Forseti Alþingis tók greinarhöfund af mælendaskrá enda þótt frágengið væri við skrifstofu Alþingis að hann yrði meðal frummælenda í almennum stjórnmálaumræðum 21. janúar sl. Úr ræðustól sagðist forseti ekki hafa fengið erindi um þátttöku í umræðunni. Ræðan sem þingforsetinn bannaði fer hér á eftir.
Bannaða ræðan
Ég tala hér fyrir hönd tveggja þingmanna utan flokka sem hafa með sér samstarf, okkar háttvirts þingmanns Karls Gauta Hjaltasonar.Á komandi vikum og mánuðum er mikilvægt að vel takist til um kjarasamninga. Þeir mega ekki vera fallnir til að magna upp verðlagsþróun heldur þurfa að leggja grunn að nýrri framfarasókn. Verkalýðshreyfingin leggur áherslu á að bæta kjör þeirra sem lægst hafa launin. Þingsályktunartillaga mín um skattleysi lægstu tekna sýnir fram á að hægt er að létta sköttum af lægstu tekjum upp að 300 þúsund krónum, t.d. með þriggja ára áætlun, en slíkar tekjur duga ekki fyrir framfærslu samkvæmt opinberum viðmiðum. Bera má tillöguna saman við tillögu sem Sjálfstæðisflokkurinn lagði fram fyrir kosningarnar 2017. Kostnaðarmunur milli leiðanna er minni en ætla mætti og skýrist af flutningi skattbyrðar milli tekjuhópa.
Tíu þúsund fjölskyldur
Frá hruni til 2017 hafa hátt í 10 þúsund fjölskyldur misst heimili sín eftir nauðungarsölur vegna gjaldþrota og sölu til kröfuhafa. Þá er ótalinn sá fjöldi sem rekja má til nauðasamninga, sértækrar skuldaaðlögunar og annarra slíkra þátta. Ekki færri en 30 þúsund manns eða 10% þjóðarinnar hafa hrakist af heimilum sínum. Frá hruni hafa þrjú þúsund manns orðið gjaldþrota og árangurslaus fjárnám eru nálægt 117 þúsund talsins.Þeir sem draga árangurslaust fjárnám á eftir sér fá hvorki lán til íbúðarkaupa eða eru taldir frambærilegir á leigumarkaði. Þetta fólk er öllum gleymt en býr við að vera nánast allir bjargir bannaðar í fjárhagslegu tilliti. Enn þann dag í dag hefur þetta fólk ekki bitið úr nálinni með stefnu norrænu velferðarstjórnarinnar og á kröfu á að hlutur þess verði réttur.
Engar varnir hafa verið reistar í þágu heimilanna. Að tilstuðlan Hagsmunasamtaka heimilanna hef ég lagt fram lyklafrumvarp til varnar heimilum. Því er ætlað að verja fjölskyldur fyrir því að vera krafðar um greiðslur af hálfu fjármálastofnana eftir að hafa misst heimili sín.
Tangarsókn gegn verðtryggingu
Á liðnu þingi stóð ég fyrir sérstakri umræðu um verðtrygginguna. Við upphaf þings í haust lagði ég fram frumvarp sem felur í sér umfangsmiklar og víðtækar breytingar á verðtryggingu lána í fjórum þáttum. Fyrst að taka húsnæðisliðinn út úr vísitölunni. Í öðru lagi að taka út áhrif óbeinna skatta svo þær hækkanir leiði ekki til hækkunar húsnæðislána og þyngri greiðslubyrði. Í þriðja lagi er eitraði kokkteillinn svonefndi tekinn út, það er að verðtryggð jafngreiðslulán megi ekki vera til lengri tíma en 25 ára. Í fjórða lagi að vextir á verðtryggðum lánum fari ekki upp fyrir 2% og styðst sú tala við viðurkennd viðmið um aukningu á framleiðni og hagvöxt til langs tíma. Hér hef ég rakið markvissar tillögur um varnir fyrir heimilin.
Hjúkrunarrými fyrir aldraða
Þjóðin eldist hratt og þarf raunhæf úrræði til að mæta vaxandi þörf fyrir hjúkrunarrými. Frumvarpi mínu um breytingar á lögum um málefni aldraðra er ætlað að tryggja að fé Framkvæmdasjóðs aldraðra sé varið til byggingar fyrir aldraða og til að mæta kostnaði við nauðsynlegar breytingar og endurbætur á því húsnæði. Verði frumvarpið að lögum myndi fé sjóðsins á hverju ári til að byggja heimili fyrir aldraða aukast um 67% frá því sem nú er eða úr um 1,4 milljörðum kr. í um 2,3 milljarða kr. Þetta jafngildir árlega um 30 hjúkrunarrýmum.
Þingmál Karls Gauta
Ég vil, herra forseti, vekja sérstaka athygli á þingmálum háttvirts þingmanns, Karls Gauta Hjaltasonar. Af nógu er að taka en nægir að nefna fyrirspurnir hans um sölu á upprunaábyrgðum raforku en stefnumótun í þeim málaflokki hefur afgerandi þýðingu og gæti skipt máli fyrir þróun raforkuverðs hér á landi. Þá má nefna fyrirspurn hans um viðskiptaþvinganir gagnvart Rússlandi sem hafa haft mikil áhrif í mörgum byggðarlögum úti á landi sem undirstrikar nauðsyn þess að við endurskoðum stefnu okkar í þeim efnum með reglulegu millibili til að tryggja íslenska hagsmuni. Þá vil ég geta sérstakrar umræðu sem hann stóð fyrir um málefni unga karlkynsins, drengja og pilta sem finna til óyndis í skólakerfinu og grípa til örþrifaráða alltof margir sem ungir menn. Þessi mál verðskulda ítarlega umræðu og aðgerðir af hálfu stjórnvalda.
Fullveldi þjóðar og lífsréttur ófæddra barna
Herra forseti, við óháðir þingmenn utan flokka munum veita ríkisstjórninni aðhald sem fyrr en styðja hana til góðra verka. Við munum standa vörð um fullveldi þjóðarinnar yfir auðlindum sínum og við munum standa vörð um lífsrétt ófæddra barna með áherslu á félagsleg úrræði fyrir mæður í vanda. Fyrirhuguðu fé í þjóðarsjóð ber að verja til uppbyggingar innviða.Framundan bíða á Alþingi mörg úrlausnarefni í þágu þeirra sem hafa orðið útundan í okkar þjóðfélagi. Við munum ekki láta okkar eftir liggja í þeirri baráttu.
Höfundur er alþingismaður utan flokka. olafurisl@althingi.is