýrmæta stund og mér fannst ég skynja hjá þér sátt. Í augum þínum var sorg en líka léttir. Stundum getur lífið verið ósanngjarnt en það átti ekki við um þig. Þú gerðir þitt líf að því sem það var. Þú áttir langt og gott líf og farsælt hjónaband. Þú lifðir stoltur fram á síðasta dag og ert loksins kominn aftur heim til ömmu. Takk fyrir allt, elsku afi. Þín verður minnst með söknuði, virðingu og þakklæti. Sterkari fyrirmynd er varla hægt að hugsa sér.

Ég bið að heilsa.

Ástarkveðja,

Thelma.

Þá ert þú farinn, afi. Þú sem hefur verið svo stór og mikilvægur hluti af mínu lífi alla tíð. Það er sárt að hugsa til þess að þín njóti ekki lengur við.

Ég bý að ótal minningum um samverustundir með þér og ömmu; skíðaferðir, reiðtúrar í Víðidal og fyrir austan, ferðalög um landið og sumarbústaðaferðir í Kusukot þar sem veiddar voru murtur og siglt um vatnið á norska innfjarðarbátnum. Þá bjó ég hjá ykkur heilan vetur þegar ég var í skóla hér fyrir sunnan en þið amma tókuð einstaklega vel á móti mér. Sem strák að alast upp á Egilsstöðum var það ávallt tilhlökkunarefni að koma í heimsókn til þín og ömmu. Manni leið alltaf vel í samveru með þér enda geislaði frá þér hlýju og einlægum velvilja og var þar aldrei brestur á. Síðar, á fullorðinsárum, stóðstu mér einnig ætíð nærri.

Það var aðdáunarvert að fylgjast með hvernig þú tókst á við lífið samfara háum aldri. Staðfastur í að ná bættri heilsu, fara að keyra aftur, synda og sinna áhugamálum. Þá gættirðu trygglyndis gagnvart nákomnum og heimsóttir ömmu á hverjum degi þar til þú fluttist á Sóltún til hennar. Sama hvernig á stóð þá fann ég það að þér var ávallt umhugað um minn hag, þú kvaddir ætíð einlæglega og baðst fyrir kæra kveðju til minnar fjölskyldu.

Þín verður sárt saknað, elsku afi, kæri vinur minn.

Kári Sveinbjörn.

Nú hefur afi Sveinbjörn fengið hvíldina, rétt rúmlega mánuði á eftir ömmu Dollý. Hann saknaði ömmu óheyrilega mikið eftir þeirra sjötíu ára samlíf og því er hægt að gleðjast yfir því að þau séu nú saman. Þó er alltaf erfitt að kveðja. Ný og sérstök tengsl höfðu myndast milli mín og afa síðustu vikurnar. Eftir að amma dó áttum við afi nefnilega nokkrar stundir saman bara við tvö og eru þær mér nú mjög dýrmætar. Ég hefði gjarnan viljað fleiri slíkar stundir.

Það var afa mikilvægt að rækta fjölskylduböndin og að við afkomendur hans kynntumst og ættum góð tengsl. Regluleg fjölskylduboð voru haldin í Hvassaleitinu og þegar við barnabörnin stækkuðum fékk afi þá hugmynd að halda pizzuveislur og sló það í gegn hjá okkur unglingunum þó pizzurnar styngju örlítið í stúf við tímalaust andrúmsloftið í Hvassaleiti. Afi kveikti iðulega upp í arninum og það var einmitt við arininn sem var svo gott að spjalla við afa við ylinn frá eldinum.

Í Kusukoti, sumarbústað ömmu og afa við Þingvallavatn, ríkti ávallt yndisleg kyrrð og ró. Þar leið afa vel því hann var mikið náttúrubarn og fannst gott að hafa nóg að gera og ýmislegt að dytta að. Það var gaman að fylgja afa í því sem hann tók sér fyrir hendur í Kusukoti. Þar átti hann í áralöngu vinasambandi við kríu sem kom þangað hvert sumar, þar sem hann skildi eftir mylsnu handa henni á pallinum. Krían kom alltaf aftur þó hún flygi fram og til baka yfir hnöttinn á milli, ár eftir ár átti hún tryggan vin í afa Sveinbirni.

