Á miðvikudaginn birtist hér þorralimra eftir Guðmund Arnfinnsson. Hún olli því, að Ingólfur Ómar gaukaði að mér tveim vísum – og sagðist fá vatn í munninn af að hugsa um þorramat en í dag er fyrsti dagur í þorra:
Nú er best að kýla kvið,
kjamsa vel og lengi.
Hangikjöt og söltuð svið,
súran pung og rengi.
Svo má ekki gleyma hákarlinum:
Bragðið kæsta bætir geð,
bros ég set á trýnið.
Hákarlsbita í trantinn treð
og teyga brennivínið.
Í bók Árna Björnssonar „Sögu daganna“ segir frá því, að á fyrstu árum síðustu aldar hafi maður heyrt getið um „hrútaveislur“ við norðanverðan Breiðafjörð á þessum degi. Á mannmörgu heimili var þá soðið mikið reykt kjöt af vænum hrútum. Um það kunni hann þessa saknaðarvísu:
Nú eru úti allstaðar
allar hrútaveislurnar,
þá í kútinn kveðið var
og kindahnútur nagaðar.
Eins og við er að búast er margvíslegur skáldskapur og misjafn að gæðum tekinn upp í bókinni og tek ég þetta erindi sem sýnishorn:
Hér er átveisla stór.
Hér er ólgandi bjór.
Drukkinn ákaft í skrautlegum sal.
Hér er hangikjöt heitt.
Hér er hnakkaspik feitt.
Hér er hákarl og magála val.
Eftir eitt þorrablótið á Egilsstöðum varð þessi vísa til:
Á Egilsstöðum enn er mót
sem ýmsra léttir buddu.
Þar var haldið þorrablót
og þar fékk Stebbi Guddu.
Eftir miðja síðustu öld tók Halldór Gröndal veitingamaður í Naustinu upp þá nýbreytni að bjóða upp á þorramat og naut það mikilla vinsælda. Helgi Sæmundsson orti:
Inni á Nausti aldrei þver
ánægjunnar sjóður.
Þorramaturinn þykir mér
þjóðlegur og góður.
Ég tók „brennivínsbókina“ fram úr bókaskápnum og rifjaði upp brag, sem var mjög vinsæll á mínum menntaskóla- og stúdentsárum og er eflaust enn. Þetta er fyrsta erindið:
Þegar hnígur húm að Þorra,
oft ég hygg til feðra vorra
og þá fyrst og fremst til Snorra
sem framdi Háttatal.
Halldór Blöndal
halldorblondal@simnet.is