Margrét Sveinsdóttir

Elskuleg tengdamóðir mín Margrét er látin. Hún var tilbúin að fara, orðin 97 ára og farin að líkamlegum kröftum en hugur og minni í góðu lagi.

Hún var fædd 1922 og búin að upplifa miklar breytingar í húsa-, samgöngu- og öðrum framfaramálum. Hún fæddist á Stokkseyri en flutti ung að Kambi til móðurforeldra sinna með móður sinni og systkinum þegar foreldrar hennar slitu sambúð. Hún átti ánægjuleg uppvaxtarár með frændfólkinu í hverfinu eins og hún talaði um bæina í nágrenni Kambs. Margrét fór ung til Reykjavíkur í vist eins og ungar stúlkur gerðu í þá daga. Hún talaði alltaf með hlýju um fjölskylduna á Lindargötunni, þau Aldísi og Þorgeir, ekki hafa þau verið svikin af hennar vinnuframlagi, samviskusöm, vandvirk og drífandi. Þegar hún var á Lindargötunni var stutt upp á Vitastíg en þar bjó Þura móðursystir hennar með sínar dætur. Laufey dóttir Þuru og Margrét voru góðar vinkonur. Um 1940 fer hún að búa með lífsförunaut sínum til rúmlega sextíu ára, Guðmundi St. Karlssyni. Allan sinn búskap bjuggu þau á Baldursgötu 26. Þau eiga fjóra syni og eru afkomendur þeirra orðnir 39. Margrét var heimakær og naut þess að margir litu inn í kaffi á Baldursgötunni. Hún hélt góðu sambandi við ættingja sína.

Á miðjum aldri eignuðust Margrét og Guðmundur bíl og hófst þá nýr kafli í lífi þeirra. Þau fóru víða um land og Margrét, með sitt einstaka minni, mundi öll örnefni þar sem þau höfðu farið um. Fyrir stuttu vorum við að rifja upp með henni gönguleiðina meðfram Jökulsárgljúfri en mundum ekki öll örnefnin. Þá spyr hún son sinn hvort hann geti ekki flett þessu upp í símanum hjá sér. Svona vel fylgdist hún með tækniframförum.

Margrét las mikið en síðustu ár voru það hljóðbækur og útvarpið sem styttu henni stundir. Hún fylgdist vel með hvað afkomendur höfðu fyrir stafni og var hún þeim afar kær. Það er margs að minnast þessi fimmtíu ár sem við áttum samleið og aldrei bar skugga á. Ég þakka Margréti samfylgdina. Blessuð sé minning hennar.

Tengdamóðir mín Margrét Sveinsdóttir andaðist á Hrafnistu í Reykjavík 15. ágúst síðastliðinn. Margrét fæddist 24. júní 1922 að Hólmi á Stokkseyri í Árnessýslu. Foreldrar hennar voru Sveinn Pétursson og Sigurbjörg Ámundadóttir. Systkini Margrétar voru Vilborg Sveinsdóttir, Ingibjörg Sveinsdóttir, Ámundi Sveinsson og Pétur Sveinsson. Hálfsystkini: Ásta Guðmundsdóttir og Ólafur Friðriksson. Árið 1941 giftist Margrét Guðmundi Stefáni Karlssyni. Guðmundur vann við viðgerðir og reiðhjólasmíðar og var síðar verslunarstjóri í reiðhjóladeild Fálkans. Þau hjón Margrét og Guðmundur voru sérstaklega samrýmd og áttu gott hjónaband og miklu barnaláni að fagna. Samskipti mín við Margréti voru með mestu ágætum og það var sérlega gott að leita til hennar um hvaðeina sem upp á kom. Má þar nefna mikinn og góðan stuðning við fráfall móður minnar sem dó langt um aldur fram. Við fjölskyldan bjuggum saman í húsinu á Baldursgötu 26 og það var yndislegt að búa í návígi við þau, bæði fyrir börnin okkar og okkur hjónakornin. Tengdamamma var einstaklega vel gefin og fylgdist vel með öllum sínum afkomendum alveg fram á andlátsdag og naut þess að heyra sögur af barna- og barnabarnabörnum. Sem dæmi má nefna sögu af fjölskyldunni sem kom Margréti oft til að hlæja. Þannig var að syni okkar Guðmundi þá þriggja ára þótti gellur svo góðar og var það oft á tíðum umræðuefni við Margréti. Einhverju sinni var hann staddur á stigapallinum og amma Margrét á hæðinni fyrir ofan, þá kallaði Guðmundur til ömmu sigri hrósandi: „Það eru gellur hjá okkur í dag.“ Þetta fannst Margréti skemmtilegt og því hefur þessi saga verið rifjuð upp í fjölskyldunni síðan og þessi saga kom upp í viðræðunni við Margréti tveimur dögum fyrir andlátið og hún hló að þessu einu sinn enn.