Ég er þakklát fyrir þær stundir sem ég átti með afa, og fyrir það að sonur minn fékk að kynnast langafa sínum. Við minnumst hans með mikilli hlýju og kveðjum hann með söknuði.

Kristín Anna

Hermannsdóttir.

Sveinbjörn Dagfinnsson var í hópi þeirra fjölmörgu Íslendinga sem töldu það skyldu sína að endurheimta landgæði með gróðursetningu trjáplantna og verndun gróins lands. Hann var ötull baráttumaður fyrir bættri umgengni og virðingu fyrir landsins gæðum og lagði sig fram um að styðja við skógræktarstarf um allt land.

Sveinbjörn og eiginkona hans, Pálína Hermannsdóttir sem lést í apríl á þessu ári, áttu langa og farsæla sambúð. Þau unnu vel saman, stunduðu útivist og landbætur, ferðuðust um landið á hestum og með öðrum hætti. Þau þekktu landið, áttu góða vini og félaga víða um land og höfðu ánægju af félagsmálum. Þau létu sig ekki muna um að mæta á fundi Skógræktarfélags Íslands hvar sem þeir voru haldnir og nutu þess að hitta vini og félaga.

Sveinbjörn tók sæti í stjórn Skógræktarfélags Íslands árið 1987 og var formaður stjórnar Rannsóknarstöðvar Skógræktar ríkisins á Mógilsá 1990-1999. Hann var varaformaður Skógræktarfélags Íslands árin 1990 til 1996 og fetaði á vissan hátt í fótspor tengdaföður síns, Hermanns Jónassonar, sem var varaformaður félagsins frá 1947 til 1968. Sveinbjörn var í stjórn Landgræðslusjóðs öll árin sem hann sat í stjórn Skógræktarfélags Íslands. Hann var formaður þriggja nefnda um gerð landgræðsluáætlana árin 1976 til 1991 og tók virkan þátt í að undirbúa Átak um landgræðsluskóga sem hófst árið 1990, undir forystu Skógræktarfélags Íslands í samvinnu við Skógrækt ríkisins, Landgræðsluna og Landbúnaðarráðuneytið.

Sveinbjörn lét sig málefni gróðurfars á landinu miklu skipta og fyrir rúmum áratug hélt hann erindi á aðalfundi Skógræktarfélags Íslands um búfjárvörslu og gróðurvernd. Hann benti m.a. á að samkvæmt skýrslum fræðimanna á ýmsum tímum mætti rekja bágt ástand gróðurs á Íslandi til uppblásturs og landskemmda af völdum búfjár. Hann vísaði til þess að ástandið væri verra hér á landi en víða annars staðar, enda hvíldu strangari skyldur almennt á búfjáreigendum í öðrum löndum varðandi vörslu búfjár. Hann lýsti þeirri skoðun sinni að tímabært væri að setja löggjöf á Alþingi um auknar kröfur til búfjáreigenda í tengslum við lausagöngu búfjár. Þetta væri nauðsynlegt til að bæta stöðu gróðurverndar og skógræktar á komandi árum. Þessi brýning hans á enn við því betur má ef duga skal.

Sveinbjörn og Pálína stunduðu skógrækt við sumarbústað sinn í landi Kárastaða við Þingvallavatn og á jörðinni Kletti í Borgarfirði, þar sem faðir Pálínu hóf skógrækt stuttu eftir að hann eignaðist jörðina árið 1945. Sveinbjörn var heiðursfélagi Skógræktarfélags Íslands og félagsmenn kveðja hann með virðingu og þakklæti fyrir framlag hans til skógræktar í landinu. Börnum hans og öðrum ástvinum færum við hugheilar samúðarkveðjur.

Fyrir hönd stjórnar SÍ,

Jónatan Garðarsson.

