Kynna nýjungar í læknisfræði

Baksvið

Baldur Arnarson

baldura@mbl.is

Hundruð bæklunarlækna og rannsakenda eru nú saman komin í Reykjavík vegna tveggja alþjóðlegra ráðstefna bæklunarlækna sem fram fara á Hilton Hótel Nordica.

Sú fyrri, árleg ráðstefna Alþjóðasamtaka gagnagrunna um gerviliðaskráningu (ISAR), hefst í dag og stendur yfir til mánudags.

Þar verða meðal annars kynntar rannsóknir sem byggjast á upplýsingum gagnagrunna um ísetta gerviliði og eftirfylgni þeirra.

Síðan verður haldin alþjóðleg ráðstefna bæklunarlækna í norrænum samtökum bæklunarlækna (NOF). Norðurlandaþjóðirnar, Holland, Eistland og Litháen eiga aðild að þeim samtökum. Ráðstefnan er frá miðvikudegi til föstudags.

Um 5.500 bæklunarlæknar eru félagsmenn í NOF.

Námskeið um bakverki

Á milli ráðstefnanna fer fram kennslunámskeið um bakverki og bakvandamál á mánudag og þriðjudag. Þar munu þekktir íslenskir og erlendir fyrirlesarar fjalla um þessi vandamál frá ýmsum hliðum. Ragnar Jónsson, bæklunarlæknir og sérfræðingur í bæklunarskurðlækningum, hefur unnið að undirbúningi og skipulagningu þessara ráðstefna frá árinu 2015. Ragnar er varaforseti NOF og tekur við sem forseti á fimmtudaginn kemur.

Hefur Ragnar undirbúið þetta í samstarfi við Grétar Ottó Róbertsson bæklunarlækni, sem er einn frumkvöðla í gerð gagnagrunna um gerviliði. Grétar Ottó sérhæfði sig í bæklunarlækningum í Svíþjóð. Hann hóf að vinna við sænskan gagnagrunn um gerviliði árið 1991 og tók við sem stjórnandi grunnsins árið 1996. Hann flutti með fjölskylduna heim til Íslands árið 2000 og hóf hlutastarf sem bæklunarlæknir á Landspítalanum. Hann hefur síðan áfram stjórnað gagnagrunninum í hlutastarfi í Svíþjóð.

Grétar Ottó segir Svía vera frumkvöðla í gerð slíkra gagnagrunna.

Áður en sænski gagnagrunnurinn fyrir gerviliði varð til 1975 hafi lítið verið vitað um reynslu af gerviliðum.

„Menn sáu að hver einstakur læknir myndi aldrei geta metið árangurinn af mismunandi gerviliðum sjálfur. Það þyrfti eitthvað stærra til. Vissir gerviliðir hafa verið slæmir. Þó líður oftast langur tími þar til þeir bila, sem betur fer,“ segir Grétar Ottó um aðdragandann.

Hefur breiðst út um heiminn

Ragnar segir sænska grunninn hafa verið þann fyrsta í heiminum.

„Síðan hefur þetta breiðst út. Þetta byrjaði í hné en síðan hefur mjöðm og aðrir liðir farið í grunnana. Þetta hefur breiðst út til Evrópu og síðan Bandaríkjanna, Ástralíu og um allan heim. Svíar hafa verið leiðandi á þessu sviði og Grétar Ottó verið leiðandi sérfræðingur í heiminum. Hann stjórnar hnégagnagrunninum í Svíþjóð. Grétar Ottó hefur skrifað fjölda vísindagreina um þetta efni og verið leiðbeinandi doktorsnema. Hann er stórt nafn í þessum geira,“ segir Ragnar sem telur kollega sinn of hógværan. Ragnar segir marga áhugaverða fyrirlesara á ráðstefnunum.

Einn þeirra muni greina frá merkilegum rannsóknum á Karolinska-sjúkrahúsinu í Svíþjóð á nýrri meðferð við brotaveiki. Sá sjúkdómur hafi herjað á ættir á Íslandi og lýsi sér í því að fólk beinbrotnar auðveldlega.

„Þarna er meðferð í móðurkviði, áður en barnið er fætt, á fóstri, sem er byggð á rannsóknum frá Karolinska. Á Austurlandi er ætt með þennan sjúkdóm og líka í Vestmannaeyjum og á Vopnafirði. Þetta er vandamál sem er erfitt að leysa. Sjúklingarnir brotna mjög oft og það þarf oft að skera þá. Beinin halda illa. Ef það er hægt að lækna þetta á fósturstigi er það algjör bylting.“

Kári Stefánsson tekur til máls

Ragnar segir að jafnframt verði fyrirlestrar um erfðafræði og bæklunarlækningar. Meðal fyrirlesara verði Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar. Þá muni Þorvaldur Ingvarsson bæklunarlæknir kynna rannsóknir sem benda til að tengsl séu milli erfða og slits á krossböndum. Þá muni hollenski vísindamaðurinn Taco Gosens kynna nýja meðferð við íþróttameiðslum. Þar sé beitt blóðtöku, unnið úr blóðinu og því sprautað í festur. „Þetta er líka tiltölulega nýlegt. Það er margt nýtt sem kemur fram á þessu þingi.“

Grétar Ottó segir hátt verðlag á Íslandi hafa fælt þátttakendur frá. „Það hefur verið erfitt að skipuleggja þetta út af verðlaginu. Það bítur verulega á okkur. Við erum að reyna að fá unga lækna til þess að sækja sér menntun en kostnaðurinn hér hefur haft veruleg áhrif á aðsókn á þinginu. Ég held að ella hefðum við fengið talsvert fleiri þátttakendur. Árið 2004 voru yfir 600 þátttakendur en nú eru þeir um 400. Ég held að það sé alveg auðséð að verðlagningin skýrir þetta. Hún er alveg út úr korti. Það er ódýrara að fara á Manhattan með fjölskylduna heldur en að fara til Íslands.“