Það er mikill missir fyrir okkur börn og tengdabörn að sjá á eftir Margréti yfir móðuna miklu. Guð blessi minningu Margrétar og Guðmundar.

Það geta ekki margir sem komnir eru yfir fimmtugt, kallað einhvern ömmu sína og átt við hana uppbyggilegar samræður. Margrét Sveinsdóttir (amma) lést á dögunum níutíu og sjö ára gömul með fullt andlegt atgervi en líkaminn fyrir löngu farinn að gefa eftir. Allt fram á síðasta dag var hún vel inni í því sem var að gerast í umhverfinu og þá sérstaklega að því sem snéri að fjölskyldunni. Börn, barnabörn, makar og barnabarnabörn. Hvað hver var að gera, afmælisdagar og aðrir viðburðir í lífi hennar fjölskyldu. Ótrúlegt andlegt atgervi.

Ég á góðar minningar um ömmu frá barnæsku og unglingsárunum. Bæði hún og afi sinntu okkur barnabörnunum af ást og alúð.

Ég kynntist ömmu þó á annan hátt eftir að ég kom heim úr framhaldsnámi en þá leigði ég íbúðina á miðhæðinni á Baldursgötunni af ömmu og afa. Líkaminn var þá aðeins farinn að gefa sig og úr varð að ég tók sameignina fyrir þau. Fyrir utan föður minn og bræður hans var þetta held ég í fyrsta skiptið sem hún þurfti að láta einhvern annan gera viðvik fyrir sig og það sást langar leiðir að þetta þótti henni óþægilegt. Fyrir vikið beið mín brauð- og kökuveisla eftir að sameignin hafði verið þrifin. Að auki voru allar skyrturnar mína straujaðar og samanbrotnar í sameiginlega þvottahúsinu þegar ég kom heim úr vinnu eða alveg þangað til ég kynntist Jóhönnu konunni minni og við fórum að búa á Baldursgötunni. Þá hætti amma alveg að strauja skyrturnar mínar enda vildi hún ekki móðga hina ungu konu. Kynslóðirnar hafa sinn háttinn á og síðan hef ég straujað skyrturnar mínar sjálfur. Þetta lýsir ömmu ágætlega en hún var mikil prinsipp-manneskja.

Amma hafði miklar skoðanir og var föst á sínu. Meðan ég maulaði kökur og brauð barst talið oft að stjórnmálum og vorum við oftar en ekki á öndverðum meiði. Hún hafði ríka réttlætiskennd og hafði ekki mikið álit á skoðunum ungs manns um það hvernig stjórna ætti landinu. Þetta voru oft á tíðum fjörugar samræður.

Amma var mikil fjölskyldumanneskja og hafði mikinn metnað fyrir því að okkur börnunum liði vel og gengi vel. Mér er sérstaklega minnisstætt hve mikla áherslu hún lagði á að við barnabörnin værum kölluð okkar skírnarnöfnum. Ég sagði við hana að ég væri kallaður Gummi af vinum og fjölskyldu og hún mætti alveg nota það. Hún þvertók fyrir það og sagði að ég væri skírður Guðmundur Þór og það ætti að kalla mig. Ég stríddi henni á þessu og benti henni á að afi kallaði hana Möggu og hún kallaði hann Mumma. En ekki frekar en fyrri daginn var henni ekki haggað.

Amma var röskur partur af lífi mínu í þau fimmtíu ár sem við áttum samleið. Farinn er mikill skörungur sem helgaði líf sitt sínum nánustu og lét sér annt um þá. Hún býr í hjarta okkar og hennar verður minnst með mikilli hlýju.

