Bílum staflað í hillur í bílageymslu Volkswagen í Wolfsburg. Hópmál var höfðað gegn fyrirtækinu í vikunni út af útblásturssvindli og er búist við að tugir þúsunda manna taki þátt í því. VW kveðst enga skaðabótatskyldu bera.
Bílum staflað í hillur í bílageymslu Volkswagen í Wolfsburg. Hópmál var höfðað gegn fyrirtækinu í vikunni út af útblásturssvindli og er búist við að tugir þúsunda manna taki þátt í því. VW kveðst enga skaðabótatskyldu bera. — AFP
Hópmál var höfðað gegn Volkswagen í Þýskalandi í vikunni vegna útblásturssvindlsins sem komst upp fyrir þremur árum. Nái málið fram að ganga er búist við að tugþúsundir viðskiptavina taki þátt í málsókninni. Karl Blöndal kbl@mbl.is

Neytendasamtök í Þýskalandi lögðu á fimmtudag fram hópmálsókn gegn bílaframleiðandanum Volkswagen vegna tjóns, sem kaupendur dísilbíla framleiðandans urðu fyrir vegna svindls í útblástursmælingum.

Í yfirlýsingu frá landssambandi þýskra neytendasamtaka, VZBV, sagði að stefnan hefði verið send yfirhéraðsdómi í Braunschweig í samstarfi við félag þýskra bifreiðaeigenda, ADAC, aðfaranótt fimmtudagsins. Braunschweig er skammt frá höfuðstöðvum Volkswagen í Wolfsburg í Neðra-Saxlandi.

Í málshöfðuninni er Volkswagen, sem framleiðir átta tegundir bíla, gefið að sök að hafa vísvitandi skaðað viðskiptavini sína með því að láta líta út fyrir að bílar þeirra menguðu minna en þeir gerðu í raun. Á vefsíðu VZBV kemur fram að málið nái til bíla af gerðunum Volkswagen, Audi, Skoda og Seat með dísilvélum af gerðinni EA189. Búnaði til að skekkja útblástursmælingar var komið fyrir í slíkum vélum.

„Þessi dagur mun lifa í minningu Volkswagen sem stundin þegar silkihönskum stjórnmálamanna var skipt út fyrir boxhanska talsmanna neytenda,“ sagði Klaus Müller, forvígismaður VZBV, í samtali við þýsku fréttaveituna DPA . Hann sagði að markmiðið væri að kaupendur fengju kaupverð bílanna endurgreitt.

Þetta er fyrsta hópmálsóknin í Þýskalandi og er hún gerð í krafti laga, sem sérstaklega voru sett til að eigendur dísilbíla frá Volkswagen gætu leitað réttar síns. Lögin tóku gildi 1. nóvember og var meðferð þeirra flýtt til að þau tækju gildi áður en rétturinn til að sækja skaðabætur til Volkswagen fyrndist.

Katherina Barley, dómsmálaráðherra Þýskalands, sagði að talið væri að tvær milljónir bifreiðaeigenda gætu notið góðs af hinum nýju lögum.

Í upphafi er málið þó aðeins höfðað fyrir hönd 10 Volkswagen-eigenda. Nú er það dómstólsins að skera úr um hvort málið sé tækt og er búist við að niðurstaða liggi fyrir innan tveggja vikna. Á heimasíðum samtakanna, sem standa að málsókninni, kemur fram að þá muni þeir, sem hafi keypt bíla með EA189-vélinni eftir 2008, geta skráð sig sér að kostnaðarlausu.

Ralf Stoll, sem hefur yfirumsjón með málsókninni, kveðst eiga von á að tugir þúsunda manna muni skrá sig.

Þegar hafa verið höfðuð 26 þúsund mál á hendur Volkswagen samkvæmt upplýsingum frá fyrirtækinu, 7400 dómar hafi fallið og í langflestum tilvikum hafi málshöfðandi tapað. Meira er ekki gefið upp.

Volkswagen viðurkenndi í september 2015 að hafa átt við vélar í 11 milljón bílum, sem ganga fyrir dísilolíu. Brögð fyrirtækisins leiddu til þess að útblástur bílanna virtist vera innan leyfilegra marka, þótt í raun væri hann langt umfram þau.

Fyrirtækið var að reyna að koma dísilbílum á markað í Bandaríkjunum og með þessum brögðum áttu þeir að verða aðlaðandi kostur, en bílarnir voru seldir um allan heim.

Málið olli miklu fjaðrafoki og þótti álitshnekkir fyrir Volkswagen og gengisfella orðspor þýskrar framleiðslu. Volkswagen hefur þegar þurft að láta 28 milljarða dollara (3.400 milljarða króna) af hendi rakna vegna hneykslisins. Stór hluti fór til hálfrar milljónar bíleigenda í Bandaríkjunum, sem var boðið að ökutæki þeirra yrðu keypt til baka og þeir fengju allt að tíu þúsund dollara (1,2 milljónir króna) í bætur.

Forráðamenn Volkswagen segjast ekki hafa neinar lagalegar skuldbindingar til að bjóða upp á sambærileg býti annars staðar og halda því fram að það myndi gera fyrirtækið gjaldþrota. Leyfi séu fyrir bílunum, þeir séu tæknilega öruggir og hæfir til aksturs.

Volkswagen greiddi 1,8 milljarða evra (249 milljarða króna) í sektir til þýskra yfirvalda, en neytendum hefur aðeins verið boðið upp á uppfærslu á hugbúnaði í bílum þeirra.

Málið og þróun þess hefur vakið reiði neytenda í Þýskalandi, ekki síst vegna þess að endursöluverð á umræddum bílum hefur hrapað auk þess sem nú er fyrirhugað að banna akstur dísilbíla í stórborgum landsins út af áhyggjum vegna mengunar.

„Þeir hafa dregið okkur á asnaeyrum,“ sagði Christian Säfken í samtali við fréttaveituna AFP . Hann komst að því að bíll hans af gerðinni Skoda Octavia hefði verið búinn svindlbúnaðinum og sagði að það hefði verið sér áfall.

Nýju lögin um hópmálsóknir hafa verið gagnrýnd fyrir það að samkvæmt þeim mega dómarar aðeins skera úr um það hvort eigi að greiða bætur, en ekki kveða á um upphæðir. Því þurfi hver og einn þátttakandi í málsókninni að fara aftur fyrir rétt til að fá úr því skorið hversu háar bæturnar eigi að vera komist rétturinn að þeirri niðurstöðu að Volkswagen sé skaðabótaskylt nema fyrirtækið ákveði að gera samkomulag um greiðslur.

Barley dómsmálaráðherra var þó á því að væru „þátttakendur 25 þúsund og dómurinn kæmist að þeirri grundvallarniðurstöðu að það ætti að borga væri algert brjálæði að taka fyrir mál hvers og eins fyrir sig“.