Nú hefur hann Sveinbjörn kvatt okkur og er mér af því búinn mikill söknuður eftir nær 84 ára viðkynningu og vinskap. Leiðir okkar lágu fyrst saman í Ísaksskóla í „Grænuborg“. Þaðan lá leið okkar í Austurbæjarskólann, en þar vorum við ekki aðeins í sama bekk, heldur höfðum við borð saman. Þar jókst að sjálfsögðu viðkynningin. Hún rofnaði um stund, er ég var, eftir bæjarhlutareglum, færður yfir í Miðbæjarskólann. En viti menn, fyrr en varði vorum við komnir saman í fyrsta bekk Menntaskólans í Reykjavík og þar féllum við mest inn í horfinn hóp bekkjarbræðra. Hvað mig snerti varð sambandið við Sveinbjörn nánast. Það efldi vináttuna, að báðir áttum við hesta, ferðuðumst víða, gjarnan með konum okkar og öðrum góðum ferðafélögum. Ég ætla mér ekki að fjalla um ágæti Sveinbjörns í starfi, sem er yfir allan vafa hafið, það munu aðrir gera. Læt þakklæti fyrir vináttuna duga og votta aðstandendum samúð mína.

Ragnar G. Kvaran.

Mér ljúft að minnast góðs vinar, Sveinbjarnar Dagfinnssonar, sem kvaddur er í dag.

Samskipti okkar og samstarf hófst er ég varð skólastjóri á Hólum í Hjaltadal og hann var ráðuneytisstjóri í landbúnaðarráðuneytinu. Sveinbjörn var jafnframt formaður búfræðslunefndar sem hafði yfirumsjón með öllu búnaðarnámi í landinu. Sveinbirni afar annt um búnaðarskólana á Hólum og Hvanneyri og Garðyrkjuskóla ríkisins að Reykjum í Ölfusi.

Þegar við hjónin tókum við skólastjórn og staðarhaldi Hólum í apríl 1981 hafði reglubundið skólahald legið þar niðri í tvö ár. Framtíð Hólastaðar var í mikilli óvissu.

Sveinbjörn hafði þá verið settur staðarhaldari á Hólum.

Sveinbjörn var einstakur starfsmaður: ljúfur, hafði alltaf tíma, hlustaði og setti sig vel inn í mál. Síðan kom hann með vel grunduð ráð, ábendingar og tók ákvarðanir þar sem hann þurfti.

Þegar Sveinbjörn sagðist ætla að sjá hvernig hann gæti þokað áfram tilteknum málum vissum við að erindið var komið í góðan farveg.

Sveinbjörn var mikill skólamaður, víðsýnn og frjór og hvatti til þróunar og nýsköpunar á þeim vettvangi. Jafnframt skyldi borin virðing fyrir því sem áunnist hefði. Landgræðslan, Skógræktin, uppgræðsla örfoka lands átti hug Sveinbjarnar.

Þegar við hjónin tókum við Hólaskóla þurfti að byggja og treysta margt frá gunni á staðnum, endurnýja gömul hús og byggja ný. Slíkt hefði ekki tekist með þeim ágætum sem raun ber vitni nema fyrir hvatningu og sterkan bakstuðning Sveinbjarnar. Þegar við hugsum til baka náði atorka hans í málum stofnana landbúnaðarins stundum langt út fyrir embættisskyldur hans. Fyrir það erum við þakklát.

Í minningarbroti sem Sveinbjörn gaf út um ævi sína og störf segir hann einmitt frá því þegar forsetaritari hringdi og óskaði honum til hamingju með að verða sæmdur riddarakrossi hinnar íslensku fálkaorðu: Ég spurði fyrir hvað, „fyrir embættisstörf“ var svarið. „Ég afþakkaði orðuna og sagðist ekki telja rétt að þiggja heiðursorðu fyrir að mæta í vinnu sem ég fengi greiðslu fyrir“.

Þarna var Sveinbirni vel lýst.

Sveinbjörn hvatti og studdi með ráðum dáð eflingu hrossaræktar, reiðmennsku og reiðkennslu á Hólum og hann á ein stærstan hlut í að þar er nú miðstöð fyrir rannsóknir og kennslu fyrir íslenska hestinn á heimsvísu.

En ekki síst var Sveinbirni Hólastaður sjálfur hugleikinn, helgi hans og saga sem æðsta menningarseturs landsins um aldir. Sveinbirni fannst í hæsta máta eðlilegt að landbúnaðrráðuneytið fyrir hönd ríkisins og íslensku þjóðarinnar axlaði ábyrgð á Hólastað og fjölþættu fræðslu og menningarstarfi sem væri bæði staðnum og þjóðinni verðskuldað til sóma.