Elsku amma á Baldó. Erfitt er að kveðja þig í dag þar sem þú ert búin að vera svo stór hluti af lífi okkar og samveran með þér gaf okkur svo mikið. Við höfum verið um sex ára þegar við fórum að fara til tannlæknis á Óðinsgötuna. Þá var ekki verið að skutla okkur svo við fórum með strætó úr Hafnarfirði niður í bæ og þá var tækifærið notað og stoppað hjá þér. Baldursgatan var okkar heimili í miðbænum þar sem alltaf var hægt að banka upp á, gæða sér á kræsingum því aldrei voru færri en þrjár sortir af kökum lagðar á borð þegar maður leit inn í kaffisopa. Kökurnar þínar voru einstaklega góðar og þegar við fórum að baka sjálf var farið í uppskriftabókina þína. Engifersmákökurnar, kanilkakan, rúlluterturnar og lagkökurnar verða bakaðar áfram. Aldrei varst þú aðgerðarlaus og alltaf var peysa á prjónunum eða önnur handavinna við höndina og eigum við mörg hver lopapeysur sem þú prjónaðir á okkur.

Umræðurnar við eldhúsborðið urðu oft líflegar þar sem þú fylgdist vel með öllu sem var að gerast í þjóðmálum og íþróttum, einnig varstu vel með á nótunum hvað við og fjölskyldur okkar voru að gera og hvar við vorum stödd í heiminum og ekki léstu heldur afmælisdaga barnabarnanna 26 fram hjá þér fara.

Þið afi nutuð þess að ferðast um landið og þurftir þú varla landakort til að benda á hvað staðirnir heita þar sem þú þekktir hverja einustu þúfu. Það var eins gott að vera með á hreinu alla staðhætti þegar maður sagði þér frá síðustu ferð um landið. Þú sagðir alltaf að landið væri einskins virði ef það bæri ekki nafn. Gaman var að skoða steinana þína sem þú hafðir safnað í ferðum ykkar og þú mundir alltaf hvaðan hver steinn var, enda var jarðfræði mikið áhugamál. Þú varst ekki bara fróð um staðhætti hér heima heldur þekktir þú vel til í öllum heimsálfum, varst víðlesin en taldir alveg óþarfa að vera að ferðast til útlanda til að upplifa, af nægu var að taka fyrir þig hér á Íslandi.

Hvíl í friði. elsku amma, við yljum okkur við óteljandi minningar sem þú skilur eftir.

Í dag kveðjum við elsku ömmu á Baldó. Minningarnar um ömmu eru ótalmargar en amma var hin mesta kjarnakona sem við systurnar litum mikið upp til. Hún var kona með risastórt hjarta, afar fróð, jákvæð og lífsglöð. Við erum svo heppnar að hafa verið mikið hjá ömmu og afa og þar leið okkur vel. Tíminn sem María og Árni áttu þegar þau bjuggu á Baldó var líka sérstaklega dýrmætur og eru þau þakklát fyrir þá samveru.

Amma var alltaf einstaklega áhugasöm um allt það sem börnin hennar, barnabörn, langömmubörn og aðrir tóku sér fyrir hendur og fylgdist vel með öllum af miklu stolti. Hún markaði hlý spor í huga þeirra sem á vegi hennar urðu. Amma á Baldó var kletturinn okkar sem stóð þétt á bak við sitt fólk og hélt stórfjölskyldunni saman á einstakan hátt. Amma kvartaði aldrei eða vorkenndi sjálfri sér, hún tók því sem lífið færði henni og kenndi okkur gildi sem við munum alltaf horfa til. Það var alltaf svo gott að koma til ömmu og afa á Baldó. Aldrei kom maður að tómum kofunum, kökur og kræsingar galdraði hún fram úr erminni en gráfíkjukexið var eitt af kennileitum Baldó. Við munum eftir að horfa hugfangnar á alla steinana þeirra sem þau fundu úti í náttúrunni á þeirra ótal ferðum um landið. Amma var sannur og stoltur Íslendingur sem unni landi sínu og öllu því sem það hefur upp á að bjóða og þekkti hvern stein. Hún og afi voru ótrúlegir dugnaðarforkar og stunduðu ferðalög, göngur, gönguskíði, berja- og sveppatínslu og við barnabörnin vorum svo heppin að fá sögur af öllum þessum ferðalögum og af fólkinu í landinu.

Amma hafði alveg ótrúlega gott minni fram á síðasta dag og virtist þekkja eða kannast við nánast alla og gat rakið heilu fjölskyldurnar langt aftur í ættir. Henni var líka margt til lista lagt og fór hún reglulega með vísur og kvæði af mikilli innlifun. Einn af hennar helstu kostum var þó hversu einstaklega gjafmild hún var og hafði mikið gaman af því að gleðja þá sem í kringum hana voru.

Elsku amma, við þökkum fyrir okkar yndislega tíma saman. Góða ferð yfir í draumalandið þar sem við vitum að afi tekur á móti þér hlýjum örmum.