Vídalínskirkja Guðmundur Karl Einarsson segir að ómurinn í klukkunum sé tignarlegur og fallegur.
Vídalínskirkja Guðmundur Karl Einarsson segir að ómurinn í klukkunum sé tignarlegur og fallegur. — Ljósmynd/Helga Jónsdóttir
Steinþór Guðbjartsson steinthor@mbl.is Flugumferðarstjórinn Guðmundur Karl Einarsson heldur úti vefsíðunni kirkjuklukkur.is þar sem hann skráir upplýsingar um kirkjuklukkur á Íslandi og heldur ómi þeirra til haga.

Steinþór Guðbjartsson

steinthor@mbl.is

Flugumferðarstjórinn Guðmundur Karl Einarsson heldur úti vefsíðunni kirkjuklukkur.is þar sem hann skráir upplýsingar um kirkjuklukkur á Íslandi og heldur ómi þeirra til haga. Verkefnið er unnið í samráði við Biskupsstofu og með samþykki biskups Íslands. Frá 2013 hefur hann skrifað um klukkur í 65 af 377 kirkjum landsins.

Eftir fermingu sinnti Guðmundur æskulýðsstarfi við Digraneskirkju í Kópavogi. Þar eru engar klukkur og hann fékk þá hugmynd að fá upptöku Ríkisútvarpsins af klukknahljómi Dómkirkjunnar og hringja þannig inn jólin í Digraneskirkju. „Við gerðum þetta nokkur jól í röð, settum upp hátalara úti og inni í kirkjunni, og í kjölfarið kviknaði þessi hugmynd að safna saman klukknahljómi í kirkjum landsins.“

Agnes Sigurðardóttir, biskup Íslands, veitti samþykki sitt fyrir verkefninu. Í fyrstu fékk Guðmundur upptökur, sem Ríkisútvarpið átti, og síðan hefur hann notað hvert tækifæri til þess að taka upp óminn í kirkjum landsins og skrá upplýsingar um klukkurnar. „Ég nýti fjölskyldufríin til þess að heimsækja kirkjur þar sem ég er hverju sinni.“

Hringing og athafnir

Upphaflega hugmyndin var að safna upplýsingum um hvernig hringt væri við mismunandi athafnir. „Í grunninn eru hringingarnar svipaðar en það er blæbrigðamunur, til dæmis fyrir og eftir útfarir,“ segir Guðmundur. Hann tekur myndir af klukkunum, stundum einnig vídeómyndir, auk þess sem hann skráir sögu þeirra. Hann bendir á að klukkurnar séu oft eldri en kirkjurnar og sagan sé gjarnan merkileg. „Elstu klukkur sem ég hef séð eru frá því um 1200.“

Engar tvær klukkur hljóma eins. Málmblöndunin er misjöfn sem og stærðin. Guðmundur segir að nýrri klukkur, 40 til 50 ára gamlar, hafi verið stilltar eftir fyrirmælum, en í eldri klukkum sé tónninn óhreinni enda tæknin, þegar þær voru steyptar, ekki eins mikil og nú. Hringibúnaðurinn sé líka mismunandi. Í flestum gömlu kirkjunum sé handhringt og þá séu klukkurnar yfirleitt minni og ekki eins hljómmiklar. Klukkum með rafmagnshringingu sé misjafnlega stillt upp, ekki síst vegna íbúðabyggðar í grennd, og þá er hringingin gjarnan hæg og róleg. „Hringingin í Guðríðar- og Vídalínskirkju er þannig en þó tignarleg og falleg.“ Guðmundur bætir við að gaman sé að koma í kirkju þar sem sé góður hringjari eins og í Hjarðarholtskirkju rétt utan við Búðardal. „Reyndir hringjarar þekkja klukkuna sína út og inn og það er eftirminnilegt að hlusta á þær í vönum höndum.“

Guðmundur segir að söfnunin og skrásetningin sé mjög gefandi áhugamál. „Það var til dæmis sérstök upplifun að skoða klukkurnar í Dómkirkjunni og þegar ég var uppi í turninum fannst mér eins og ég væri kominn aftur í fornöld.“