Sveinbjörn Dagfinnsson var til staðar og beitti sér af hugsjón og atorku á örlaga tímum í sögu Hóla í Hjaltadal. Fyrir hönd allra velunnara Hóla þökkum við honum fyrir mikið og óeigingjarnt starf í þágu staðarins.

Við Ingibjörg þökkum Sveinbirni Dagfinnssyni fyrir samstarfið, trausta og góða vináttu til margra ára.

Blessuð sé minning heiðursmannsins Sveinbjarnar Dagfinnssonar ráðuneytisstjóra.

Ingibjörg Kolka og

Jón Bjarnason.

Þegar ég kveð kæran vin og samstarfsmann eftir nærri hálfrar aldar samskipti er margs að minnast og bjartar minningar um yndislegan mann munu lifa áfram í huga mínum. Margar góðar samverustundir áttum við Oddný á heimili Pálínu og Sveinbjörns í Hvassaleiti og í Kusukoti við Þingvallavatn og þau hjá okkur í Gunnarsholti. Þau voru sannir höfðingjar heim að sækja og við minnumst þeirra samverustunda með söknuði og virðingu. Þau hjónin voru einstaklega samhent og ég veit að Sveinbjörn er nú glaður að fylgja Dollý sinni, eins og Pálína var oftast nefnd, svo fljótt eftir að hún kvaddi þennan heim.

Starfsferill Sveinbjörns var afar umfangsmikill og verður ekki rakinn hér, en þegar ég tók kornungur við starfi landgræðslustjóra varð Sveinbjörn skömmu síðar ráðuneytisstjóri í landbúnaðarráðuneytinu og yfirmaður minn.

Hann var þá þegar hokinn af reynslu í stjórnarráðinu og embættisfærslum og reyndist mér frá upphafi hinn besti lærimeistari. Ætíð var hann reiðubúinn að veita mér margháttaða aðstoð og holl ráð. Síðar þróaðist með okkur einlæg vinátta.

Á vettvangi stjórnsýslunnar áttum við náin og mikil samskipti í nærri aldarfjórðung. Sveinbjörn var afar farsæll embættismaður, einstaklega starfsamur og vinnuhestur. Átti farsæl samskipti við fjölda ráðherra og embættismanna og var lögfróður mjög. Hann veitti forystu ýmsum nefndum þar sem ég var kvaddur til þátttöku. Ætíð var forysta hans málefnaleg og örugg, þar sem leitað var eftir sem flestum sjónarmiðum. Minnisstæðust þeirra málefna er mér formennska hans í tveimur landgræðsluáætlunum sem skiptu sköpum fyrir gróður landsins. Margar góðar ferðir áttum við um hálendi og láglendi að skoða gróður og ræða við vörslumenn landsins.

Utan skrifstofunnar vildi hann helst alltaf vera sívinnandi og sinnti fjölþættum verkefnum og hugðarefnum. Hann unni töfrum þessa blessaða lands og var gleði- og söngvasál í góðra vina hópi. Ferðagarpur var hann á hestum um óbyggðirnar og sannur ræktunarmaður. Ræktaði skóg hvar sem hann átti land og studdi landgræðslu- og skógræktarmál hvar sem hann kom því við.

Síðustu æviárin voru honum á margan hátt erfið og veikindi Dollýjar lögðust þungt á hann. En hann átti dygga fjölskyldu sem studdi þau hjónin á allan hátt. Á engan er þó hallað þegar getið er einstakrar umönnunar Hermanns sonar hans sem heimsótti föður sinn á ævikvöldi hans nánast daglega um árabil.

Kæri vinur. Að leiðarlokum er mér efst í huga söknuður og þakklæti fyrir áratuga vináttu, drengskap og samskipti sem aldrei bar skugga á. Það var mér mikill heiður og forréttindi að fá að kynnast þér. Öll voru þau samskipti á einn veg. Þú varst traustur félagi og vinur, einstaklega einlægur og vinfastur. Megi almættið, sem leiðir okkur og alla þá er hjarta þitt sló fyrir, leiða þig í sólina kæri vinur.

Ég votta fjölskyldu Sveinbjörns mína dýpstu samúð og bið þeim Guðs blessunar. Blessuð sé minning Sveinbjörns Dagfinnssonar.

Sveinn Runólfsson.

Haustið 1940 komu nokkrir tugir unglinga saman til náms í húsi Stýrimannaskólans við Öldugötu. Þar fékk Einar Magnússon, menntaskólakennari og síðar rektor MR, inni með undirbúningsdeild sína fyrir inntökupróf í MR. Meðal þessara unglinga var Sveinbjörn Dagfinnsson sem við í dag kveðjum eftir áratuga samfylgd og vináttu.

Sveinbjörn var einn þeirra 26 sem náðu inn í MR og við tóku sex skemmtileg og góð ár með námi og leik. Þau sem ekki komust inn dreifðust á aðra framhaldsskóla og komu síðar í hópum og þrefaldaðist þá fjöldi nemenda í bekknum.

Innan bekkjarins voru margir snjallir handknattleiksmenn og dreifðust þeir í kapplið Reykjavíkurfélaganna. Sveinbjörn gekk til liðs við Víking og varð bæði Reykjavíkur- og Íslandsmeistari í 2. aldursflokki. Einnig var hann valinn í skólaliðið í handknattleiksmóti framhaldsskólanna en það fór fram í Hálogalandi.

Fljótlega eftir inntökuprófið mynduðust spilaklúbbar jafnt í MR sem „Ágústarskólanum“ og ekki síður hjá stúlkum en piltum og á háskólaárunum myndaði Sveinbjörn spilaklúbb með þremur öðrum laganemum úr bekknum. Komið var saman vikulega næstu áratugina.

Bekkjarráðið hélt bekknum vel saman, boðið var til ferðalaga á hverju sumri og ávallt fól ritari bekkjaráðs Sveinbirni fararstjórn. Í einni slíkri ferð buðu Sveinbjörn og Pálína ferðafélögunum að hafa viðdvöl á eignarjörð þeirra, Kletti í Reykholtsdal, og njóta þar veitinga.

Þegar fækkaði í tveimur spilaklúbbum sameinuðust eftirlifendur í spilaklúbb, sem iðkaði Bridge, suma vetur vikulega annars aðra hverja viku.

Sveinbjörn átti við heilsubrest að stríða síðustu árin og enda þótt hann dveldi á hjúkrunarheimili var hann fram til hins síðasta þess afar hvetjandi að koma saman og taka í spil.

Bekkjarsystkini úr MR þakka áratuga samfylgd og vináttu og votta börnum hans og fjölskyldum þeirra samúð.

Við spilafélagar hans kveðjum hann með söknuði og þökkum allar þær góðu minningar sem við eigum frá okkar samverustundum.

Höskuldur Ólafsson,

Kristján Oddsson og

Sigurgeir Guðmannsson.

Það er skarð fyrir skildi, góður vinur okkar er fallinn frá.

Sveinbirni Dagfinnssyni kynntist ég fyrst þegar hann starfaði sem lögfræðingur fyrir Félag íslenskra atvinnuflugmanna. Hann var um tíma framkvæmdastjóri FÍA og vann mjög mikið starf fyrir félagið í meira en áratug. Atvinnuflugmenn ákváðu á aðalfundi FÍA 1971 að gerast sjálfboðaliðar í landgræðsluflugi ef stærri flugvél fengist til landgræðslu en sú sem var í notkun. Við Sveinbjörn spurðumst víða fyrir um hverjir hefðu helst reynslu af áburðardreifingu með DC-3-flugvélum og fengum vitneskju um að það gæti verið á Nýja-Sjálandi. Sveinbjörn fékk Örn O. Johnson, forstjóra Flugfélags Íslands, til að skrifa vini sínum Geoffrey N. Roberts, stjórnarformanni Air New Zealand, og fékk með því upplýsingar frá fyrirtæki þar í landi sem notaði DC-3-flugvélar til áburðardreifingar. Örn gerði það ekki endasleppt, hann sendi Gunnar Valgeirsson flugvirkja til Nýja-Sjálands til að kynna sér tæknihliðina á notkun DC-3-flugvéla í áburðardreifingu.

Flugfélag Íslands bauð síðan landbúnaðarráðuneytinu flugvélina Gljáfaxa TF-ISH að gjöf. Þetta var upphafið á löngu og heillaríku samstarfi sjálfboðaliðaflugmanna FÍA og Landgræðslu ríkisins. Sveinbjörn starfaði um langt árabil sem ráðuneytisstjóri í landbúnaðarráðuneytinu, hann var áhugamaður um landgræðslu og skógrækt. Vinskapur myndaðist með fjölskyldum okkar og við urðum nágrannar Sveinbjörns og Dollýjar á Tjarnarflöt í Garðabæ. Það er margs að minnast; heimsókna í sumarbústað þeirra á Þingvöllum, sameiginlegs skíðafrís í Austurríki, hestaferða með Sveinbirni, þar með talin eftirminnileg ferð með Guðbirni á Kárastöðum frá Þingvöllum um Leggjabrjót.

Við Sveinbjörn keyptum jörðina Kampholt í Flóa af Samúel Jónssyni í Þingdal, hann taldi sig verða að láta þess getið að það fylgdi vinnumaður frá fyrri öldum jörðinni, hann varð vinur okkar.

Við áttum margar ánægjustundir hjá Stefaníu og Samúel í Þingdal, þar var farið með ljóð og stundum raulað lag, Sveinbjörn fór vel með íslenskt mál. Við brösuðum margt í Kampholti og höfðum gaman af þótt stundum væri deilt um búskaparhætti. Tré sem Sveinbjörn og Dollý gróðursettu í Kampholti halda áfram að vaxa.

Sveinbjörn var hestamaður og vann mikið fyrir félag hestamanna, hann átti gæðing sem hét Glaumur.

Við kveðjum Sveinbjörn með þessari vísu:

Loks þegar hlíð fær hrím á kinn

hneggjar þú á mig, fákur minn.

Stíg ég á bak og brott ég held

beint inn í sólarlagsins eld.

(Ólafur Jóhann Sigurðsson)

Ólöf og Skúli Brynjólfur Steinþórsson.

Ljúft og gott er að láta hugann reika til baka og rifja upp minningar og samveru við fráfall góðra samferðamanna.

Fyrstu kynni mín af Sveinbirni hófust fyrir um 60 árum þegar fjölskyldur hans og móðurbróðir minn, Einar GE Sæmundsen, skógarvörður og framkvæmdastjóri Skógræktarfélags Reykjavíkur, voru í heyskap í Fossvogsdalnum; hann í Hermannsskógi tengdaföður síns og við Kópavogsmegin við Fossvogslækinn. Við tengdumst strax vináttuböndum í gegnum hestamennskuna og áhuga á skógrækt. Margs er að minnast um útreiðartúra í Elliðaárdalnum þegar Sveinbjörn og Einar frændi leiddu hóp hestamanna um dalinn.

Þegar ég kom frá skógræktarnámi í Noregi 1974 og fékk vinnu sem aðstoðarskógarvörður hjá Sigurði Blöndal á Hallormsstað voru tengslin við ráðuneytið fyrst og fremst við ráðuneytisstjórann Sveinbjörn og alla mína starfstíð sem skógarvörður á Hallormsstað og seinna skógræktarstjóri var hann minn nánasti samstarfsmaður og studdi mig með ráðum og dáð.

Vinnan við að stofna og koma á fót landshlutaverkefnum í skógrækt var stórt, flókið og mikið verk og var Sveinbjörn þar minn helsti bakhjarl og stuðningsmaður.

Alltaf var hægt að leita til hans og fá góð ráð og finna leiðir til að þoka verkefninu áfram. Nú eru landshlutaverkefnin í skógrækt stærstu skógræktendur landsins og frá 1990 hefur ásýnd landsins tekið stakkaskiptum og bændur landsins stærstu þátttakendurnir, þeir sem drífa verkefnið áfram með stuðningi ríkisins. Nú er svo komið að umhirða og grisjun þessara ungu skóga er í dag stærsta verkefnið.

Sveinbjörn sat lengi í stjórn Skógræktarfélags Íslands og á þeim vettvangi áttum við mikið og gott samstarf. Aðalfundir félagsins eru í raun uppskeruhátíð skógræktarmanna og eru þeir haldnir um land allt. Fundað er um skógræktarmál í víðu samhengi, ályktanir samþykktar og síðast og ekki síst eru skoðaðir reitir og árangur starfsins metinn og að sjálfsögðu gera menn sér glaðan dag og voru Sveinbjörn og Dollý kona hans hrókar alls fagnaðar.

Ég lýk þessari stuttu kveðju og minnist hestamannsins og skógræktarmannsins með hlýju og þakklæti og tel mig lánsaman að hafa átt Sveinbjörn sem vin og bandamann í þeim málaflokki sem við báðir brunnum fyrir, skógræktarstarfinu, og sendum við Berit fjölskyldunni innilegar samúðarkveðjur.

Jón Loftsson,

fv. skógræktarstjóri.

Með Sveinbirni er genginn einn af þeim sem hvað lengst hafa staðið í framvarðarsveit Stjórnarráðs Íslands. Í æviágripi hans má sjá að Sveinbjörn kom víða við en ég minnist hans fyrst og fremst sem ráðuneytisstjóra landbúnaðarráðuneytisins sem í hans tíð var sérstakt ráðuneyti.

Eitt af fyrstu verkefnum sem Sveinbjörn fól mér að gera, er ég hóf störf í ráðuneytinu 1987, var að taka saman lítinn bækling; Stofnanir landbúnaðarráðuneytisins. Undirstofnanirnar töldust þá á annan tuginn og má nefna Skógrækt ríkisins, Landgræðslu ríkisins, Bændaskólana á Hvanneyri og Hólum og Garðyrkjuskólann á Reykjum, Rannsóknastofnun landbúnaðarins, Embætti yfirdýralæknis, Áburðarverksmiðjuna og Stofnlánadeild landbúnaðarins, sem dæmi um hve stór verkefni voru og erindin fjölbreytt til úrlausnar og afgreiðslu. Þá annaðist ráðuneytið mjög stóran málaflokk – Jarðeignir ríkisins sem kallaði á þekkingu á landinu og tengsl við ábúendur. Stjórnvöld ákváðu svo breytta skipan þessara mála – stofnanir lagðar niður eða fluttar undir önnur ráðuneyti. Margt má um þær breytingar segja en víst er að hinum reynda ráðuneytisstjóra þótti sárt að sjá á eftir þessum lykilstofnunum frá landbúnaðarráðuneytinu – þar sem áratuga þekking og reynsla hafði skapast en myndi ekki nýtast lengur og taldi það íslenskum landbúnaði síst til framdráttar.

Sveinbjörn var einlægur áhugamaður um skógrækt og landgræðslu – vissi að nú átti þjóðin þekkingu, tæki og fjármagn til að græða sár landsins og bæta fyrir þá ofnýtingu sem það varð að þola til að íslenska þjóðin gæti lifað af harðindi elda og ísa – plágur og kúgun fyrri alda. Hann fagnaði hverri fjárveitingu til þessara mála en fannst sem öðrum skilning vanta og að góðum orðum fylgdu litlar athafnir. Sveinbjörn hafði mikinn metnað fyrir sínu ráðuneyti – vildi formfestu í afgreiðslu mála og fylgdist með að verkefni drægjust ekki úr hömlu. Á vikulegum fundum úthlutaði hann verkefnum sem borist höfðu og hann lesið og valið farveg – fylgdi þeim svo eftir. Hjá honum naut ég leiðsagnar í siðum og samskiptum stjórnvalda við þá sem áttu við þau erindi og þau ráð hafa komið mér til góða. Þessi samskipti hafa mikið breyst á tímum tísts og tölvupósta en gott að geta gripið til gamalla hefða, s.s. þéringa sem áður var sjálfsagt mál í Stjórnarráði Íslands. Sveinbjörn vildi að starfsfólki sínu liði vel og tók fullan þátt í samkomum þeirra, hvort heldur var glaðst saman í tilefni jóla eða farið í sumarferðir langa helgi. Og þá var ekki ónýtt að njóta leiðsagnar Sveinbjörns; gjörþekkti hvern stað og svo var sungið „Efst á Arnarvatnshæðum“ eða annað gott.

Fyrir fáeinum vikum lést eiginkona Sveinbjörns og í minningargrein nefndi ég persónuleg samskipti og vináttu þeirra og okkar hjóna sem okkur voru mikils virði og óþarft að endurtaka. Ég kveð minn góða vin og velgjörðarmann, með einlægu þakklæti fyrir traustið og trúnaðinn sem hann sýndi mér og vináttuna sem aldrei bar skugga á. Aðstandendum sendi ég samúðarkveðjur.

Blessuð sé minning Sveinbjörns Dagfinnssonar.

Níels Árni Lund.